Συνέντευξη στον Φώτη Καραγιάννη

Την πεποίθηση ότι σύντομα θα ξεπεραστεί θετικά για την Ελλάδα, τόσο ή οικονομική κρίση, όσο και το μείζον ζήτημα του χρέους, εφόσον η πολιτική ηγεσία του τόπου ασχοληθεί επιτέλους σοβαρά με την αξιοποίηση της Ελληνικής Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ) και τα πλούσια ενεργειακά της αποθέματα,εκφράζει σε συνέντευξή του στην «ΕτΔ» ο κ. Νίκος Λυγερός, διακεκριμένος στρατηγικός σύμβουλος, γνωστός τόσο από τη στενή συνεργασία που είχε με τον αείμνηστο πρώην Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας Τάσσο Παπαδόπουλο στην ανάλυση του Σχεδίου Ανάν, όσο και ως ο Έλληνας με τον υψηλότερο δείκτη νοημοσύνης (ένας από τους 50 εξυπνότερους ανθρώπους στον κόσμο)!

Ο πολυπράγμων επιστημονικός ερευνητής και περιζήτητος εισηγητής διαλέξεων, χαρακτηρίζει καθοριστικό τον ρόλο της ελληνικής ΑΟΖ για την εξομάλυνση των σχέσεων της Ελλάδας με την Ευρωπαϊκή Ένωση στην οποία η χώρα μας είναι ενεργειακά απαραίτητη, διότι όπως λέει: «αυτό που έχει σημασία σήμερα δεν είναι η πολιτική και η οικονομία, αλλά η στρατηγική και η ενέργεια και η Ελληνική ΑΟΖ συνδυάζει και τα δύο»!

Αναλυτικά η συνέντευξη έχει ως εξής:

• Τελικά η οικονομική κρίση που βιώνουμε σήμερα είναι η αναδιάταξη των διεθνών γεωστρατηγικών συμφερόντων στην περιοχή μας;

- Έχετε απόλυτο δίκιο, στο πλαίσιο ότι όντως είμαστε σε μια ζώνη γεωστρατηγική. Πρέπει, λοιπόν, να σκεφτούμε τι γίνεται με τα τωρινά δεδομένα, αλλά όντως αυτό που ονομάζουμε οικονομική κρίση είναι απλώς μια αλλαγή φάσης, όπου δίνουμε μεγαλύτερη σημασία στη στρατηγική, παρά στην οικονομία. Είχαμε ζήσει αρκετές δεκαετίες κοιτάζοντας μόνο το θέμα της οικονομίας και της πολιτικής. Τώρα με τη στρατηγική και την ενέργεια σε σχέση και με τις αλλαγές που γίνονται στην Ανατολική Μεσόγειο, έχουμε τη δυνατότητα να αναδείξουμε εντελώς διαφορετικά τον Ελληνισμό, την Ελλάδα και την Κύπρο μαζί. Τα ενεργειακά αποθέματα που έχουμε στην ΑΟΖ, η αξιοποίησή τους, η αλλαγή φάσης που θα προκαλέσουν σε επίπεδο, όχι μόνο γεωστρατηγικό, αλλά ακόμη και γεωπολιτικό, είναι πράγματα τα οποία θα πρέπει όχι να τα περιμένουμε, αλλά να είμαστε σε φάση ετοιμότητας για να εκμεταλλευτούμε αυτές τις αλλαγές. Όταν επικεντρωνόμαστε μόνο στην οικονομική κρίση, δεν βλέπουμε το μέλλον που στην περιοχή μας θα είναι γεωστρατηγικό! Η θέση της Ελλάδας είναι πάρα πολύ καλή στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στη Μεσόγειο, ειδικότερα δε στην Ανατολική Μεσόγειο όπου υπάρχουν τα ενεργειακά αποθέματα. Ο συνδυασμός αυτών των δεδομένων μας επιτρέπει να έχουμε μια στρατηγική του μέλλοντος η οποία θα έχει ως κυρίαρχο εργαλείο την ΑΟΖ.

• Οι ελληνικές κυβερνήσεις διαχρονικά έχουν αξιοποιήσει όπως έπρεπε τα γεωστρατηγικά πλεονεκτήματα της χώρας μας;

- Όχι, νομίζω ότι τα πήγαμε καλά μέχρι το 1995, όταν είχαμε τον Νόμο περί Υδρογονανθράκων και την κύρωση της νομοθεσίας σε ό,τι αφορά στην επιλογή του Δικαίου της Θάλασσας. Από κει και μετά υπήρξε μια περίοδος όπου αξιοποιούσαμε οικονομικά δεδομένα τα οποία ήταν σχετικά εύκολα και δεν προχωρήσαμε σε μια υψηλή στρατηγική βλέποντας τα γεωστρατηγικά δεδομένα.

Η αλλαγή φάσης έγινε το 2012, μετά την ανακάλυψη του φυσικού αερίου στην Κύπρο. Τότε αρχίσαμε να κοιτάζουμε πολύ πιο σοβαρά αυτά τα δεδομένα και πώς μπορούμε να τα αξιοποιήσουμε. Στην Ελλάδα δυστυχώς έχουμε πάντοτε ένα μεγάλο πρόβλημα που είναι η γραφειοκρατία, η σύνθεση του πολιτικού σκέλους σε σχέση με το στρατηγικό και πώς μπορεί αυτό να εφαρμοστεί εάν ο λαός δεν είναι ενημερωμένος. Από τη στιγμή που είναι ενημερωμένος τα πράγματα αλλάζουν, θα μου πείτε σιγά σιγά, αλλά κάλλιο αργά παρά ποτέ! Πάντως η Ανατολική Μεσόγειος τώρα θα αξιοποιηθεί, γι’ αυτό βλέπουμε ολοένα και περισσότερους πολιτικούς να εξετάζουν γεωστρατηγικά και γεωπολιτικά τα δεδομένα, έτσι ώστε να ξέρουν πώς θα «παίξουν» στην Ελλάδα.

* Η Ελλάδα τι μπορεί να περιμένει από την επίσκεψη του Ρώσου προέδρου Βλ. Πούτιν στην Αθήνα και το Άγιο Όρος;

- Απλώς περιμένω να έχουμε καλές σχέσεις και ένα πλαίσιο που να μην είναι αρνητικό.

Γεωστρατηγική συμφωνία αποκλείεται, διότι δεν υπάρχει ενδιαφέρον από την πλευρά της Ρωσίας. Αυτοί «παίζουν» σε άλλες περιοχές. Η δικιά μας περιοχή θεωρείται ότι είναι Ευρωπαϊκή – Αμερικάνικη. Δεν θα πω βέβαια ότι είναι επιπτώσεις της συνθήκης της Γιάλτας, αλλά συμφωνούν μεταξύ τους ότι ένας «παίκτης» είναι εκεί και άλλος κάπου αλλού. Δεν πηγαίνουν όπου να ’ναι. Μπορούν όμως να χρησιμοποιήσουν αυτά τα δεδομένα για να είναι υποψήφιοι στην εκμετάλλευση θαλάσσιων οικοπέδων στην Ελλάδα.

• Πώς βλέπετε τους πολιτικούς μας; Είναι πλήρως ενημερωμένοι για τη γεωστρατηγική σημασία της ελληνικής ΑΟΖ;

- Τώρα είναι πιο ενημερωμένοι.Δυστυχώς,όμως, περιμένουν πρώτα τις αλλαγές των δεδομένων σε επίπεδο πραγματικότητας για να ενημερωθούν! Δηλαδή, κανένας δεν ζητούσε σοβαρή ενημέρωση πριν την ανακάλυψη του φυσικού αερίου στην Κύπρο. Ακόμη και τώρα, μετά την ανακάλυψη του κοιτάσματος ΖΟΡ είναι πολύ λίγοι αυτοί που θα θελήσουν να μάθουν τις επιπτώσεις που θα έχει στην ελληνική ΑΟΖ. Περιμένουν πρώτα τις εξελίξεις και μετά ζητούν σχετική ενημέρωση. Εμείς στον τομέα της στρατηγικής λειτουργούμε στο πριν και όχι στο μετά και όταν δίνουμε μερικές συμβουλές αναρωτιούνται αν μπορούν να τις εφαρμόσουν αμέσως ή όχι. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η Κύπρος που έκανε παρεμβάσεις στη δικιά της ΑΟΖ το 2001 και οι απολαβές ξεκίνησαν με τη Noble.

• Ποια πιστεύετε ότι είναι η στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην περιοχή μας;

- Μα η Ελλάδα ανήκει στην Ε.Ε. άρα αυτό που θέλει είναι ν’ αξιοποιήσει τα δεδομένα που υπάρχουν στην Ανατολική Μεσόγειο. Κατά συνέπεια θα «παίξει» τόσο με την Ελλάδα, όσο και με την Κύπρο, όπως «παίζει» ήδη με την Ιταλία. Εμείς μελλοντικά θα έχουμε οφέλη από αυτό. Η συμφωνία της Κύπρου με τη Noble είναι 80% για το κράτος και 20% για την εταιρία. Έτσι είναι αυτές οι συμφωνίες. Είμαστε σε μια περιοχή που ανήκει στην Ε.Ε. άρα οι εταιρίες, ή οι Κοινοπραξίες, ξέρουν ότι τα συμβόλαια κυμαίνονται από 55% - 85% για το κράτος μέλος.

• Είμαστε αδύναμο κράτος;

- Πάντοτε είμαστε ένα αδύναμο κράτος το οποίο έχει έναν εύστροφο λαό! Αυτό μας έκανε να επινοήσουμε τη στρατηγική για να υπάρχει μια ισορροπία. Η στρατηγική του αδύναμου για να αντιμετωπίσει τον ισχυρό δεν έχει βέβαια σχέση με μια μετωπική σύγκρουση!

• Ποια θεωρείτε ότι θα είναι η πορεία την Ελλάδας τα επόμενα χρόνια;

- Είναι βέβαιο ότι θα αξιοποιήσει την ΑΟΖ, η οποία παίζει γεωστρατηγικά κυρίαρχο ρόλο και στις οικονομικές εξελίξεις! Όλα τα άλλα είναι ήσσονος σημασίας σε σχέση με την ΑΟΖ, διότι μέσω αυτής θα γίνουν οι αλλαγές. Αυτό που έχει σημασία σήμερα δεν είναι η πολιτική και η οικονομία, αλλά η στρατηγική και η ενέργεια και η ελληνική ΑΟΖ συνδυάζει και τα δύο. Μας βλέπουν ως μια πολύτιμη πηγή ενέργειας που αυτοί χρειάζονται και μάλιστα οι σχέσεις μας με τους Ευρωπαίους θα βελτιωθούν σημαντικά, διότι απέναντί τους θα έχουν έναν «παίκτη» σεβαστό και σοβαρό και όχι απλά ένα μικρό, ασήμαντο κράτος. Όσο για το πρόβλημα του χρέους, στη βάση όλων των παραπάνω, αυτό θα ξεπεραστεί πολύ εύκολα.