Τη δική μου δασκάλα τη λέγανε «κυρα-Σωτηρία», μια ξερακιανή ήτανε που έμοιαζε περισσότερο με… λοχαγό κι έμενε μονάχη σε ένα νοικιασμένο δωμάτιο, κάπου στην παλιά Λαχαναγορά, στον Λόφο του Φρουρίου. Και κει πέθανε... Σε βαθιά γεράματα, μέσα σε μια απέραντη μοναξιά όπως έμαθα, καθώς δεν είχε παντρευτεί για να αποκτήσει παιδιά και συγγενείς, μάλλον, δεν υπήρχαν. Ό,τι έκαναν, το έκαναν κάποιοι γείτονες…
Αλλά τι σημασία έχει που πέθανε; Οι δάσκαλοι είναι τυχεροί. Πριν λησμονηθούν, πριν περάσουν για πάντα στη λήθη, ζουν μερικά χρόνια ακόμη στο μυαλό και τις καρδιές των μαθητών τους.
- Έλα δω βρε ζωντόβολο… Λέγε βρε στειλιάρι καρπενησιώτικο… Λέγε την προπαίδεια του 9. Τιιιιι; Ώστε 9x8 μας κάνει 81 εεε; Φτσιάου, πάρε μια βιτσιά στα χέρια… Εννοείται ότι όλες τις επόμενες μέρες, στον ύπνο και τον ξύπνιο μου, στο φαΐ ή στο παιχνίδι επαναλάμβανα από μέσα μου την προπαίδεια του 9. Δεν άντεχαν τα χέρια μου άλλες βιτσιές…
Τα… «στειλιάρια» τα «καρπενησιώτικα», όπως αποκαλούσε -Κύριος οίδε γιατί- τους μαθητές της η Σωτηρία, κάναμε μάθημα σε κάτι παράγκες πάνω στον Άγιο Αχίλλιο, σε κοντέινερ σαν να λέμε σήμερα, καθώς το μετέπειτα κατεδαφισθέν 2ο Δημοτικό Σχολείο είχε λαβωθεί από τον σεισμό του 1957 και ο πάνω όροφος είχε κριθεί «επικίνδυνος». Με τους σημερινούς όρους, όλο και κάποια Επιτροπή του Υπουργείου θα το έβγαζε «ακατάλληλο» και θα διέτασσε το κλείσιμό του, αλλά κείνες τις εποχές ούτε το Κράτος είχε ανάλογες… «ευαισθησίες», ούτε τα ιδιωτικά συμφέροντα ήταν τόσο μεγάλα στην Εκπαίδευση. Και φυσικά, οι μεροκαματιάρηδες απ’ τα Ταμπάκικα, οικοδόμοι, ήτανε, μπετατζήδες ήτανε, μωσαϊκοί, ελαιοχρωματιστές, εργάτες, μικροέμποροι ή μικροεπαγγελματίες δεν θα έστελναν ποτέ τα παιδιά τους σε ιδιωτικά σχολεία. Δεν συνηθιζόταν, δεν είχαν τα χρήματα κι έπειτα… δεν υπήρχε λόγος. Το δημόσιο σχολείο είχε αξία και κύρος στα μάτια της τότε κοινωνίας. Δάσκαλοι και δασκάλες, τόσες και τόσες ξεχασμένες «Σωτηρίες», αλλά και καθηγητές Γυμνασίων, ήταν πρόσωπα αξιοσέβαστα και άφηναν εποχή στη Λάρισα. Τα ονόματά τους συνιστούσαν έναν μικρό θρύλο στην πόλη, συζητιούνταν μεταξύ των μαθητών με συναισθήματα που κυμαίνονταν μεταξύ φόβου και δέους. Μέσα στο σύστημα αυτό, η Μαίρη Ράπτου, που ξεπροβοδίσαμε χθες, ήταν ένας πυλώνας από μόνη της. Μια γυναίκα, ένα σχολείο. Κανείς δεν έλεγε -κι ούτε λέει- «Εκπαιδευτήρια Ράπτου». Πού πάει -λέμε- το παιδί; Στη «Ράπτου». Τέλος. Προσωπικά δεν τη γνώριζα, αλλά θα πρέπει να είσαι μεγάλη προσωπικότητα για να… «σκεπάσεις», σχεδόν να καπελώσεις, τα πάντα και για πάντα στην ιδιωτική Εκπαίδευση της Λάρισας.
Το Σχολείο της Ράπτου δεν το θεωρούσαμε -τότε- καλύτερο απ’ το δικό μας. Η εντύπωσή μας ήταν πως εκεί φοιτούσαν τα πλουσιόπαιδα, που τα λέγαμε και «βουτυρόπαιδα» -επειδή είχαν να φάνε βούτυρο όταν οι υπόλοιποι την έβγαζαν με ψωμί κι ελιές- και τους βλέπαμε σχεδόν… υποτιμητικά. «Λελέδες» τότε, «φλώροι» σήμερα, που τους πηγαινοφέρνουν με το σχολικό, μην πάθει τίποτε ο ποπός τους. Εμείς ήμασταν βλέπεις οι «μάγκες», οι σκληροτράχηλοι, τα «αντράκια». Ότι κάναμε μάθημα στις παράγκες και ψοφούσαμε απ’ το κρύο τον χειμώνα δεν λογιζόταν για πρόβλημα. Ούτε το μόνιμο σύννεφο καπνού της τάξης από την παλιά ξυλόσομπα που όλο «μπούκωνε». Τα παιδιά δεν πολυσκάνε για τις συνθήκες των σχολείων. Αυτό που μετρά είναι το ανθρωπογενές περιβάλλον. Μετράνε οι φίλοι και οι φίλες, οι πλάκες που θα κάνουμε, οι ωραίες στιγμές, μετράνε οι δάσκαλοι, αυτός είναι ο κόσμος τους κι όχι τα ωραία ντουβάρια και οι θερμαινόμενες αίθουσες. Ακόμη κι αργότερα, στο 1ο Γυμνάσιο Αρρένων, κανέναν από μας δεν πείραζε μία ακόμα παράγκα που μας στοίβαξαν -ελλείψει χώρου- και που την αποκαλούσαμε… «Μπαγκλαντές», λόγω της απόστασης από το κεντρικό κτίριο. Κι από κει με ωραίες αναμνήσεις φύγαμε.
Το σχολείο της «Ράπτου» είχε, όμως, και μιαν άλλη ιδιομορφία. Η σχέση της «δεσποινίδος Μαίρης» με τις Χριστιανικές Οργανώσεις ήταν γνωστές κι έκαναν όλη τη Λάρισα να το θεωρεί ένα σχολείο για θεούσες και θρησκευάμενους, ήτοι ένα σχολείο αυστηρό, που οι μαθητές του υπόκεινται σε έναν σωρό περιορισμούς. «Κάτσε καλά γιατί θα σε πάω στη Ράπτου» θυμάμαι χαρακτηριστικά έναν φίλο μου να λέει στο αγοράκι του που είχε προκύψει κομματάκι ατίθασο.
Περάσανε χρόνια. Η «Ράπτου» συνέχιζε τη λειτουργία της, πάντα στο ίδιο μοτίβο, ήρεμο, δημιουργικό, αξιοσέβαστο, δίχως να ενοχλεί κανέναν, αρμονικά συνεργαζόμενο με τα δημόσια σχολεία και πάντα με τη θρησκευτική του ιδιομορφία. Και μετά ήρθαν τα δύσκολα… Ήρθαν τα χρόνια του ΠΑΣΟΚ του Αντρέα… Χαμός στην Εκπαίδευση… Συνδικαλισμός και δικαιώματα καθηγητών. Χαλαρότητα στο δημόσιο σχολείο… Καταλήψεις, και «είμαι δεκαεξάρης σας γαμώ τα Λύκεια». Βγαίνανε οι εφημερίδες και δικαίωναν τους καταληψίες, που ήταν όλο το εξωσχολικό αληταριό. Κι από κοντά να σιγοντάρουν τα κόμματα… Συστηματικά ο λαϊκισμός, βήμα το βήμα, ισοπέδωνε το δημόσιο σχολείο… κι αυτό -τι ειρωνεία- το θεωρούσαν «προοδευτικό»… Το δημόσιο σχολείο δέχτηκε μεγάλο πλήγμα… Κι ας ήταν πια -χάρη στα κονδύλια της ΕΟΚ- σχολείο με σύγχρονα καινούργια κτίρια και άριστα θερμαινόμενες αίθουσες, που σε λίγο βρομίστηκαν ανεπανόρθωτα. Τα άριστα κτίρια, τα γερά ντουβάρια δεν έφταναν να δώσουν καλά σχολεία…
Και μετά η «Ράπτου» άρχισε να φουσκώνει. Όλη η ιδιωτική εκπαίδευση άρχισε να κερδίζει μαθητές… Όλοι οι γονείς θέλουν καλά σχολεία για τα παιδιά τους. Βασικά θέλουν σχολεία… κανονικά. Δηλαδή να κάνουν μάθημα σε ήρεμα περιβάλλοντα, με καθηγητές που θα είναι κάθε μέρα, από την αρχή της χρονιάς στη θέση τους. Όχι τα Λύκεια των καταλήψεων, όχι τα Λύκεια που από τον Μάρτη εγκαταλείπονται από τους μαθητές που τρέχουν στα Φροντιστήρια… Το σχολείο της «Ράπτου» δεν ήταν καλύτερο. Ήταν, όμως, ένα κανονικό σχολείο. Σαν κι αυτό που ήταν κάποτε το δημόσιο Λύκειο, ένα σχολείο ολόπλευρης γνώσης κι όχι μιας γνώσης – κονσέρβας που επαρκεί ίσα-ίσα για την είσοδο στα ΑΕΙ. Το κακό είναι ότι ένα τέτοιο Λύκειο δεν μπορούν όλοι να το πληρώσουν.
Ένα τέτοιο σχολείο, ένα σχολείο σχεδόν «κανονικό», πάνε να κλείσουν κλείνοντας τη «Ράπτου». Και είναι άδικο. Κάτι περισσότερο, θα είναι μια μεγάλη απώλεια για την πόλη. Οι κτιριακές ελλείψεις κάποτε θα θεραπευτούν, τα ντουβάρια θα ξαναγίνουν. Σχολεία με ψυχή, όμως, μπορείς να μου πεις πώς ξαναστήνονται;
ΑΛΕΞΗΣ ΚΑΛΕΣΗΣ
alexiskalessis@yahoo.gr
