Κατανοώ ότι η τουρκική εισβολή και η κατοχή μεγάλο μέρους του νησιού από τουρκικά στρατεύματα, είναι καταστροφή για τη χώρα σας και για την κυβέρνησή σας, γιατί η αντιπολίτευση θα μπορεί να σας επιτεθεί σε κάθε πιθανή διευθέτηση επί του εδαφικού – συνταγματικού, μιας και η κατάσταση θα είναι χειρότερη από ό,τι ήταν πριν τον Ιούλιο του ‘74. Αυτό δηλώνει ο Αμερικανός ΥπΕΞ Χένρι Κίσινγκερ στον Ελληνα ομόλογό του Δημ. Μπίτσιο σε συνομιλίες που έχουν στο Ελσίνκι το απόγευμα της 31ης Ιουλίου 1975. Συζητώντας πτυχές προτάσεων για το θέμα και το κατά πόσο σύμμαχοι μπορούν να συμβάλουν στην άμβλυνση των διαφορών, ο Κίσινγκερ αναφέρει ότι η Αθήνα αποδέχτηκε μια καντονιακή λύση, «μετά μετακινηθήκατε από τα 20 στα 14 στα 5 και τελικά σε μια διζωνική ρύθμιση. Στην επικράτεια μετακινηθήκατε από το 18 τοις εκατό στο 21 τοις εκατό και τώρα ο Μακάριος μάς λέει ότι μπορεί να δεχτεί το 25 τοις εκατό και μια διζωνική λύση. {...} στο 30». Ο Μπίτσιος ρωτά αν οι ΗΠΑ βλέπουν «κάποιον ρόλο για την Ευρωπαϊκή Κοινότητα των 9» και ο Κίσινγκερ αναφέρει πως οι Γερμανοί φαίνεται να ασκούν μεγαλύτερη επιρροή στην Αγκυρα και πως ίσως θα πρέπει να μιλήσει με τον Γκένσερ. Ταυτόχρονα, εκφράζοντας φόβους για την κατάσταση των Ελληνικών Ενόπλων δυνάμεων, λέει πως οι ΗΠΑ «…Δεν θέλουμε η Ελλάδα να ακολουθήσει τον δρόμο της Πορτογαλίας» και «νομίζω ότι σε πέντε χρόνια από τώρα ο στρατός σας μπορεί να στραφεί επίσης προς τα αριστερά».
Την επομένη ημέρα ακριβώς, 1η Αυγούστου 1975 σε συνάντηση στην οποία μετέχουν ο Αμερικανός και ο Γάλλος πρόεδρος Τζ. Φορντ και Ζισκαρ Ντ’ Εσταίν επίσης στο Ελσίνκι με θέμα τη διεθνή Οικονομική Πολιτική, τα γαλλικά πυρηνικά προγράμματα, αλλά και το Κυπριακό - ο Γάλλος πρόεδρος δηλώνει ότι «είμαστε ανοιχτοί σε οποιαδήποτε πρόταση για μια ευρωπαϊκή κίνηση που θα βοηθούσε στο εμπάργκο», καθώς «...Οι Έλληνες φοβούνται την άρση του χωρίς καμία κίνηση από τους Τούρκους». Τα παραπάνω στοιχεία- ντοκουμέντα, περιέχονται στο νέο βιβλίο του στρατηγικού αναλυτή Νίκου Λυγερού, επιλεγμένα, εκτενή αποσπάσματα του οποίου παρουσιάζει η «ΕτΔ», σε πιστή μετάφραση του γραφείου της Λαρισαίας εκπαιδευτικού Φανής Καράτζου. Πιο συγκεκριμένα:

ΟΙ ΥΠΟΧΩΡΗΣΕΙΣ, Ο ΡΟΛΟΣ ΕΛΛΗΝΟΑΜΕΡΙΚΑΝΩΝ ΚΑΙ Ο ΦΟΒΟΣ ΓΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΓΑΡΥΦΑΛΛΩΝ
Υπόμνημα Συνομιλίας
Helsinki, 31 Ιουλίου 1975, 4:15 μ.μ.
ΘΕΜΑ
* Κυπριακές διαπραγματεύσεις
ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΝΤΕΣ
* Ελλάδα
Υπουργός Εξωτερικών Μπίτσιος
* ΗΠΑ
* Ο Υπουργός Εξωτερικών
* Arthur Hartman, Βοηθός Υπουργού για Ευρωπαϊκές Υποθέσεις
{...}
Μπίτσιος: {...} Είπε ότι ο DEMIREL είχε απαντήσει ότι η κυβέρνησή του δεν μπορούσε να συζητήσει αυτά τα θέματα με τις Η.Π.Α. γιατί δεν δέχεται να υπάρχει σύνδεση του αμερικανικού εμπάργκο με τις διαπραγματεύσεις για το Κυπριακό. {...} Βλέπετε, συνεχίζουν να κάνουν τις δικαιολογίες τους. Πρώτον, ήταν τα εσωτερικά τους πολιτικά προβλήματα. Τώρα είναι το εμπάργκο. {...}
{...}
The Secretary: Η διαπραγμάτευσή σας είναι η μόνη που δεν κατάφερα να προχωρήσω.{...} Δεν παίρνεις θέση και μένεις σε αυτήν. {...} Αν κάναμε λάθος ήταν στη Γενεύη.
Μπίτσιος: {...}
The Secretary: {...} Αποκαλούμαι δολοφόνος και ψεύτης από κάθε είδους Ελληνοαμερικανούς και μπορώ να σας πω ότι κάτι τέτοιο δεν με πληγώνει, βλάπτει εσάς. Αν πρόκειται να μπορέσω να βοηθήσω, δεν μπορώ να έχω συνεχώς επίθεση στο κύρος μου.
Μπίτσιος: {...}
The Secretary: Αλλά μπορώ να σας πω ότι οι άνθρωποι που μου επιτέθηκαν συνήθως καταλήγουν να υποστούν θανάσιμη ζημιά. {...}
Μπίτσιος: {...}
The Secretary: Ναι, για εσάς η Κύπρος είναι καταστροφή. Η αντιπολίτευση θα επιτεθεί σε κάθε διευθέτηση γιατί δεν θα είναι τόσο καλή κατάσταση όσο πριν από τον Ιούλιο. {...}
{...}
The Secretary: Η ιστορία του τελευταίου έτους ήταν μια συνεχής αλλαγή από την πλευρά σας. Πρώτον θέλετε να επιστρέψετε στις συμφωνίες του 1960.
Μπίτσιος: Αυτός ήταν ο Μαύρος, όχι εγώ.
The Secretary: Έπειτα αποδεχτήκατε τελικά μια καντονιακή λύση και μετακινηθήκατε από τα 20 στα 14 στα 5 και τελικά σε μια διζωνική ρύθμιση. Στην επικράτεια μετακινηθήκατε από το 18 τοις εκατό στο 21 τοις εκατό και τώρα ο Μακάριος μας λέει ότι μπορεί να δεχτεί το 25 τοις εκατό και μια διζωνική λύση. {...} στο 30. Αλλά τα ποσοστά δεν είναι πραγματικά σημαντικά. {...} Άλλωστε, είναι πιο σημαντικό αν είναι η Αμμόχωστος και η Μόρφου — τότε κανείς δεν θα ενδιαφερόταν για το ποσοστό που ήταν. {...}
Μπίτσιος: Αλλά μπορώ να σας πω ότι αυτό που είπε ο Καραμανλής είναι η τελική μας θέση.
The Secretary: {...}
Μπίτσιος: Βλέπετε κάποιον ρόλο για την Ευρωπαϊκή Κοινότητα των 9;
The Secretary: Η Ιταλία, φυσικά, δεν είναι ακριβώς ο καλύτερος ενδιάμεσος. Οι Γερμανοί θα είχαν μεγαλύτερη επιρροή στην Τουρκία. Ίσως θα έπρεπε να μιλήσω με τον Genscher.
{...}
The Secretary: {...} Δεν θέλουμε η Ελλάδα να ακολουθήσει τον δρόμο της Πορτογαλίας και, κατά την άποψή μου, αυτό δεν είναι αδύνατο. Νομίζω ότι σε πέντε χρόνια από τώρα ο στρατός σας μπορεί να στραφεί επίσης προς τα αριστερά.
{...}
Μπίτσιος: {...} Ισχυρό δημοκρατικό καθεστώς.
The Secretary: {...}
Μπίτσιος: Κάποια μέρα θα είμαι ελεύθερος να σας πω κάτι για τους Ελληνοαμερικανούς φίλους μας. Αυτή ήταν μια πολύ δύσκολη περίοδος.
The Secretary: {...} Ή ήταν οπαδοί της Χούντας πριν ή θα επιτεθούν στον Καραμανλή για να στηρίξουν την αριστερά-Παπανδρέου.

ΑΜΕΡΙΚΑΝΟΓΑΛΛΙΚΕΣ ΣΥΝΟΜΙΛΙΕΣ ΚΟΡΥΦΗΣ, ΕΜΠΑΡΓΚΟ ΟΠΛΩΝ ΚΑΙ …ΜΕΤΕΡΝΙΧ
Μνημόνιο Συνομιλίας Helsinki, 1 Αυγούστου 1975, 1:30-2:35 μ.μ.
ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΝΤΕΣ
* Ο Πρόεδρος
* Valery Giscard d’ Estaing, Πρόεδρος της Γαλλικής Δημοκρατίας
* Jean Sauvagnargues, Υπουργός Εξωτερικών
* Claude Pierre-Brossolette, Γενικός Γραμματέας της Προεδρίας της Δημοκρατίας
* Henry A. Kissinger, Υπουργός Εξωτερικών και Βοηθός του Προέδρου για Υποθέσεις Εθνικής Ασφάλειας
* Υποστράτηγος Brent Scowcroft, Αναπληρωτής Βοηθός του Προέδρου για Υποθέσεις Εθνικής Ασφάλειας
ΘΕΜΑΤΑ
Οικονομική Πολιτική/Κύπρος. Γαλλικά πυρηνικά προγράμματα. Ενέργεια.
{...}
Giscard: {...} Είμαστε ανοιχτοί σε οποιαδήποτε πρόταση για μια ευρωπαϊκή κίνηση που θα βοηθούσε στο εμπάργκο. {...} Οι Έλληνες φοβούνται την άρση του εμπάργκο χωρίς καμία κίνηση από τους Τούρκους.
Πρόεδρος: {...}
{...}
Η Γερουσία το πέρασε ξανά χθες. {...}
Kissinger: {...} Έχουμε μια λίστα με παραχωρήσεις.
Giscard: Είναι σημαντικά;
Kissinger: Όχι τώρα. Το άνοιγμα του αεροδρομίου, η επιστροφή κάποιων προσφύγων κ.λπ. Θα μπορούσαν να φανούν έτσι εάν η Ελλάδα συνεργαστεί. Η Ελλάδα θα δεχτεί μια διζωνική ρύθμιση και το 25 τοις εκατό του εδάφους στους Τούρκους. Η Τουρκία είπε ότι χρειάζονται 32 τοις εκατό. Άρα η διαφορά καταλήγει στο
Giscard: Είναι Έλληνες. Θα είναι 27,8 τοις εκατό ή τίποτα.
Kissinger: Νομίζω ότι δεν πρέπει να μιλάμε για ποσοστά, αλλά για ποιους συγκεκριμένους τομείς θέλουν. Η ελληνική μερίδα Αμμοχώστου, Μόρφου κ.λπ.
Sauvagnargues: {...}
Giscard: Ναι. Σαν τη Μόρφου με έξοδο στη θάλασσα.
Kissinger: Αν ήταν ο Ecevit, θα είχε διευθετηθεί γρήγορα. Θέλει να το χρησιμοποιήσει τώρα για να διαλύσει τον συνασπισμό.
Giscard: Αν ο DEMIREL είναι αρκετά έξυπνος μπορεί να το δείξει ως επιτυχία.
Kissinger: Αλλά δεν μπορεί να φαίνεται αδύναμος.
{...}
Sauvagnargues: Ο Giscard είπε στον Καραμανλή ότι η άρση του εμπάργκο δεν θα ξεκινούσε απαραίτητα τις παραδόσεις όπλων.
Kissinger: {...}
{...}
Giscard: Αν ήμασταν ο Metternich θα μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε άλλη τακτική. Η Τουρκία θέλει να της πουλήσουμε μεγάλες ποσότητες όπλων. Είπαμε όχι, γιατί δεν θα θέλαμε να επέμβουμε απέναντι στους Έλληνες κ.λπ.
Kissinger: {...}
Πρόεδρος: Εάν οι ιστορίες προέρχονται από την Ευρώπη, θα βοηθούσε στο Κογκρέσο — για αεροσκάφη, περιοχές τανκ κ.λπ.
Sauvagnargues: Θα ήταν λεπτό να το διαχειριστείς, αλλά μπορεί να γίνει.
Giscard: Θα δούμε τι μπορούμε να κάνουμε. {...}

ΑΝΗΣΥΧΙΑ ΚΑΡΑΜΑΝΛΗ ΓΙΑ ΟΠΛΑ ΧΩΡΙΣ ΔΕΣΜΕΥΣΗ ΚΑΙ ΠΑΚΕΤΑ ΠΡΟΣ ΑΙΓΥΠΤΟ ΚΑΙ ΙΣΡΑΗΛ
Μνημόνιο Συνομιλίας Νέα Υόρκη, 24 Σεπτεμβρίου 1975, 4 μ.μ.
ΘΕΜΑ Συνάντηση Υπουργού με τον Έλληνα Υπουργό Εξωτερικών Μπίτσιο
ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΝΤΕΣ
* Ελλάδα
* Υπουργός Εξωτερικών Μπίτσιος
* Πρέσβυς Καραγιάννης, Ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών
* Ο κ. Βλασσόπουλος, καταγραφέας σημειώσεων
* Ηνωμένες Πολιτείες
* Ο Υπουργός [The Secretary]
* Arthur A. Hartman, Βοηθός The Secretary για Ευρωπαϊκές Υποθέσεις
* William L. Eagleton, καταγραφέας σημειώσεων
{...}
The Secretary: Ευχαριστηθήκατε;
Μπίτσιος: Ναι.
The Secretary: Αυτή ήταν η βασική μας πολιτική.
Μπίτσιος: Δίνει στους Τούρκους την ιδέα ότι οι άλλοι κατανοούν τα βασικά στοιχεία του Κυπριακού και είναι πρόθυμοι να τα δηλώσουν δημόσια. Αντιμετωπίζουμε ακινησία από την Άγκυρα.
{...}
The Secretary: {...} Δεν ζήτησα ποσοστά, αλλά θεώρησα ότι η στάση του θα ήταν πιο επικείμενη — αλλά την έθεσε υπό όρους στις εκλογές της 12ης Οκτωβρίου και στην ψήφο μας στο Κογκρέσο. {...}
Μπίτσιος: Ο Πρωθυπουργός Καραμανλής μου ζήτησε να σας μιλήσω για το εμπάργκο. {...}
The Secretary: Η πρεσβεία σας δεν θα είναι ενεργή;
Μπίτσιος: Η Πρεσβεία μας θα παραμείνει ουδέτερη. Ο Καραμανλής είπε σε εσάς και στον πρόεδρο Ford ότι ανησυχεί ότι οι Τούρκοι μπορεί να πάρουν όπλα χωρίς προηγούμενη δέσμευση.
{...}
The Secretary: Πρακτικά, εάν αρθεί το εμπάργκο και οι Τούρκοι δεν κάνουν τίποτα, πρέπει να το κάνουμε—αλλά πρέπει να εξετάσουμε τι σημαίνει άρση του εμπάργκο. {...} Δεν θέλω μια κατάσταση όπου οι Έλληνες δεν θέλουν πρόοδο για να μην βοηθήσουν τους Τούρκους και οι Τούρκοι δεν μπορούν να κινηθούν. {...}
Συνεργαζόμαστε στενά με τους Εννέα. Δεν έχουν τη δύναμη πυρός, αλλά έχουν καλή θέληση. {...}
{...}
The Secretary: Πιστεύω ότι πρέπει να ξεκινήσετε αυτόν.
{...}
Πιστεύω ότι αυτό είναι πιο εύκολο από τη Μέση Ανατολή. Γνωρίζουμε ότι θα είναι ένα διζωνικό σύστημα. {...}
{...}
The Secretary: Ναι, αν οι Τούρκοι θέλουν μια συμφωνία, μπορούν να ξεπεράσουν τα πιο τρελά όνειρα που είχαν πριν από ένα χρόνο.
Μπίτσιος: {...}
The Secretary: Ο Caglayangil μίλησε χθες για απόσυρση των δυνάμεων. {...}
{...}
The Secretary: Νομίζω ότι ο Waldheim θα ‘πρεπε να συγκαλέσει μια συνάντηση του Κληρίδη και του Denktash εντός δύο έως τριών εβδομάδων μετά τις εκλογές.
Μπίτσιος: Πρέπει πρώτα να ξέρουμε ότι ο Denktash θα παρουσιάσει προτάσεις.
The Secretary: Θα ήμουν έτοιμος να στείλω κάποιον στην Άγκυρα.
{...}
The Secretary: Δεν καταλαβαίνω τι κάνουν οι Έλληνες βουλευτές. {...}
{...}
The Secretary: {...} Εάν το νομοσχέδιο δεν περάσει, οι Τούρκοι μπορεί να κάνουν κάτι μη αναστρέψιμο. {...}
{...}
Μπίτσιος: {...} Δεν είμαστε δίδυμοι με τους Τούρκους.
The Secretary: {...} «Δεν είμαστε δίδυμοι». (Γέλιο)
Μπίτσιος: {...}
The Secretary: Είναι πιο εύκολο να κάνουμε πράγματα για την Ελλάδα υπό την προϋπόθεση άρσης του τουρκικού εμπάργκο. {...}
Hartman: {...}
The Secretary: Θα προτιμούσα ένα πακέτο βοήθειας προς το Ισραήλ, την Αίγυπτο, το Μπαγκλαντές, την Ελλάδα, την Τουρκία και την Πορτογαλία παρά μεμονωμένα νομοσχέδια. Δεν βλέπω κανένα πλεονέκτημα ενός ελληνοτουρκικού πακέτου. {...} Μετά οι Εβραίοι και οι Έλληνες θα μας βοηθήσουν να πάρουμε βοήθεια.
{...}
The Secretary: Έχουμε μια χώρα αποθαρρυμένη και κυνική. Πριν, εβδομήντα έξι γερουσιαστές ζήτησαν βοήθεια στο Ισραήλ. Τώρα το Κογκρέσο είναι σε θέση να με κατηγορήσει για αυτό που θα έκαναν ούτως ή άλλως. Η συμφωνία δεν επηρεάζει το τι θα έκανε το Κογκρέσο. Υπάρχει κάτι για την Αίγυπτο.
{...}
The Secretary: {...} Καλύτερα να ανακοινωθεί μετά την τουρκική ψηφοφορία. {...}
{...}
The Secretary: Πρέπει να μάθουμε από τους Τούρκους μετά τις εκλογές τι μπορούν να κάνουν.
{...}Σε πιστή μετάφραση από τα επιλεγμένα σημεία του κειμένου που είναι αναδημοσιευμένο στον σύνδεσμο:
https://lygeros.org/63677-en/,
https://lygeros.org/63678-en/,
https://lygeros.org/63679-en/,
συντεταγμένου στην αγγλική γλώσσα, η επαρκής γνώση της οποίας βεβαιώνεται σύμφωνα με το άρθρο 36 παρ. 2 στοιχ. β) και γ) του Κώδικα Δικηγόρων.

Επιμέλεια: Μπάμπης Λαμπαδιάρης