Τη θλιβερή ιστορία ακολούθησε άλλη, που ο φάκελός της ήρθε στα χέρια μου τον πρώτο χρόνο της δικηγορίας μου. Το γαλάζιο όπως το θυμάμαι- ντοσιέ έφερε μία νέα γυναίκα από τον Τύρναβο, που ήταν κατά σύμπτωση αδελφή του νέου, που είχε τυφεκιστεί από το εκτελεστικό απόσπασμα. «Δείτε σας παρακαλώ -είπε- αν μπορεί να γίνει κάτι». Η γυναίκα επαλήθευσε, ό,τι είχα πληροφορηθεί πριν καιρό για τον θάνατο του αδελφού της. Μου είπε, πως και ο πατέρας της είχε πεθάνει στο μεταξύ από καρκίνο. (Μήπως δεν φυτρώνει αυτή η αρρώστια από ψυχική καταβολή και απελπισία;). Μου διηγήθηκε, πως ο αδελφός της είχε ζητήσει τις 50 λίρες από τον δικηγόρο του Στρατοδικείου. Έβαλε δικηγόρο στην υπόθεση της αγωγής τον επίσης -από δεκαετιών αποβιώσαντα- Λαρισαίο Κώστα Κυριαζόπουλο, αλλά η αγωγή απορρίφθηκε. Εκείνη απέσυρε την υπόθεση και μου έφερε τον φάκελο, μήπως και γίνει κάτι για την άπορη μητέρα τους τουλάχιστον.
Έπεσα με το νεανικό πάθος στα χαρτιά. Έψαξα στο εδώ Πρωτοδικείο και για άλλα έγγραφα, που έλειπαν από την ακατάστατη δικογραφία. Ο δυστυχής Κυριαζόπουλος είχε τόση σχέση με τα νομικά, όση η δική μου με την οδήγηση Μπόιγκ.
Είχε ζητήσει την επιστροφή των 50 χρυσών λιρών από τον Νασιούλη, δίχως να ξέρει, πως εκείνη την εποχή η συναλλαγή σε ξένο νόμισμα -όπως ήταν η χρυσή λίρα- τιμωρούνταν με φυλάκιση, και ήταν παράνομη ως προϊόν λαθρεμπορίου! Έτσι η αγωγή απορρίφθηκε σαν μη νόμιμη. Τέσσερα χρόνια χαμένα και κατήφορος της χρυσής λίρας στο μεταξύ, η οποία μεταξύ 1953 και 1964 είχε χάσει τέσσερις φορές και πάνω την αγοραστική της αξία.
Τι κάνω άραγε -σκέφτηκα- με τον Αϊζενχάιμ*, δηλ. τον δικηγόρο Θανάση Νασιούλη, καθώς ήμουν νέος δικηγόρος και γείτονας του πλούσιου και αξιότιμου κυρίου Θανάση, που έκανε και μεγάλη περιουσία από τα πενηντάχρυσα των Στρατοδικείων του ‘47 κι έπειτα. Με το θάρρος της μελέτης και της γνώσης των στοιχείων της υπόθεσης πήγα και τον βρήκα.
«Έχω την υπόθεση του μικρού, που εκτελέστηκε στο Μεζούρλο πριν δώδεκα χρόνια -του είπα-. Έρχομαι φιλικά να τη λύσουμε χωρίς Δικαστήρια». Άρχισε να γελάει. «Αυτή η ιστορία έκλεισε νεαρέ. Έκαναν αγωγή και την κέρδισα. Μπορείς να πηγαίνεις». «Φεύγω -του λέω ευγενικά-, αλλά το Δικαστήριο για την επιστροφή των χρημάτων δεν μπήκε στην ουσία. Σκεφθείτε και αύριο μεθαύριο -αν θέλετε- τηλεφωνείστε μου». Ο λαός λέει, πως πρώτα βγαίνει η ψυχή και μετά το χούι.
Όταν ο Έλληνας -άπληστος και τσιγκούνης στην πλειοψηφία του- γίνεται συλλέκτης χρήματος, δεν το επιστρέφει, αν δεν του περάσεις τη θηλιά στον λαιμό. Αυτή η θηλιά βρήκε κάποια στιγμή τη θέση της στον λαιμό του κυρίου Θανάση. Η υπόθεση του κόστισε τριπλάσιο ποσό, απ’ όσο του ζητήθηκε και πολλαπλάσιο σε ηθική απαξία.
Έφυγαν εκείνα τα χρόνια. Οι άσχημες μνήμες της Χούντας σκέπασαν σαν φαιό παραπέτασμα τα συμβάντα της επταετίας. Στο δικηγορικό επάγγελμα συνέβησαν δυσάρεστα, καθώς η μεγάλη μάζα των δικηγόρων αποκλείστηκε από τα Στρατοδικεία, που δικάζονταν για χρόνια μετά το 1967 οι ποινικές υποθέσεις κακουργημάτων και πλημμελημάτων. Κανένας κατηγορούμενος δεν ανέθετε υπόθεση Στρατοδικείου σε μη φιλοκαθεστωτικό και πολύ περισσότερο σε γνωστό αντικαθεστωτικό το φρόνημα δικηγόρο. Αυτό ήταν πασίγνωστο, είχε δε και ιλαροτραγικές στιγμές. Θυμάμαι μιά τέτοια το 1969-1970.
Ο τότε οικογενειακός μας φίλος, πασίγνωστος στη χώρα (με ποινική δικηγορία ασχολούμενος) και εκλιπών δικηγόρος Δημοσθένης Μιράσγεζης ** ήταν κατηγορούμενος στο Στρατοδικείο Λάρισας. Είχε μηνυθεί από τον Μητροπολίτη Θεσσαλιώτιδας για συκοφαντική δυσφήμηση.
Ανήσυχος ο άνθρωπος -που λογικά έπρεπε ο ίδιος να υπερασπιστεί τον εαυτό του- με πήρε στο τηλέφωνο, να του δώσω τον αριθμό τηλεφώνου Λαρισαίου, που είχε… υποψία νομικής επιστήμης. Δεν γνώριζε ο Μιράσγεζης το ακριβές επώνυμό του.
Κατάλαβα ποιον -προ πολλών χρόνων εκλιπόντα- εννοούσε, καθώς ενώ τα αρχικά σύμφωνα του επωνύμου τα είπε λάθος, τα υπόλοιπα γράμματα τα είπε σωστά. Τον ρώτησα, πώς είναι δυνατόν ένας Μιράσγεζης να ζητά υπερασπιστή τον συγκεκριμένο άνθρωπο. Ξέρετε τι μου απάντησε; «Και ποιος σου είπε ότι χρειάζομαι δικηγόρο. Φιλοχουντικό υπερασπιστή θέλω και σταμάτα να γελάς!».
Με αυτά τα ελάχιστα... interna corporis *** της εποχής θα κλείσω το άρθρο μου. Σιωπώ ευνόητα για σοβαρά ατοπήματα «τεθνεώτων τε και μη» ανθρώπων της διπλανής πόρτας, τότε που αξιολογούνταν τα συνειδησιακά μας προτάγματα. Απεύχομαι ερεθισμό συνειδήσεων και προσωπική μου εξ αυτού του λόγου ηθική βλάβη.
Γνωρίζω άλλωστε, πως και η μικρή ιστορία γράφεται εξαιτίας της ευγενούς σιωπής… δίποδων αμνών και του απρεπούς θορύβου άλλων!
*Αϊζενχάιμ, the illusionist. Κινηματογραφικός μάγος των αρχών του 20ού αιώνα στην αυτοκρατορική Βιέννη, που πολλοί πίστευαν πως είχε σχέση με τον διάβολο. [Αμερικ. ταινία του Νιλ Μπέργκερ με τον Έντουαρτ Νόρτον].**Ο Δημοσθένης Μιράσγεζης (1913-1999) υπήρξε και αξιόλογος συγγραφέας νομικών έργων, όπως η Ετεροδικία στην Ελλάδα, Ερμηνεία του ποινικού Κώδικα, κ.ά.
*** Interna corporis. Συνήθης έκφραση για τα εσωτερικά ζητήματα μιάς τάξης ή επαγγ. κλάδου, που αφορούν ελάχιστα την Κοινωνία.