με το σιτάρι, με τα ζώα, με τα καρποφόρα δέντρα
και πιο μακρυά το σπίτι του το πατρικό,
γεμάτο ρούχα κι έπιπλα πολύτιμα κι ασημικά.
Θα του τα πάρουν -Ιησού Χριστέ- θα του το πάρουν τώρα.
Κ. Π. Καβάφης
«Ο Ιωάννης Κατακουζηνός Υπερισχύει»
Εκατομμύρια άνθρωποι μαζεύουν από τα ερείπια μια βαλίτσα πράγματα και φεύγουν. «Θέλω το σχολείο μου, τους φίλους μου και τη δασκάλα μου» είπε ένας μικρός Ουκρανός, που στα μάτια του έβλεπες τον τρόμο, την αγωνία και την απόγνωση.
Είναι μεγάλος πόνος να χάνεις την πατρίδα σου. Η Μαριούπολη έγινε στάχτη. Η ιστορία θα κατατάξει την πόλη αυτή στις μαρτυρικές πόλεις, όπως το Λένινγκραντ και την Γκουέρνικα. Τα παιδικά καροτσάκια στην πλατεία μιας ουκρανικής πόλης θα μας θυμίζουν την κινηματογραφική σκηνή του μεγάλου Ρώσου σκηνοθέτη Σεργκέι Αϊζενστάιν στη θρυλική ταινία «Το θωρηκτό Ποτέμκιν». Όταν το καροτσάκι με το μωρό κατρακυλούσε στα περίφημα σκαλοπάτια της Οδησσού. Ο βομβαρδισμός του Κιέβου θα μας θυμίζει τον περικαλλή ναό της Αγίας Σοφίας στην ουκρανική πρωτεύουσα, με τους 13 τρούλους και τα υπέροχα ψηφιδωτά Βυζαντινής αισθητικής -κτίσμα του 11ου αιώνος. Εκεί ο Σεργκέι Αϊζενστάιν μεγαλουργεί κινηματογραφώντας την ταινία «Ιβάν ο Τρομερός». Σήμερα ο Ουκρανικός λαός αγωνίζεται εναντίον της αλητείας του πολέμου, θυμίζοντας σε όλους την ποιητική κραυγή του Κάλβου «Θέλει αρετή και τόλμη η ελευθερία».
Διαβάζω στην ιστορία πώς το Κίεβο, το οποίο «εκλήθη ως η μήτηρ των Ρωσικών πόλεων», υπήρξε κέντρο της αντίστασης των Ουκρανών στην προσπάθεια των Ρώσων για τον εκρωσσισμόν της Ουκρανίας. Διαβάζω στο βιβλίο της Αννέ Αλμπάουμ «Ο Κόκκινος Λιμός» τη φοβερή ιστορία της αντίστασης των Ουκρανών αγροτών εναντίον της κολεκτιβοποίησης της γεωργίας, την οποία εγκαινίασε ο Στάλιν το 1929. Ήταν ένα πολιτικό πρόβλημα το οποίο για να λυθεί έφερε δυστυχώς τον φονικό λιμό. Ο πιο φονικός λιμός στην ευρωπαϊκή ιστορία. Το αποτέλεσμα αυτής της καταστροφής ήταν ο χαμός 5 εκατομμυρίων ανθρώπων. Είναι γνωστό στους ιστορικούς πως, επί αιώνες, η γεωγραφία της Ουκρανίας διαμόρφωσε το πεπρωμένο της. Εμείς οι Έλληνες γνωρίζουμε πολύ καλά από ξεριζωμούς. Ας θυμηθούμε την κραυγή του ποντιακού ελληνισμού «Η Ρωμανία πάρθεν». Ας ξαναδιαβάσουμε τα «Ματωμένα Χώματα» της Διδώς Σωτηρίου, το «Αϊβαλί, η πατρίδα μου» του Φώτη Κόντογλου, την «Ιστορία ενός αιχμαλώτου» του Στρατή Δούκα.
Πρέπει να διαβάσουμε την έξοχη ποιητική σύνθεση του Σεφέρη «Κύπρον ου μ’ εθέσπισεν». Εκεί ο ήχος του μαγγανοπήγαδου στη Μονή του Κύκκου της Κύπρου, ταξιδεύει τη μνήμη του ποιητή στον ήχο που έβγαινε από το δικό του πηγάδι, στην αυλή του πατρικού του στη Σμύρνη. Εκείνος η ήχος για τον Σεφέρη είναι «Φωνή Πατρίδας».
Ας δούμε πώς περιγράφει την αγάπη για την πατρίδα του, ο Εθνικός ποιητής της Ουκρανίας Ταράς Σεβτσένκο:
«Θάψτε μου όταν πεθάνω.
Στην αγαπημένη μου Ουκρανία.
Τον τάφο μου κάντε σαν λόφο ψηλό.
Στην μεγάλη πεδιάδα.
Τα χωράφια, τις απέραντες στέπες.
Του Δνείπερου τις απόκρημνες όχθες
να βλέπουν τα μάτια μου, τα αυτιά μου να ακούνε
του ποταμού τον δυνατό βρυχηθμό».
Στέλιος Τσιανίκας
