Όλα αυτά τα χρόνια αποτελεί μία σταθερή παράμετρο του ιδιωτικού υποσυστήματος Υγείας, συμβεβλημένη αδιάλειπτα με το κρατικό σύστημα κοινωνικής ασφάλισης, προσανατολισμένη πάντοτε στο φάσμα των μη μεταδοτικών νοσημάτων και στη συνεχιζόμενη, μακροχρόνια, παρηγορητική και ανακουφιστική φροντίδα.
Στις αρχές της δεκαετίας του 2000, ακολουθώντας το ανατρεπτικό πνεύμα της τρίτης μεταρρυθμιστικής περιόδου των συστημάτων υγείας, ξεκίνησε και η ίδια μία δική της μεταρρυθμιστική προσπάθεια.
Eκσυγχρόνισε ανάλογα τον στόχο της και εστίασε την προσοχή της στις γνωσιακές διαταραχές, στα ανοϊκά σύνδρομα και στη συννοσηρότητά τους, διευρύνοντας παράλληλα το ενδιαφέρον της στα καταληκτικά στάδια των χρονίων μη μεταδοτικών νοσημάτων (NCDs), υιοθετώντας στον σχεδιασμό της, τη σύγχρονη αντίληψη του WHO, για δημιουργία εξειδικευμένων συστημάτων μακροχρόνιας φροντίδας, ενσωματωμένων στα συστήματα οξείας υγείας.
Επεδίωξε, έτσι, να διαμορφώσει ένα στοιχειώδες “σύστημα μακροχρόνιας φροντίδας”, με υπηρεσίες υγείας, προσανατολισμένες στις ανάγκες του συγκεκριμένου νοσολογικού φάσματος και υπηρεσίες κοινωνικής φροντίδας, προσανατολισμένες στην υποστήριξη της αυτόνομης διαβίωσης των συγκεκριμένων πληθυσμιακών ομάδων, (πρωτίστως στο οικείο στεγαστικό περιβάλλον και εναλλακτικά σε περιβάλλον υποβοηθούμενης στέγασης).
Ακολουθώντας τον βηματισμό του Εθνικού μεταρρυθμιστικού πλαισίου, την τελευταία εικοσαετία και παρά τις δυσκολίες, έχει κάνει σημαντικά βήματα προς την κατεύθυνση αυτή.
ΕΜΠΟΔΙΑ ΑΠΟ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΥΣ
Η μεταβατική αυτή προσπάθεια, βέβαια, δεν ήταν μία απλή και αυθόρμητη διαδικασία. Προσέκρουσε πολλές φορές σε πρώιμους μηχανισμούς, οι οποίοι παρέτειναν ιδιαίτερα τον λανθάνοντα χρόνο που απαιτήθηκε, για να αφομοιωθεί το καινοτόμο μεταρρυθμιστικό πνεύμα, του ανθρωποκεντρικού ολισμού της τρίτης γενιάς. Η καθυστέρηση ειδικότερα της αυτονόμησης, ενός ειδικού πλαισίου για τη συνεχιζόμενη, τη μακροχρόνια, την παρηγορητική και την ανακουφιστική φροντίδα, από αυτό της ψυχιατρικής περίθαλψης στην αρχή και από αυτό της οξείας υγείας στη συνέχεια, επιβάρυνε μακροχρόνια -και άδικα κατά τη γνώμη μας- τη λειτουργία της κλινικής, άλλοτε με συντελεστές έκπτωσης (rebates), που αφορούσαν την ιδιωτική ψυχιατρική περίθαλψη μεσούσης της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης και άλλοτε με συντελεστές περικοπών (clawback), οι οποίοι αφορούσαν την οξεία υγεία και απέβλεπαν στον περιορισμό της υγειονομικής δαπάνης, ειδικά σε αυτόν τον τομέα.
Αυτό οδήγησε σε μία μακροχρόνια συστηματική υποχρηματοδότησή της, κατά τρόπο που ενώ λειτουργούσε σχεδόν πάντοτε με απόλυτη πληρότητα και περνούσε τους ιατρικούς και διοικητικούς ελέγχους χωρίς καμία συνήθως περικοπή (κάθε νοσηλεία δηλαδή αναγνωριζόταν ως αναγκαία και συμβατή με τα κριτήρια του θεσμικού ελέγχου), παραδόξως να δημιουργεί στην πορεία των ετών αρνητικά οικονομικά αποτελέσματα.
Πολλές φορές στο διάστημα των τελευταίων ετών, χρειάστηκε, εξαιτίας αυτών, να διαχειριστεί καταστάσεις μακράς και σοβαρής, κάποιες φορές, απορρύθμισης.
Το τελευταίο διάστημα όμως η νέα συνθήκη που επέβαλε η εφαρμογή της Υπ’ Αριθ. Πρωτ: oικ.21248/12-8-2021 Απόφασης της Δ/σης Οικονομικών και της Δ/σης Σχεδιασμού του ΕΟΠΥΥ, σε συνδυασμό με τον πολύ υψηλό συντελεστή clawback που επιβάλλεται και στις νοσηλείες που τιμολογούνται με ημερήσιο νοσήλιο, αποτελεί μια ακόμα ιδιαίτερα σοβαρή απειλή για τη βιωσιμότητά της.
H Κλινική υπέβαλε άμεσα αίτημα στον ΕΟΠΥΥ, εκφράζοντας τη σοβαρή της ανησυχία για το μέλλον της, αναζητώντας ένα συμβατότερο πλαίσιο συνεργασίας μαζί του, στη βάση του ειδικού νοσολογικού της προσανατολισμού, και τις ανάγκες των ανθρώπων αυτών, οι οποίες επιβάλλουν συχνά την παράταση της νοσηλείας τους.
ΘΕΣΜΟΘΕΤΗΣΗ ΙΣΧΥΟΝΤΟΣ ΠΛΑΙΣΙΟΥ
Πέντε μήνες μετά εκδόθηκε η Υπουργική Απόφαση 1406/2022 - ΦΕΚ 1818/Β/13-4-2022 “Έγκριση σχεδίου ειδικής σύμβασης μεταξύ του Ε.Ο.Π.Υ.Υ. και ιδιωτικών ειδικών παθολογικών κλινικών” και στη συνέχεια η Υπ. Αριθμ. Πρωτ: ΔΑ2Β/129/οικ.10495/20/4/2022 “Πρόσκληση ενδιαφέροντος του ΕΟΠΥΥ για σύναψη σύμβασης με Ιδιωτικές Ειδικές Παθολογικές Κλινικές”.
Οι δύο αυτές αποφάσεις αναγνωρίζουν πρωτίστως την ανάγκη και θεσμοθετούν με σαφήνεια τη δημιουργία ενός ειδικού πλαισίου για τη μακροχρόνια, την παρηγορητική και την ανακουφιστική φροντίδα, διαφοροποιημένου τόσο από το σύστημα της ψυχικής υγείας, με το οποίο παρέμειναν συνυφασμένες τόσα χρόνια, όσο και από το σύστημα οξείας υγείας από το οποίο αφομοιώθηκαν στη συνέχεια.
Το ολιστικό πνεύμα της τρίτης μεταρρυθμιστικής περιόδου των συστημάτων υγείας, με τις σαρωτικές αλλαγές που επέφερε και στον πυλώνα της κοινωνικής ασφάλισης, είχε βέβαια πολύ νωρίτερα, ήδη από την αρχή της ιδρύσεως του ΕΟΠΥΥ, εδραιώσει το ειδικό οικονομικό πλαίσιο, για ένα εν δυνάμει σύστημα μακροχρόνιας φροντίδας (Long Term Care System).
Συνολικά δηλαδή με την είσοδο των ΚΕΝ και τη διατήρηση των προγενέστερων ημερήσιων νοσηλίων, του ψυχιατρικού και της γενικής υγείας, είχαν ήδη διαμορφωθεί τρία διαφορετικά οικονομικά καθεστώτα νοσοκομειακής περίθαλψης.
-Ένα καθεστώς υψηλού κόστους, για την “οξεία υγεία”, με τα υπερδιαφοροποιημένα ΚΕΝ στη δευτεροβάθμια νοσοκομειακή περίθαλψη και το ημερήσιο νοσήλιο του ΠΔ 187/2005 στη μεσοπρόθεσμη δευτεροβάθμια αποκατάσταση-εξαμηνιαίας ανώτατης διάρκειας.
-Ένα δεύτερο καθεστώς συνδεόμενο με την ψυχική υγεία, με τη διατήρηση του ημερήσιου ψυχιατρικού νοσηλίου για τη δευτεροβάθμια ψυχιατρική περίθαλψη και τη θέσπιση νέων για την ψυχοκοινωνική αποκατάσταση.
-Και ένα τρίτο καθεστώς για την πολυδιάστατη μακροχρόνια και παρηγορητική φροντίδα. Το ημερήσιο νοσήλιο, που αποδίδονταν στις ιδιωτικές κλινικές της γενικής υγείας, προ της ιδρύσεως του ΕΟΠΥΥ, διατηρήθηκε και αποτέλεσε, σύμφωνα με τα Άρθρα 17, 28 και 44, του ΕΚΠΥΥ του ΕΟΠΥΥ, την ενιαία βάση αποζημίωσης του εκκολαπτόμενου συστήματος μακροχρόνιας φροντίδας, (κάθε παρατεταμένης δηλαδή περίθαλψης, υγείας και αποκατάστασης καθώς επίσης και της κοινωνικής φροντίδας των χρόνιων νοσημάτων).
Έτσι, αυτό που θα αναμενόταν τελικά να συμβεί για να ολοκληρωθεί το θεσμικό πλαίσιο, σύμφωνα και με το πνεύμα που καλλιεργούσε το ήδη θεσπισμένο οικονομικό καθεστώς, τις ανάγκες των ανθρώπων και τη διεθνή πρακτική, θα ήταν:
1. Να αναγνωριστεί η μακροχρόνια φροντίδα ως δημόσιο κοινωνικό αγαθό.
2. Να θεσπιστεί ένας ξεχωριστός ρεαλιστικός προϋπολογισμός για τη μακροχρόνια φροντίδα.
3. Να διευκολυνθούν οι άνθρωποι που έχουν τεκμηριωμένα ανάγκη μακροχρόνιας ή ανακουφιστικής φροντίδας, να διακινηθούν στις δομές που θα επιλέξουν, όταν αυτές δύνανται και αποδέχονται να τους περιθάλψουν στη βάση του ημερήσιου νοσηλίου.
4. Να μετατοπιστούν οι αλληλοδιάδοχες μακροχρόνιες νοσηλείες που πραγματοποιούνται στη βάση του καθεστώτος της οξείας υγείας, στο συμβατότερο και οικονομικότερο καθεστώς της μακροχρόνιας φροντίδας.
ΕΣΤΙΑΣΗ ΣΕ ΔΟΜΕΣ ΠΑΡΑ ΣΕ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ
Το πλαίσιο όμως που τελικά διαμορφώθηκε εστίασε περισσότερο στις δομές παρά στις ανάγκες των ανθρώπων.
Ανέθεσε δηλαδή τη συνεχιζόμενη, μακροχρόνια και παρηγορητική φροντίδα, αποκλειστικά και μόνο στις ειδικές παθολογικές κλινικές. Τις κλινικές δηλαδή που αναπτύσσουν μόνο ένα ή περισσότερα τμήματα της εσωτερικής παθολογίας. Δεν άπτονται όμως όλα τα καταληκτικά νοσήματα, μόνο της ειδικότητας της εσωτερικής παθολογίας, ούτε οι συμβεβλημένες ειδικές παθολογικές κλινικές, διαθέτουν τη διασπορά και τη δύναμη για να καλύψουν τις συνολικές ανάγκες της επικράτειας.
Εκτός των άλλων,
1. Δημιουργείται ένα διπλό καθεστώς αποζημίωσης. Μία παρατεταμένη νοσηλεία δηλαδή σε ένα παθολογικό τμήμα, το οποίο αναπτύσσεται σε μία γενική ή μικτή παθολογική κλινική, θα αποζημιωθεί με το ημερήσιο νοσήλιο και περικοπή clawback 40% περίπου. Η ίδια ακριβώς νοσηλεία σε ένα ίδιο ακριβώς τμήμα, το οποίο όμως αναπτύσσεται σε μία ειδική παθολογική κλινική, θα αποζημιωθεί με το ίδιο ημερήσιο νοσήλιο, αλλά με μηδενική περικοπή, σύμφωνα με τους πίνακες του μηνός Οκτωβρίου 2022.
2. Καταστρατηγείται εντελώς η ιατρική εξειδίκευση, καθώς στερείται εμμέσως από όλους τους κλινικούς ιατρούς του παθολογικού τομέα, πλην των ειδικών παθολόγων, το δικαίωμα να περιθάλψουν ασθενείς καταληκτικών νοσημάτων του φάσματος της ειδικότητάς τους. Όσοι από τους θεράποντες ιατρούς του παθολογικού τομέα προσφέρουν τις υπηρεσίες τους σε οικεία τμήματα γενικών ή μικτών παθολογικών κλινικών (πνευμονολόγοι, καρδιολόγοι, νευρολόγοι, κ.λπ.) και πρέπει, σύμφωνα με την κατάσταση του ασθενούς και με το δικαίωμα που τους παρέχει ο ΕΚΠΥ/11/2018, να πραγματοποιήσουν μία παρατεταμένη νοσηλεία, θα αποθαρρυνθούν εντελώς, καθώς η αποζημίωση της νοσηλείας αυτής θα υποβαθμιστεί κατά 40% περίπου.
Είναι εξάλλου αρκετά συχνό το φαινόμενο, να νοσηλεύεται ένας ασθενής σε μία ιδιωτική κλινική και σε λίγες ημέρες να ανακοινώνεται στους οικείους του ότι το θεραπευτικό έργο ολοκληρώθηκε, οπότε θα πρέπει τώρα να αναζητήσουν μία (άλλη) κλινική.
3. Στερεί το δικαίωμα των ανθρώπων που βρίσκονται σε τελικά στάδια χρόνιων νοσημάτων, να λάβουν ειδική φροντίδα από θεράποντες ιατρούς συναφών ειδικοτήτων, περιορίζοντας έτσι σοβαρά τις επιλογές τους, ενάντια στη θεραπευτική και ανθρωπιστική αντίληψη της τρίτης γενιάς.
ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ
Η παρούσα δημοσίευση, ευελπιστεί να αναδείξει τη μείζονα κοινωνική διάσταση του προβλήματος, η οποία σχετίζεται με:
1. Το καθεστώς της μακροχρόνιας της παρηγορητικής και ανακουφιστικής φροντίδας που επιφυλάσσεται στους Έλληνες πολίτες όταν την χρειαστούν.
2. Τα επαγγελματικά δικαιώματα των ειδικών ιατρών και των υγειονομικών δομών.
3. Τις καταστάσεις στις οποίες μπορεί να εκτεθούν, οι νοσηλευόμενοι σε μία θεσμική δομή του ιδιωτικού υποσυστήματος του Εθνικού Συστήματος Υγείας, με ενεργή σύμβαση με τον Εθνικό Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης, όταν προσφέρεται ο βαθμός ελευθερίας για διακοπές της ενεργειοδότησής τους (στην προκειμένη περίπτωση αναίτια και ανεξήγητα κατά γνώμη μας), χωρίς προγενέστερα να απαιτείται οποιαδήποτε ενημέρωση των θεσμικών ελεγκτικών και εποπτικών οργάνων της λειτουργίας των κλινικών, οι οποίοι έχουν και τη δυνατότητα και κυρίως τη θεσμικότητα να αξιολογήσουν τα πραγματικά γεγονότα και να διασφαλίσουν πρωτίστως την ακεραιότητα των νοσηλευομένων, ακόμη και αν εντοπίζεται υπαιτιότητα της διοίκησης της δομής.
Εξετάζοντας ειδικά την παράμετρο των νόμιμων ιδιωτών παρόχων του συστήματος υγείας:
Πρόκειται για επιμέρους παράγοντες της «ομπρέλας» της κοινωνικής προστασίας των κοινωνικών κρατών, οι οποίοι οφείλουν να αδειοδοτούνται και να ελέγχονται τακτικότητα, προκειμένου να διατηρήσουν τη νομιμότητά τους.
Η πιθανή επιπρόσθετη σύνδεσή του με αυστηρούς όρους ενεργών συμβάσεων με τον πυλώνα της κοινωνικής ασφάλισης, καταμαρτυρά την ανάγκη της ύπαρξής τους και εδραιώνει έτσι περισσότερο τη θεσμικότητά τους. Αυτό σε ένα κοινωνικό κράτος οφείλει καταφανώς να διασφαλίζει τη δίκαιη, τη ρεαλιστική χρηματοδότησή τους (σε ομαλές τουλάχιστον συνθήκες) και κατ’επέκταση τη βιωσιμότητα τους.
Η μακροχρόνια όμως συντήρηση αρνητικού οικονομικού περιβάλλοντος, η οποία εξαναγκάζει σε αφανισμό παρόχους που συνδέονται θεσμικά με την κοινωνική ασφάλιση, μαρτυρά δυστυχώς προδήλως το αντίθετο.
Θα πρέπει κατά τη γνώμη μας να αποτελέσει στοιχείο βαθέως κοινωνικού και πολιτικού κυρίως προβληματισμού, γιατί σε μία ακμάζουσα οικονομία, όπως συνηθίζει να λέγεται στην περιοχή, μία κλινική που εξυπηρετεί πραγματικές και ουσιαστικές ανάγκες μίας ευαίσθητης πληθυσμιακής ομάδας, με ένα σαφή και σύγχρονο προσανατολισμό, ο οποίος θεσμοθετείται και επιβεβαιώνεται βήμα με βήμα, υποστρέφει.
Ποιος τελικά είναι ο υγιέστερος κοινωνικά τρόπος προσέγγισης των συγκεκριμένων πληθυσμιακών ομάδων, λαμβάνοντας υπόψη ότι οι δομές που λειτουργεί το δημόσιο σύστημα υγείας, δεν καλύπτουν στην περιοχή τουλάχιστον τις ανάγκες της μακροχρόνιας και παρηγορητικής φροντίδας, οι οποίες βέβαια σίγουρα δεν μπορούν να υποβαθμιστούν ή ακόμη χειρότερα να αγνοηθούν.
Για την
ClinicCalypso
Αλεξάνδρου Ντίνα
Βασίλης Ντίνας, ψυχίατρος
Υ.Γ.
Με εδραία πεποίθηση ότι τόσο η μακροχρόνια όσο και η παρηγορητική και ανακουφιστική φροντίδα, αναγνωρίζονται στη χώρα μας ως πολύτιμα δημόσια αγαθά, θα θέλαμε να καταθέσουμε, επί πλέον, τους παρακάτω προβληματισμούς:
Στις περιοχές της επικράτειας, όπως ο νομός Λάρισας, στις οποίες δεν υπάρχουν ειδικές παθολογικές κλινικές, οι άνθρωποι που έχουν ανάγκη από μακροχρόνια ιατρική και ανακουφιστική φροντίδα, προβλέπεται να μεταναστεύσουν ή να αναζητήσουν την υποστήριξη άλλων κλινικών;
Στη δεύτερη αυτή περίπτωση, ποιο προβλέπεται να είναι το αντικείμενο λειτουργίας αυτών των κλινικών και στη βάση ποιών επιστημονικών κριτηρίων;
Ποιο θα τελικά το οικονομικό καθεστώς αποζημίωσής τους;
Ποια θα είναι η ιδιωτική συμμετοχή του ασθενούς;
Σήμερα τι ισχύει;
Οι διεθνείς κατευθυντήριες οδηγίες
• Στον 21ο αιώνα, καμία χώρα δεν έχει την πολυτέλεια να μην έχει ένα ολοκληρωμένο σύστημα μακροχρόνιας περίθαλψης. “WHO στο World Report On Ageing And Health του 2000”.
• Προχωρώντας προς ένα ολοκληρωμένο σύστημα: Πρώτον, η μακροχρόνια φροντίδα πρέπει να αναγνωριστεί ως δημόσιο αγαθό τόσο κοινωνικά όσο και πολιτικά. Το τεράστιο κοινωνικό και οικονομικό κόστος της παραμέλησης αυτής της πρόκλησης πρέπει επίσης να αναγνωριστεί». “WHO/World Report On Ageing and Health/2000”.
• Η παρηγορητική φροντίδα είναι ένα συστατικό της υγειονομικής περίθαλψης που μπορεί να χρειαστεί ανά πάσα στιγμή στη ζωή, ξεκινώντας από χαμηλή ανάγκη και καταλήγοντας τελικά να γίνει το κυρίαρχο θέμα για πολλούς ανθρώπους”. “WHO: World Report On Ageing And Health 2000”.
• “Τα χρήματα πρέπει να ακολουθούν τον ασθενή και όχι τους προϋπολογισμούς των δομών, οι οποίοι συχνά διαμορφώνονται από υποθετικές ανάγκες. “WHO: The World Health Report / WHO 2000”.
* Ολόκληρο το κείμενο θα το βρείτε εδώ:
https://www.mediafire.com/file/misvtmf37p1j9uv/NTINAS_PARAPOMPH.pdf/file
