Από τον Μιλτιάδη Γ. Δεληχά
«Η διαπαιδαγώγηση γίνεται με την ηδονή και την οδύνη»
Αριστοτέλης, Ηθικά Νικομάχεια
Ο αρχαίος φιλόσοφος Αριστοτέλης, δίδαξε ότι η αρετή επιτυγχάνεται με μια παιδεία οριοθετημένη από την επιβράβευση και την τιμωρία. Ωστόσο, αμφότερες οι έννοιες έχουν διαστρεβλωθεί μέσα στη γενικευμένη παρακμή της νεοελληνικής κοινωνίας. Όσον αφορά στην επιβράβευση (ηδονή), διάχυτη είναι η αίσθηση ότι αυτή δεν αποδίδεται στον άξιο, τον ικανό, αυτόν που κοπιάζει, αλλά στον θρασύ, τον τυχοδιώκτη και όποιον διαθέτει τις κατάλληλες γνωριμίες. Κατά κανόνα, δεν κερδίζει αυτός που παράγει αλλά εκείνος που μεσολαβεί. Η έννοια της «επιτυχίας», αναδύεται από το κάθε μορφής «πλιάτσικο»: να αρπάξει κανείς την ευκαιρία, να βρει τον εύκολο τρόπο, το κατάλληλο παραθυράκι έτσι ώστε να εκμεταλλευτεί το οποιοδήποτε οθωμανικό κατάλοιπο του συστήματος.
Η ηδονή λοιπόν μπορεί να «επιτευχθεί» εν μέσω συμμετοχής στη διαμόρφωση της νεοελληνικής πραγματικότητας της ανικανότητας, της αναξιοκρατίας και του μπάχαλου. Το νομότυπο υπερτερεί του νόμιμου ενώ ως «πρότυπο» συμπεριφοράς, προβάλλεται εναλλακτικά η δουλοπρέπεια ή ο αυταρχισμός. Ακόμα χειρότερα είναι όλα όσα αφορούν στην τιμωρία (οδύνη). Η παγιωμένη πλέον ατιμωρησία όλων όσων διαχειρίστηκαν ή διαχειρίζονται την εξουσία και τον δημόσιο πλούτο, αποθρασύνει όσους παρανομούν και απογοητεύει την κοινωνική πλειοψηφία των νομοταγών πολιτών που εισπράττουν τη φτώχεια και ενσαρκώνουν ολοένα και περισσότερο την ψυχολογία του θύματος. Με δεδομένο λοιπόν ότι οι πολίτες της χώρας μας σήμερα, δεν βιώνουν ούτε την ηδονή (επιβράβευση) των προσπαθειών αλλά ούτε και την οδύνη (τιμωρία) των υπευθύνων, στερούνται από σταθερά σημεία αναφοράς.
Ο Αριστοτέλης, διέκρινε τρεις μορφές πολιτευμάτων: τη μοναρχία, την αριστοκρατία και τη δημοκρατία, με αντίστοιχες εκτροπές - ασταθείς καταστάσεις - την τυραννία, την ολιγαρχία και την οχλοκρατία. Στη χώρα μας, τα οθωμανικά κατάλοιπα μαζί με τον παραδοσιακό ωχαδελφισμό και τη θεσμική απαξίωση από τους ίδιους τους πολιτικούς, έχουν διαμορφώσει μια ιδιότυπη κατάσταση που εμπεριέχει όλες τις παραπάνω εκτροπές: Εν μέσω του ασφυκτικού πλαισίου της παγκοσμιοποίησης, η δημοκρατία μας υφίσταται την τυραννία της οικονομικής ολιγαρχίας και των κρατικοδίαιτων συντεχνιών με την ανοχή ή τη συμμετοχή των πολιτικών. Παράλληλα, τα Μ.Μ.Ε. με έναν ασύδοτο βομβαρδισμό κινδυνολογιών και μια κριτική που πάντοτε έπεται και ποτέ δεν προηγείται των γεγονότων, ωθούν την κοινωνία στην οχλαγωγία και την οχλοκρατία. Σε όλα τα επίπεδα, η εκτροπή από το μέτρο, καλλιεργεί τάσεις αυταρχισμού, ασυδοσίας, ασυλίας και αναρχίας. Έτσι η κοινωνία, χάνοντας την πραγματική δύναμη και τη δυνατότητα να συνεισφέρει σε ουσιαστικές αλλαγές, εύκολα διασπάται σε επιμέρους όχλους με κοινά απωθημένα ή συμφέροντα...
Με την πολιτική και πολιτισμική χρεοκοπία, η χώρα μας πληρώνει σήμερα ένα συλλογικό τίμημα οδύνης, αφού επέτρεψε να χαλαρώσουν οι θεσμοί και να απαξιωθούν οι ίδιες οι δομές της. Η οικονομική χρεοκοπία είναι απλά η κορυφή του παγόβουνου. Με ακέραια την ευθύνη των πολιτικών-διαχειριστών της, κινδυνεύει να ταυτιστεί με τη βαλκανική μιζέρια, την παρακμή και το πλιάτσικο, εκεί όπου ο κάθε νεοέλληνας, βρίσκει άλλοθι για την οποιαδήποτε προσωπική του ανεπάρκεια και επιζητά την... ισότητα στην παρανομία!
Η δημοκρατία μας, συμψηφίζοντας την ανικανότητα των εκλεγμένων της, μοιάζει να διανύει μια κρίσιμη εφηβεία. Και θα δείξει να ωριμάζει, μόνον όταν αρχίσει να αποδίδει τιμωρία (οδύνη) σε όσους ευθύνονται, ξεκινώντας πρώτα από ψηλά...
Ο Μιλτιάδης Γ. Δεληχάς είναι Διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής του Α.Π.Θ.
