μιαν επώδυνη παγωνιά που πάγωνε μύτες, αυτιά, χέρια, πόδια, στο τέλος και τις καρδιές μας.
Ξαφνιάστηκα, διότι από καιρό έχω κατατάξει τον μεσογειακό νότο όπου ζούμε, στις περιοχές εκείνες που η κλιματική αλλαγή έφερε πιο ήπιους χειμώνες. Αλήθεια είναι. Στην ντουλάπα, χοντρά πουλόβερ κι ένα χοντρό παλτό παραμένουν για χρόνια αφόρετα. Ξεπεράστηκαν ήδη από τη μόδα και είναι τόσο χοντροκομμένα, ώστε αν τα φορούσα θα παρουσίαζα ένα θέαμα κατά βάση κωμικό.
Το θερμόμετρο έξω είναι κοντά στο μηδέν. Κρύο το δωμάτιο. Μα έμαθα να αντέχω πια το κρύο, από τα χρόνια της μεγάλης οικονομικής κρίσης και των μεγάλων περικοπών στους μισθούς. Έκανα έτσι υπομονή και δεν άναψα το καλοριφέρ. Δεν θα ήταν συνετό. Εξάλλου α) έχω να πληρώσω τέλη κυκλοφορίας, β) να αντιμετωπίσω τη δαπάνη των δώρων των παιδιών την παραμονή της Πρωτοχρονιάς, γ) ο κλασικός ΕΝΦΙΑ βρίσκεται μόλις στην 4η από τις έξι δόσεις του. Καλοριφέρ μόνο τις βραδινές ώρες λοιπόν. Δεν γίνεται διαφορετικά. Τον περσινό Ιανουάριο η τιμή του φυσικού αερίου είχε 14 ευρώ, η μεγαβατώρα, φέτος 179! Τα παιχνίδια γεωπολιτικής του Πούτιν και η κρίση στην Ουκρανία δεν είναι απλές αναφορές στης ειδήσεις, καμιά φορά μπαίνουν στο σπίτι σου διαμορφώνοντας μιαν οδυνηρή καθημερινότητα. Κι εκεί αντιλαμβάνεσαι τους κύκλους που κάνει η ζωή. Πίσω λοιπόν ξανά στα παιδικά χρόνια. Τότε που διαβάζαμε σε κρύα δωμάτια και κοιμόμασταν σε ακόμα πιο κρύες κρεβατοκάμαρες. Εκεί, κάτω από τις βελέντζες κάναμε παγωμένα όνειρα. Και πόσους να χωρέσει η τραπεζαρία, όπου έκαιγε η μοναδική σόμπα πετρελαίου και μάζευε όλη την οικογένεια; Πόσα μπιτόνια πετρέλαιο σήκωνε η τσέπη των μισθοσυντήρητων;
Σκέφτομαι καμιά φορά πως η ιστορία της ανθρωπότητας είναι μια ιστορία με πολύ κρύο. Ακριβέστερα, ότι το κρύο καθόρισε ιστορίες ανθρώπων στις πιο ανυποψίαστες στιγμές τους. Το συνειδητοποίησα μια παγωμένη Γεναριάτικη μέρα στο Λονδίνο, όπου είχα την ατυχή έμπνευση να επισκεφτώ τον «Πύργο του Λονδίνου». Το κτίσμα εκείνο των Βρετανών γαλαζοαίματων έμπαζε από παντού κι εγώ, τυλιγμένος στο παλτό, είχα προσκολληθεί σαν επιτήδειος Έλληνας σε ένα φωνακλάδικο γκρουπ Αμερικανών τουριστών με ροδαλά πρόσωπα επειδή διέθεταν ξεναγό.
Κάποια στιγμή η ξενάγηση έφτασε και στην κρεβατοκάμαρα του Εδουάρδου του 1ου, του θηριώδη και επιβλητικού αυτού Άγγλου βασιλιά, ο οποίος, για να επικρατήσει και να καταστεί ένοικος του Πύργου, ξεπάστρεψε πατέρα, αδέρφια, ξαδέρφια και γενικώς ό,τι έπαιζε σε οικογένεια και είχε τολμήσει να τον αμφισβητήσει. Στο δωμάτιο εκείνο ήταν που είδα το μεγαλύτερο τζάκι που έχω δει ποτέ, με ύψος ίσα με το μπόι ενός ενήλικα ανθρώπου. Ο ξεναγός συνέχιζε να μιλάει, έξω στην αυλή τα κοράκια έψαχναν απελπισμένα στο χιόνι για τροφή, μα η δική μου η ματιά είχε μείνει κολλημένη στο τζάκι. Όσο μεγάλο κι αν ήταν όμως, αποκλείεται να ζέσταινε επαρκώς αυτό το πετρόχτιστο δωμάτιο, από το οποίο απουσίαζε κάθε είδους μόνωση. Σίγουρα ο -κατά τα άλλα- ανίκητος Εδουάρδος θα έτρωγε πολύ κρύο εκεί. Κατά πόσο η φαινομενικά ασήμαντη και ιστορικά αμελητέα αυτή λεπτομέρεια επηρέασε άραγε τη ζωή του; Τις κινήσεις του; Τις αποφάσεις του, που ασφαλώς είχαν την αντανάκλασή τους σε εκατομμύρια υπηκόων του; Ξέρω έναν τύπο ας πούμε, ο οποίος χρωστά τη ζωή του στο... κρύο. Μια κρύα χειμωνιάτικη Κυριακή, προτίμησε να μείνει κουλουριασμένος στο κρεβάτι του και ανέβαλε το ραντεβού του να πάει κυνήγι με δύο φίλους του στα Γρεβενά. Οι φίλοι δεν γύρισαν ποτέ, το αυτοκίνητό τους ανατράπηκε σε μια χαράδρα, λόγω ολισθηρότητας του οδοστρώματος. Με την ίδια λογική, θα ήταν πολύ ανθρώπινο λ.χ. ο Εδουάρδος ο 1ος να ξύπνησε ένα πρωί και να ανέβαλε, ας πούμε, μια συνάντηση με τους συμβούλους του για τη λήψη μιας σημαντικής απόφασης, για μια μάχη, έναν πόλεμο ή εκκαθαρίσεις λοιπών «προσφιλών συγγενών» επειδή απλώς... κρύωνε βρε αδερφέ και βαρέθηκε να πάει για... «δουλειά». Και την επομένη να την είδε αλλιώς, να άλλαξε γνώμη και να ματαίωσε τα σχέδιά του.
Αλλά αν τέτοιες χαριτωμένες ιστορίες για το κρύο μπορείς να τις δεχθείς για τον 13ο αιώνα, πώς να δεχτείς ότι οι άνθρωποι στις «προηγμένες» δυτικές κοινωνίες του 21ου έχουν τα ίδια θέματα; Σε πιάνει μιαν οργή. Κι ένας θυμός. Κρυώσαμε μικροί που οι Αμερικάνοι έπαιζαν παιχνίδια στη Μέση Ανατολή με τα πετρέλαια, κρυώνουμε και τώρα, μεγάλοι πια, από τα γεωπολιτικά και χρηματιστηριακά παιχνίδια που παίζουν Ρώσοι και Γερμανοί. Ως πότε; Πόσες γενιές και πόσες ζωές ανθρώπων πρέπει να περάσουν ακόμα κλεισμένες σε ολίγιστα τετραγωνικά δωματίων κάτω από τον ξηρό αέρα ενός αιρκοντίσιον που επιστρατεύεται για την περίσταση;
Στο καπάκι, ήλθε η απαγόρευση του καπνίσματος και στη συνέχεια ο κορονοϊός. Και κουβάλησαν μαζί τους τα δικά τους νέα ήθη. Βασικά, έφερε κι ο κορονοϊός κρύο, κρύο πολύ. Τα τελευταία δυο-τρία χρόνια η Ελλάδα του Μητσοτάκη, από κοντά και η Ευρώπη, έμαθαν να τρώνε και να πίνουν καφέ έξω, κατόπιν συστάσεων των ειδικών για «αποφυγή συνωστισμού» και «επαρκή αερισμό». Εμβολιασμένοι και μη, φοβικοί, ψεκασμένοι ή απλώς αμελείς, όλοι με «ράπιντ» τεστ, όλοι έξω, σε παράταξη, κάτω από τις αναμμένες θερμάστρες εξωτερικού χώρου. Είναι φανερό ότι οι άνθρωποι έχουν αναπτύξει πια νέες αντοχές και μια νέα σχέση με το κρύο. Έτσι, η εικόνα της χριστουγεννιάτικης Λάρισας, αλλά και κάθε άλλης ευρωπαϊκής πόλης, δεν διέφερε και πολύ από μια εικόνα καλοκαιρινής κοπής. Όλοι έξω... Αλλά και μέσα, με ολάνοιχτες πόρτες και παράθυρα που είναι χειρότερα. Μα τα πρόσωπα να εξακολουθούν να είναι γελαστά και οι παρέες εξίσου φωνακλάδικες. Ο κόσμος έμαθε ν’ αντιστέκεται στη θλίψη και τη μοναξιά του.
Χρόνια πολλά... Χρόνια πολλά σε όλους... Στον Εδουάρδο τον 1ο της Αγγλίας, τον Πούτιν, μα και στους Αμερικάνους. Χρόνια πολλά και στον φίλο μου τον Μάκη που, κι αν κρυώνει, δεν χάνει το κέφι του, μα μοναχά καλεί το γκαρσόν να δυναμώσει την ένταση της θερμάστρας. Μη μασάς ρε Μάκη. Μπορεί να είμαστε τα παιδιά της «Λα Σιτέ» και της «Αμπιάνς» και να χορταίναμε εκεί «ζέστα», παχιές κόκκινες μοκέτες και τσιγάρα άπειρα, αλλά και τώρα πώς το κόβεις; Θα μας βάλουν από κάτω;
Χρόνια πολλά... Και θυμωμένοι είμαστε, μαζί και οργισμένοι, όπως θες πες το, αλλά και μέσα στο τσακίρ κέφι είμαστε. Γιατί στο μεταξύ γίναμε είδη ανθεκτικά και προσαρμόσιμα στις εκάστοτε κλιματολογικές συνθήκες. Οργισμένοι μα σοφότεροι, γράφουμε ξανά νέα κεφάλαια στην ιστορία.
ΑΛΕΞΗΣ ΚΑΛΕΣΗΣ alexiskalesssis@yahoo.gr
