Από τον Κων/νο Παπακωνσταντίνου

«Ως χαρίεν εστ’ άνθρωπος

όταν άνθρωπος ή»

Μένανδρος

Μας το λέει ξεκάθαρα ο διάσημος Αθηναίος ποιητής. Πόσο σπουδαίο πράγμα είναι, ο άνθρωπος να είναι άνθρωπος. Σήμερα δυστυχώς πρέπει να ψάξουμε με το φανάρι του Διογένη, για να εντοπίσουμε άνθρωπο, τον φορέα αξιοπρέπειας, λογικής και ηθικής.

Με τη σύγχρονη υποβάθμιση της κοινωνίας των ανθρώπων εν παντί και πάντοτε, οι άνθρωποι έγιναν ανθρωπάκια. Χάθηκε το «μέτρο», έπεσαν οι Αξίες, λαβώθηκαν οι θεσμοί. Κι όταν τούτα τα χαρίσματα λείπουν από ένα λαό, το μέλλον του είναι δυσοίωνο.

Μετριότατοι Δικηγορίσκοι, ανεπαρκείς επιστήμονες, άνθρωποι με μειωμένες ηθικές αντιστάσεις, τυχάρπαστοι δίχως αναστολές, ανθρωπάκια της ραθυμίας και της ραστώνης, που δεν δούλεψαν ούτε μια μέρα στη ζωή τους, αναρριχήθηκαν σε βουλευτικές, αλλά και υπουργικές καρέκλες. Σιγά - σιγά το αποσαθρωμένο σύστημα, έκανε άρχουσα τάξη τα ανθρωπάκια και παραμέρισε τους «Ανθρώπους». Ακόμα και στο χώρο του πνεύματος, ανεπαρκείς Πανεπιστημιακοί, στερούμενοι επιστημονικού έργου, σοβαρών σπουδών και έρευνας, σκαρφάλωσαν σε θέσεις Πρυτάνεων. Με μοναδικά όπλα, την υποστήριξή τους από φοιτητικές παρατάξεις και κομματικές συνδιαλλαγές. Από συνδικαλιστικές συμπορεύσεις ή ακόμα και από συγγενικά φέουδα και σχέσεις ύποπτες.

Τραυμάτισαν θανάσιμα την αξιοκρατία. Και το σπουδαίο είναι, όπως πήραν το αμαρτωλό χρίσμα, για την άνοδό τους, με την ίδια φιλοσοφία, ανταποδίδουν στην κοινωνία το μικρόψυχο έργο τους.

Όπου κι αν στραφείς θα δεις να επιπλέουν «ανθρωπάκια». Τους βλέπουμε σε καίριες θέσεις, στη Δημόσια Διοίκηση στο Στρατό, στην Αστυνομία, στα Σχολεία, σε θέσεις του Κράτους κλειδιά. Σε τέτοιες θέσεις, όπου δεν χωρούν εκπτώσεις και όπου έπρεπε να βρίσκονται «Άνθρωποι» με ευθύνη, με χρέος, με θετική προσφορά. Άνθρωποι, φωτεινές εξαιρέσεις. Εκείνοι οι απλοί, οι ανώνυμοι, που αθόρυβα προσφέρουν κοινωνικό έργο. Αυτοί οι αφανείς εργάτες, που παραδόξως κρατάνε ακόμα όρθια τη χώρα μας.

Τα ανθρωπάκια βρίθουν στον κοινωνικό μας περίγυρο και είναι εύκολο να τα εντοπίσουμε. Οι άνθρωποι αυτοί δεν μπορούν να συνειδητοποιήσουν, πώς κατάφεραν αυτοί, τόσο «μικροί» και «ανεπαρκείς», να βρεθούν σε εξαιρετικά εξέχουσες θέσεις. Έχουν την ψευδαίσθηση πώς με το σπαθί τους αναρριχήθηκαν στα αξιώματα και μάλιστα πώς είναι και αναντικατάστατοι. Ενώ στην πραγματικότητα, τους προώθησε η υποτέλεια, το γλύψιμο και η στέρηση κάθε ηθικής αναστολής. Έχουν λαβωμένο το «Γνώθι σ’ αυτόν.

Άλλο χαρακτηριστικό γνώρισμά τους είναι η αντίδρασή τους σε κάποια στιγμή κρίσης. Εκεί φαίνεται η γύμνια τους. Όταν όλα κυλούν ωραία, ομαλά, φυσιολογικά, αυτοί κομπάζουν σα φουσκωμένοι μίσιρες. Ιταμοί, προκλητικοί με τον εγωισμό τους. Κύριοι των πάντων.

Μόλις όμως φανούν τα δύσκολα, αποκαλύπτεται η γύμνια τους. Δεν έχουν στόφα αρχηγική, στερούνται ικανοτήτων τα χάνουν, πανικοβάλλονται και καταρρέουν σε κρίσιμες στιγμές, που η πατρίδα τους χρειάζεται. Και φυσικά με τέτοιο θυμικό οι αποφάσεις τους είναι τραγελαφικές. Ποιος δε θυμάται τον Σημίτη, τη βραδιά της κρίσης στις βραχονησίδες, στα Ίμια, ανίκανος να διαχειρισθεί τα γεγονότα, προσέτρεξε έντρομος στον Μπούς, για μεσολάβηση, αφού χρεώθηκε με το θάνατο δύο αετών του ουρανού; Ποιος ξεχνά τον ράθυμο Καραμανλή, έντρομος από τον καταιγισμό βρωμερών σκανδάλων, να κλείνεται στην απραξία, ν’ αφήνει τη χώρα στο έλεος της ακυβερνησίας και ν’ ασχολείται, όπως λέγεται –με τα σουβλάκια και τα πλέι-στέισιον; Πώς να ξεχάσουμε τον Γιωργάκη, που μας ήλθε φουριόζος με παράδες κι όταν πρόσεξε και είδε την πραγματικότητα, αντί ενδελεχούς σκέψης, έντρομος και άρον, άρον μας πέταξε στους Τροικανούς;

Η Ελλάδα είναι χαροκαμένη από τέτοια ανεπαρκή και ανεύθυνα «ανθρωπάκια». Έχει πληρώσει και πληρώνει πολλά, γιαυτούς που ανεύθυνα ο ίδιος επιλέγει. Έχουμε κι εμείς το μερίδιο της καταδυνάστευσής μας.

Περιδεή, λοιπόν ανθρωπάκια. Ανίκανα, ατελέσφορα, αλλά και επικίνδυνα. Το θέμα είναι, πώς θα ξαναζωντανέψουμε τις χαμένες αξίες και αρχές. Πώς θ’ αλλάξουμε τους τρόπους και τους μηχανισμούς και πώς θα υψώσουμε φράγματα, που ν’ αποτρέπουν, στα ελεεινά αυτά υποκείμενα, τα «ανθρωπάκια», να αναρριχώνται σε θέσεις κορυφής. Και ν’ αφήσουμε τους ανθρώπους με συνείδηση χρέους και θυσίας να πάρουν στα χέρια τους τα ηνία της χώρας. Ίσως και δούμε άσπρη μέρα.