σε συνεργασία με το επιστημονικό διδακτικό προσωπικό της ΠΑΛ, καινοτόμες δράσεις της παιδαγωγικής επιστήμης, ενώ και οι σπουδαστές της ΠΑΛ έκαναν την πρακτική τους άσκηση στο πρότυπο αυτό Δημοτικό Σχολείο προκειμένου ν’ αποκτήσουν διδακτική εμπειρία για ν’ αναλάβουν κι αυτοί με τη σειρά τους αργότερα, ως πτυχιούχοι δάσκαλοι, εκπαιδευτικό έργο στα σχολεία. Το «πρότυπο» αυτό Δημοτικό Σχολείο, είχε αποκτήσει την καλύτερη φήμη στην παροχή εκπαιδευτικού / παιδαγωγικού έργου λίαν υψηλής ποιότητος και όλοι οι γονείς διεκδικούσαν μια θέση σ’ αυτό για τα βλαστάρια τους. Και ήταν απολύτως, φυσικό. Ποιος δεν θέλει το καλύτερο σχολείο για το παιδί του;
Δυστυχώς, όμως (όπως θα ενθυμούνται οι παλαιότεροι - αλλά και για να μαθαίνουν οι νεότεροι) το «πρότυπο» αυτό Δημοτικό Σχολείο στις αρχές εκείνης της δεκαετίας – προ 30ετίας, δηλαδή – «μας άφησε χρόνους». εξεμέτρησε τον βίον του μαζί με την καταργηθείσα Παιδαγωγική Ακαδημία, η οποία - ανωτατοποιηθείσα (και ορθώς) και ενταχθείσα στο νεοϊδρυθέν Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας - μεταφέρθηκε (μεγάλο θέμα συζήτησης το «γιατί», αλλ’ όχι της παρούσης) στην πόλη του Βόλου (ως «Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης»). Αλλά κι εκεί το νέο Παιδαγωγικό Τμήμα, από την ίδρυσή του και μέχρι σήμερα λειτουργεί χωρίς την ύπαρξη «προτύπου» ή «πειραματικού» σχολείου προκειμένου το Τμήμα να μπορεί να εφαρμόζει στο πλαίσιο αυτής της υψηλών προδιαγραφών εκπαιδευτικής δομής («προτύπου» ή «πειραματικού» σχολείου) νέα πιλοτικά προγράμματα σπουδών, νέες, καινοτόμες, παιδαγωγικές μεθόδους, διδακτικές πρακτικές, κ.λπ., αλλά και να διεξάγεται η πρακτική άσκηση των προπτυχιακών και των μεταπτυχιακών φοιτητών στις επιστήμες της εκπαίδευσης (αγωγής). Η ίδια στέρηση δυνατότητας υφίσταται σήμερα όχι μόνο για τους φοιτητές του Παιδαγωγικού (δασκάλων και νηπιαγωγών) Τμήματος, αλλά και για τις άλλες Σχολές και Τμήματα που ιδρύθηκαν στο ενδιάμεσο διάστημα στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας και παράγουν πτυχιούχους λογιζομένους ως εν δυνάμει εκπαιδευτικούς, όπως π.χ. τους φοιτητές των Τμημάτων Ιστορίας (Βόλου), Φυσικής Αγωγής/ΤΕΦΑΑ (Τρικάλων) και των νέων Τμημάτων Μαθηματικών και Φυσικής (Λαμίας) που ιδρύθηκαν προσφάτως, ως Τμήματα του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, στην περιοχή της Στερεάς Ελλάδος (Λαμία). Αυτήν τη στιγμή από τις 13 Περιφέρειες της χώρας υπάρχουν 4 που στερούνται τέτοιων εκπαιδευτικών δομών και σ’ αυτές (τις στερούμενες) καταλέγεται (guess who?..) η Περιφέρεια Θεσσαλίας (καθώς και της Στερεάς Ελλάδος, παρότι λειτουργούσε κι εκεί μέχρι τις αρχές του '90 Παιδαγωγική Ακαδημία, λειτουργούν σήμερα τα προαναφερθέντα εκπαιδευτικού προσανατολισμού Τμήματα του Παν/μίου Θεσσαλίας, κ.λπ.). Έρχεται, λοιπόν, σήμερα το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων και ψηφίζει νόμο (N. 4692/2020) με τον οποίο διευρύνει και επεκτείνει το δίκτυο των προτύπων και πειραματικών σχολείων δίδοντας τη δυνατότητα ιδρύσεώς τους σ’ όλες τις Περιφέρειες της χώρας. «Πρότυπα» είναι τα σχολεία που απευθύνονται σε ένα μαθητικό κοινό ιδιαίτερα υψηλών μαθησιακών επιδόσεων και δυνατοτήτων, παρέχοντας σε αυτούς τους μαθητές τη δυνατότητα και τα μέσα να αναπτύξουν σε υψηλό επίπεδο τα ταλέντα και τις κλίσεις τους και η εισαγωγή σ’ αυτά γίνεται με εξετάσεις. «Πειραματικά» είναι αυτά στα οποία ως στόχος τίθεται η ανάπτυξη ερευνητικών, δημιουργικών δράσεων, η πιλοτική εφαρμογή και ο πειραματισμός σε προγράμματα σπουδών, μεθόδους διδασκαλίας, σε νέο εκπαιδευτικό υλικό, έντυπο και ψηφιακό, σε νέα διδακτικά εργαλεία, σε σχολικά εγχειρίδια και καινοτόμες διδακτικές πρακτικές, καθώς και ο πειραματισμός σε τρόπους λειτουργίας και διοίκησης της σχολικής μονάδας κ.λπ. και σ’ αυτά τα σχολεία οι μαθητές εγγράφονται κατόπιν κληρώσεως.
Δίδεται, συνεπώς, η ευκαιρία στη Λάρισα και σ’ ολόκληρη τη Θεσσαλία να (ξαν-)αποκτήσει πρότυπο ή πειραματικό σχολείο ή σχολεία σ’ όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης. Σχολεία σαν κι αυτά που λειτουργούν με μεγάλη επιτυχία εδώ και δεκαετίες σ’ άλλες περιοχές της χώρας (Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Πάτρα, Ηράκλειο, Ιωάννινα, κ.α.) ενταγμένα στα οικεία Πανεπιστήμια ή ανεξάρτητα, αποτελώντας σημεία αναφοράς για τα υπόλοιπα δημόσια σχολεία, καλά παραδείγματα και προτάσεις για τη διαρκή βελτίωση, την αριστεία και όχι συνταγές επιτυχίας. Πρόκειται για σχολεία που λειτουργούν με πρωτοβουλίες, ελευθερία επιλογών και συμμετοχή όλων των εμπλεκόμενων παραγόντων στην εκπαιδευτική διαδικασία. Εκπαιδευτικές κυψέλες που θα λειτουργούν ως εκπαιδευτικό εργαστήριο εθνικών διαστάσεων, για τον σχεδιασμό και την εφαρμογή διαφοροποιημένων και καινοτόμων εκπαιδευτικών πολιτικών, με απώτερο σκοπό να συμβάλουν στη διαμόρφωση και διάχυση βέλτιστων εκπαιδευτικών προτύπων και πρακτικών σε ολόκληρο το εκπαιδευτικό σύστημα και να συντελέσουν, με τον τρόπο αυτόν, στη συνολική αναβάθμισή του.
Γνωρίζουμε ότι από πλευράς εκπαιδευτικών συλλόγων, συλλόγων γονέων και συλλόγους εκπαιδευτικών έχουν εκφρασθεί (και από των στηλών της «Ε») σοβαρές ενστάσεις και δικαιολογημένες επιφυλάξεις για σωρεία ζητημάτων που αφορούν στην ίδρυση προτύπων ή πειραματικών σχολείων, όπως π.χ. με τις αναγκαστικές ανακατανομές μαθητών που δεν θα καταφέρουν να εισαχθούν ή δεν θα κληρωθούν στο μετατρεπόμενο σε πρότυπο ή πειραματικό σχολείο που ήδη φοιτούν και θα πρέπει να μετακινηθούν σε όμορα σχολεία, ενώ ζήτημα έχει προκύψει με το ενδεχόμενο απώλειας της οργανικής θέσης των εκπαιδευτικών που υπηρετούν στα σχολεία που θα μετεξελιχθούν σε πρότυπα ή πειραματικά. Εδώ θα πρέπει να εστιάσει την προσοχή του το Υπουργείο Παιδείας επιφέροντας - εις τα επιμέρους του θεσμικού πλαισίου - τις αναγκαίες αλλαγές, επιδιώκοντας την καταλλαγή, τη συναίνεση και εν τέλει τη λύση που θα δρομολογήσει την ακώλυτη εφαρμογή του νόμου για την ίδρυση και λειτουργία των πρότυπων και πειραματικών σχολείων ανά την επικράτεια. Αυτή είναι και η ευθύνη - αλλά και η υποχρέωση - του Υπουργείου Παιδείας: να δίνει λύσεις – εν προκειμένω στις τεχνικές λεπτομέρειες της εφαρμογής ενός θεσμού τα μάλα αναγκαίου για την Εκπαίδευση του 21ου αιώνα, όπως τα πρότυπα και πειραματικά σχολεία.
Η αφετηριακή αποδοχή της σημασίας και της αναγκαιότητας του θεσμού για να γίνουμε καλύτεροι εμείς οι ίδιοι - οι εκπαιδευτικοί - τα σχολεία μας και, άρα, οι μαθητές μας, υπάρχει στην κοινωνία (ακόμη κι η ...αριστερίζουσα ΟΛΜΕ έχει ταχθεί, έστω και υπό προϋποθέσεις, θετικά) κι είναι κρίμα να πάει στράφι η (καλών προθέσεων, θεωρούμε, και ορθής, πολιτικά, στοχεύσεως) προσπάθεια, εξαιτίας ...αδέξιων - «εν τοις επιμέρους» - χειρισμών.

Από τον Χάρη Ανδρεόπουλο*

* Ο Χάρης Ανδρεόπουλος είναι θεολόγος καθηγητής Β/θμιας, δρ Εκκλησιαστικής Ιστορίας Α.Π.Θ. (xaan@theo.auth.gr).