Συνδιοργανωτές της Ημερίδας ήταν το ΑΠΘ, το ΤΕΙ Θεσσαλίας, ο Δήμος Πύλης και το Norwegian Institute of Wood Technology.

H ημερίδα υλοποιήθηκε στο πλαίσιο του ερευνητικού έργου «ΑΙΘΗΚΟΣ – Δημιουργία Μηχανισμού Υποστήριξης για την Ανάπτυξη και Προώθηση της Κοινωνικής Επιχειρηματικότητας σε Πληθυσμούς Ορεινών Περιοχών», με επιστημονικό υπεύθυνο τον Δρ. Μάριο Τρίγκα, επίκουρο καθηγητή του ΑΠΘ, το οποίο συγχρηματοδοτείται από το Χρηματοδοτικό Μηχανισμό του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου 2009 – 2014 στο πλαίσιο του Έργου «Ακαδημαϊκή Έρευνα στους Τομείς Προτεραιότητας» του Προγράμματος «Διαφορετικότητα, Ανισότητες και Κοινωνική Ενσωμάτωση. Ο κ. Τρίγκας μιλάει στην «Ελευθερία της Δευτέρας».

Συνέντευξη στον Αποστόλη Ζώη

* Μπορείτε να αναφερθείτε στο ερευνητικό έργο «ΑΙΘΗΚΟΣ – Δημιουργία Μηχανισμού Υποστήριξης για την Ανάπτυξη και Προώθηση της Κοινωνικής Επιχειρηματικότητας σε Πληθυσμούς Ορεινών Περιοχών»; Ποιοι είναι οι στόχοι του;

- «Το ερευνητικό έργο «ΑΙΘΗΚΟΣ", είναι μία πρωτοβουλία του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και ειδικότερα της Σχολής Γεωπονίας, Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος και του Εργαστηρίου Δασικής Οικονομικής, σε συνεργασία με το ΤΕΙ Θεσσαλίας, το Δήμο Πύλης και το Norwegian Institute of Wood Technology - Treteknisk της Νορβηγίας, η οποία προέκυψε από την ανάγκη για ενίσχυση της απασχόλησης και αντιμετώπιση της ανεργίας, ειδικά των νέων, στις ορεινές περιοχές της χώρας. Το έργο το οποίο συγχρηματοδοτείται από το Χρηματοδοτικό Μηχανισμό του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου 2009 – 2014 στο πλαίσιο του Έργου «Ακαδημαϊκή Έρευνα στους Τομείς Προτεραιότητας» του Προγράμματος «Διαφορετικότητα, Ανισότητες και Κοινωνική Ενσωμάτωση, εποπτεύεται από τη Γενική Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολογίας του Υπουργείου Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων.

Στόχος του έργου, το οποίο υλοποιείται στα ορεινά του Δήμου Πύλης Τρικάλων, είναι η πιλοτική δημιουργία ενός μηχανισμού «συνδυαστικής στήριξης» για την προώθηση της κοινωνικής επιχειρηματικότητας σε ορεινές περιοχές. Αυτή περικλείει τόσο τη γενικής φύσεως επιχειρηματική στήριξη όσο και την εξειδικευμένη συνδρομή των συμμετεχόντων Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, αλλά και ερευνητικού κέντρου του εξωτερικού, για την κάλυψη των αναγκών των κατοίκων της περιοχής για νέες θέσεις εργασίας, την υποστήριξη των ήδη υπαρχόντων και τη δημιουργία κοινωνικών επιχειρήσεων, καθώς και τη μετάδοση εμπειριών από καλές πρακτικές. Στο πλαίσιο αυτό, το έργο φιλοδοξεί να δημιουργήσει ένα πιλοτικό μηχανισμό πλαισιωμένο από ειδικές δομές επιχειρηματικής ανάπτυξης και στήριξης της κοινωνικής επιχειρηματικότητας στην περιοχή, ταυτόχρονα με την καλλιέργεια της κοινωνικής επιχειρηματικής κουλτούρας. Περισσότερες πληροφορίες για το έργο του «ΑΙΘΗΚΟΥ», μπορεί κανείς να βρει στην ιστοσελίδα που έχει αναπτυχθεί http://aithikos-eeagrants.teilar.gr/

* Εκτιμάτε πως οι ορεινές περιοχές γενικά της χώρας, μόνο οφέλη έχουν να αποκομίσουν από τέτοιες δράσεις;

- «Φυσικά! Η Ελλάδα ως γνωστόν, είναι μια χώρα με αρκετούς ορεινούς όγκους που σε πολλές περιπτώσεις αντιμετωπίζουν σημαντικό πρόβλημα απομόνωσης με άμεσες επιπτώσεις στην οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη. Οι κυριότερες αδυναμίες ανάπτυξης των ορεινών περιοχών στην Ελλάδα, οφείλονται κυρίως σε συνδυασμό εγγενών γεωμορφολογικών συνθηκών, διαρθρωτικών προβλημάτων της τοπικής οικονομίας αλλά και θεσμικών οργανωτικών αδυναμιών, επιδρώντας αρνητικά στην ανταγωνιστικότητα. Στις ορεινές περιοχές λοιπόν, η ανάγκη για οικονομική διαφοροποίηση είναι ακόμη πιο έντονη.

Πολλές ευκαιρίες όμως παρουσιάζονται συμπεριλαμβανομένης της αυξημένης ζήτησης για παραγωγή ποιοτικών προϊόντων του κλάδου μεταποίησης τροφίμων ή της ελαφριάς βιομηχανίας-βιοτεχνίας, των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και επίσης για ψυχαγωγικές δραστηριότητες, κ.λ.π.. Η αξιοποίηση και ανάπτυξη των τοπικών πόρων έτσι ώστε να ενισχυθεί το συγκριτικό πλεονέκτημα, η τοπική επιχειρηματικότητα και η καινοτομία αποτελούν αναπτυξιακές στρατηγικές οι οποίες απαιτούν λεπτομερή εξέταση. Τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα των ορεινών περιοχών με τα συγκριτικά τους πλεονεκτήματα, θεωρούνται κύριοι καθοδηγητές των ευκαιριών για τοπική επιχειρηματικότητα και καινοτομία».

ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ

* Μπορούμε να πούμε πως πρόκειται για έναν αναπτυξιακό γίγαντα που δεν έχει ξυπνήσει;

- «Θα μπορούσαμε καλύτερα να πούμε ότι πρόκειται για μία εναλλακτική πρόταση η οποία στοχεύει μέσα από ανάπτυξη συνεργειών, δικτύων και σχέσεων εμπιστοσύνης, να συμβάλει προς την κατεύθυνση της παραγωγικής ανασυγκρότησης της υπαίθρου και την άμβλυνση των επιπτώσεων της οικονομικής κρίσης, αξιοποιώντας την τοπική κοινωνική δυναμική, μέσα από την καινοτομία σε παρεχόμενα προϊόντα και υπηρεσίες προς όφελος του κοινωνικού συνόλου. Το έργο, συμβάλλει ουσιαστικά στην ανάπτυξη της κοινωνικής καινοτομίας στην περιοχή, δημιουργώντας ερεθίσματα για νέα προϊόντα και υπηρεσίες για την κάλυψη κοινωνικών αναγκών, γεγονός που αποτελεί μοναδικό χαρακτηριστικό συλλογικής ερευνητικής προσπάθειας για τη χώρα μας και τους πληθυσμούς των συγκεκριμένων περιοχών».

* Οι κοινωνικοί επιχειρηματίες και οι κοινωνικές επιχειρήσεις, εκτιμάτε πως χρειάζονται επιχειρηματική στήριξη; Και η Πολιτεία σε αυτή την περίπτωση μήπως είναι απούσα;

- «Στις λιγότερο ανεπτυγμένες περιοχές του ορεινού όγκου και της υπαίθρου κατά κανόνα, τα δίκτυα συνεργασίας και οι μηχανισμοί υποστήριξης της κοινωνικής οικονομίας απουσιάζουν. Απαιτείται λοιπόν, η ανάπτυξη μηχανισμών υποστήριξης και προώθησης τέτοιων δικτύων σε τοπικό επίπεδο. Για το σκοπό αυτό θα πρέπει να κινητοποιηθούν οι περιφερειακοί και τοπικοί φορείς και να αναλάβουν ενεργό δράση προς αυτή την κατεύθυνση. Αλλά και οι απλοί πολίτες οφείλουν να αναζητούν και να επιδιώκουν τη συμμετοχή τους σε κοινές επιχειρηματικές δράσεις. Η επιτυχημένη ανάπτυξη της Κοινωνικής Οικονομίας προϋποθέτει μια προσέγγιση η οποία θα στηρίζεται πρωτίστως στην τοπική κοινωνική δυναμική και σε μηχανισμούς που θα διαδραματίσουν ρόλο καταλύτη για την εκδήλωση της δυναμικής αυτής. Βέβαια σε κεντρικό επίπεδο έχουν αναπτυχθεί πρωτοβουλίες όπως το Στρατηγικό Σχέδιο για την Ανάπτυξη της Κοινωνικής Επιχειρηματικότητας και ο Ν.4019/11 για την κοινωνική οικονομία και επιχειρηματικότητα, ωστόσο από μόνα τους δεν είναι αρκετά. Αξίζει να αναφέρουμε ότι το σχέδιο του νέου Αναπτυξιακού Νόμου προβλέπει την ενίσχυση Κοινωνικών Επιχειρήσεων επίσης. Αξιόλογες δράσεις στον τομέα της κοινωνικής επιχειρηματικότητας έχουν αναπτυχθεί τα τελευταία χρόνια και στη χώρα μας».

* Μπορείτε να αναφερθείτε σε παραδείγματα άλλων χωρών;

- «Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στον τομέα της Κοινωνικής Οικονομίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση, μέσα από τα μέτρα που προβλέπει η Κοινωνική Επιχειρηματική Πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Social Business Initiative). Βάσει των διαθέσιμων στοιχείων, εκτιμάται ότι η κοινωνική οικονομία στην Ευρώπη απασχολεί πάνω από 14,5 εκατομμύρια εργαζόμενους, που αντιστοιχούν στο 6,5 % του ενεργού πληθυσμού των χωρών της ΕΕ-27. Παρεμπιπτόντως, πρόκειται για ένα φαινόμενο που δεν περιορίζεται μόνο στην Ευρώπη, αλλά ενδυναμώνεται σε ολόκληρο τον κόσμο. Εξειδικευμένα ευρωπαϊκά ερευνητικά δίκτυα (ιδίως τα EMES, CIRIEC, SELUSI, TEPSIE, GEM) έχουν πραγματοποιήσει ευρύ φάσμα ερευνών και μελετών επίσης για την κοινωνική οικονομία. Κάποιες από αυτές τις έρευνες αξιοποιούνται και στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Αρκετά επίσης πανεπιστήμια, συχνά σε συνεργασία με οργανισμούς κοινωνικής οικονομίας, ιδρύουν νέα ερευνητικά κέντρα (όπως το Κέντρο για την κοινωνική οικονομία στο Βέλγιο και το Euricse στην Ιταλία) και ειδικά μεταπτυχιακά προγράμματα αφιερωμένα σε θέματα κοινωνικής οικονομίας όπως η διοίκηση κοινωνικών επιχειρήσεων και η κοινωνική καινοτομία.

Η χρήση και μεταφορά καλών πρακτικών και τεχνογνωσίας της κοινωνικής επιχειρηματικότητας σε αντίστοιχες περιοχές και κοινωνικές ομάδες προβλέπεται και στο έργο του "ΑΙΘΗΚΟΥ'. Ειδικότερα τεχνογνωσία και καλές πρακτικές θα μεταφερθούν από τη Νορβηγία και εξειδικευμένο ερευνητικό κέντρο στην περιοχή του Δήμου Πύλης.

Καλούμε λοιπόν τους κατοίκους και επιχειρηματίες της περιοχής και ειδικά τους νέους, να συμμετάσχουν στις δράσεις του έργου, με στόχο τη μεγιστοποίηση των ωφελειών που αναμένεται να προκύψουν, για όσο το δυνατό μεγαλύτερο κομμάτι της τοπικής κοινωνίας».

Ποιος είναι

Ο Δρ. Μάριος Τρίγκας είναι επίκουρος καθηγητής του ΑΠΘ στο Τμήμα Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος στο γνωστικό αντικείμενο της Δασικής Οικονομικής και της Καινοτομίας. Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα αφορούν την Καινοτομία, τα Οικονομικά της Καινοτομίας και των επιχειρήσεων, διαχείριση της καινοτομίας, την επιχειρηματικότητα, τη χρηματοδότηση επιχειρήσεων, δίνοντας ιδιαίτερη βαρύτητα και στην περιβαλλοντική προστασία και την αξιοποίηση των δασικών πόρων. Έχει πάνω από 70 δημοσιεύσεις σε διεθνή και εθνικά έγκριτα επιστημονικά περιοδικά και συνέδρια, ενώ έχει συμμετάσχει στην υποβολή προτάσεων και την υλοποίηση περισσότερων από 30 εθνικών και ευρωπαϊκών ερευνητικών προγραμμάτων. Είναι μέλος ελληνικών και διεθνών επιστημονικών οργανώσεων και πρωτοβουλιών στα αντικείμενα του επιστημονικού του ενδιαφέροντος, ανάμεσα στα άλλα Πρόεδρος της επιτροπής Creativity, Innovation & Global Entrepreneurship του EuroMed Research Business Institute και Γενικός Γραμματέας της Ελληνικής Δασολογικής Εταιρείας και έχει διακριθεί για την επιστημονική και ερευνητική του δραστηριότητα. Στο πλαίσιο της επαγγελματικής του εμπειρίας, πέραν της διδασκαλίας σε Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα έχει ασχοληθεί και με την επιχειρηματική συμβούλευση και υπήρξε για μεγάλο χρονικό διάστημα Επιστημονικός Συνεργάτης του ΤΕΙ Θεσσαλίας και συνεργάτης ερευνητής του ΕΚΕΤΑ.