Συνέντευξη στη Λένα Κισσάβου

(Φωτ: Λεωνίδας Τζέκας)

Δέκα χρόνια βρέθηκε στο μάτι του κυκλώνα, δίπλα στην οικογένεια της Αθηνάς Ωνάση. Πριν από αυτό διήνυσε μια πλούσια σε δράση και περιπετειώδη ζωή, δίπλα σε μεγάλα ονόματα της 7ης Τέχνης, όπως τον Κούνδουρο, τον Τζορτζ Κοσμάτο, τον Όρσον Γουέλς, συνεχίζοντας

στα μονοπάτια της συγγραφής, για να τον οδηγήσει σήμερα ο δρόμος της ζωής του στη Λάρισα, κυνηγώντας το μεγάλο στοίχημα: την επιστροφή των αρχαίων γλυπτών του Παρθενώνα, από την Αγγλία στην Ελλάδα.

Ο κ. Αλέξης Μανθεάκης, είναι γνωστός στο ευρύ κοινό ως σύμβουλος και συντονιστής των δεκαέξι δικηγορικών γραφείων, της οικογένειας Ωνάση –Ρουσέλ, στη δεκάχρονη δικαστική διαμάχη της, με το Ίδρυμα Ωνάση στην Ελλάδα.

Αν και έχει ζήσει σε «μεγαλεία» κοντά σε σημαντικές παγκοσμίως προσωπικότητες, έχοντας στο ενεργητικό του μια αξιοθαύμαστη διαδρομή, είναι εκπληκτικό το πόσο προσιτός και απλός άνθρωπος είναι, και απόδειξη αυτού, να δεχθεί την πρόσκληση της Σχολής Καραβάνα, να παραλάβει πρόσφατα ψήφισμα μαθητών της, υπογεγραμμένο από πολίτες της Λάρισας, με αίτημα την επιστροφή των αρχαίων του Παρθενώνα. Ήδη μάλιστα, το έχει παραδώσει στον Άγγλο πρέσβη στην Αθήνα.

Θα μπορούσε κάποιος να μιλά ώρες ατελείωτες με τον Αλέξη Μανθεάκη, καθώς κάθε κομμάτι της ζωής του που ξεδίπλωνε, ήταν διαφορετικό, σαν να μεταπηδούσε σε έναν άλλο χωροχρόνο, για να μας λύσει τελικά την απορία, απλά με μια φράση: «Πολλοί άνθρωποι έχουν έναν σκοπό στη ζωή τους και τον εκπληρώνουν με τον τρόπο που μπορούν και ή πετυχαίνουν σε κάποιο βαθμό ή όχι. Η ζωή η δικιά μου είχε πάντα σχέση με «πρότζεκτς», είχε αρχή, μέση και τέλος σε ό,τι έκανα και αυτό με έχει συνοδεύσει από τα παιδικά μου χρόνια».

Σήμερα ως πρόεδρος της Διεθνούς Επιτροπής Διεκδίκησης των Γλυπτών του Παρθενώνα, από την Αγγλία, έχει ταχθεί σε αυτό το όραμα, με μεγάλο του προτέρημα ότι ξέρει τους Άγγλους καλά, καθώς έχει μεγαλώσει στην Ανατολική Αφρική, σε αγγλική αποικία,

εσώκλειστος σε εγγλέζικα σχολεία.

«Ο Έλληνας βασίζεται στο φιλότιμο, έχει καλή πρόθεση, αντιμετωπίζει τα πράγματα με το καλό, με συζήτηση ...

Ο Άγγλος από την άλλη, δεν δίνει ποτέ τίποτα πίσω, χωρίς πίεση, αν δεν τον υποχρεώσεις. Και αυτό το διδάσκει και η ιστορία, το βλέπουμε από την Ινδία, την Κένυα, την Κύπρο, την Ιρλανδία, δεν υπάρχει κάτι που να έχει πάρει ο Άγγλος, από χώρα μέχρι ένα διαμάντι, που να το δώσει πίσω οικειοθελώς.

Υπάρχει ένα αγγλικός νόμος που απαγορεύει την επιστροφή.

 Με το Βρετανικό Μουσείο δεν έχουμε να πούμε τίποτα. Είναι χάσιμο χρόνου. Πρωταγωνιστής στον αγώνα να αλλάξει ο νόμος αυτός, πρέπει να είναι η ελληνική κυβέρνηση...», μας είπε και ήταν απόλυτος σε αυτό, συνεχίζοντας: «Μόνο νομικά μπορεί να λυθεί το θέμα της επιστροφής. Έγινε μια εξαιρετικά καλή κίνηση από προηγούμενη κυβέρνηση όταν αποφασίσανε να εξετάσουνε το νομικό μέρος της υπόθεσης και απευθύνθηκαν στο δικηγορικό γραφείο της διακεκριμένης δικηγόρου και σύζυγο του Τζορτζ Κλούνεϊ, Αμάλ Αλαμουντίν Κλούνεϊ.

Η Αμάλ τους παρουσίασε μια μελέτη 150 σελίδες, με πέντε νομικές οδούς, προτείνοντας ως την πιο αποτελεσματική, την προσφυγή στο ευρωπαϊκό δικαστήριο ανθρωπίνων δικαιωμάτων, τονίζοντας ότι πρέπει να γίνει το συντομότερο, διότι υπάρχουν παραγραφές και κινδυνεύει να χαθεί η υπόθεση.

Χαρήκαμε, γιατί η ελληνική κυβέρνηση ενδιαφέρθηκε ουσιαστικά, αλλά δυστυχώς απέρριψε κάθε πρόταση του δικηγορικού γραφείου και ο κ. Ξυδάκης ισχυρίστηκε πως η Ελλάδα τελικά θα χειριστεί το θέμα με συζήτηση καταθέτοντας διπλωματικά επιχειρήματα!

Η καλή πρόθεση και η γενναιοδωρία όμως δεν αποδίδει στους Άγγλους.

Οι αγγλικές εφημερίδες μετά από αυτή τη δήλωση, ανακοίνωσαν πως η Ελλάδα παραιτείται της επιστροφής των γλυπτών του Παρθενώνα!».

ΟΙ ΑΓΓΛΟΙ ΕΡΧΟΝΤΑΙ

ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Η Διεθνής Επιτροπή Διεκδίκησης των Γλυπτών, αριθμεί σήμερα 220.000 μέλη σε όλο τον κόσμο, έχει πυρήνες σε πολλές χώρες (Ελβετία, Αμερική, Νέα Ζηλανδία κ.ά.), και ένας από τους δυναμικότερους είναι στην Αγγλία!

Μάλιστα η Επιτροπή της Αγγλίας, με αυτή της Αμερικής και της Αυστραλίας, οργανώνουν φέτος το τρίτο παγκόσμιο συνέδριο όλων των οργανώσεων αυτών, τον Ιούλιο, στο μουσείο της Ακρόπολης, στην Αθήνα, με ...προσκεκλημένους τους Έλληνες!

Αφορμή γι’ αυτό είναι η συμπλήρωση 200 χρόνων από την αρπαγή των αρχαίων.

- «Είναι αντιφατικό, να έρχονται οι Άγγλοι στην Ελλάδα και να οργανώνουν παγκόσμιο συνέδριο για την επιστροφή των μαρμάρων του Παρθενώνα», σχολιάζουμε και απαντά: «Είναι Άγγλοι που τους στεναχωρεί αυτό που έχει γίνει. Είναι άνθρωποι με συνείδηση. Η πλειοψηφία του αγγλικού λαού είναι υπέρ της επιστροφής, έχουμε τη στήριξή του. Η επίσημη αγγλική στάση είναι αρνητική.

Στο συνέδριο θα ζητήσουμε από το Υπουργείο Πολιτισμού να μας ενημερώσει για τα σχέδιά του (εφόσον υπάρχουν), όσον αφορά στο θέμα της επιστροφής, με σκοπό να τα ενισχύσουμε και όπου μπορούμε να βοηθήσουμε. Διότι θεωρούμε ότι για να απορρίψεις τη νομική οδό, σημαίνει ότι έχεις μια εναλλακτική.

Δεν πρέπει να υπάρχει εφησυχασμός, μόνο συνεχή πίεση, από όλα τα μέτωπα. Αν δεν μπει η ελληνική πολιτεία στο παιχνίδι, όσοι και να είμαστε εμείς, όσο ηχηρά ονόματα και να το υποστηρίζουν, δεν γίνεται τίποτα».

ΤΟ ΦΙΡΜΑΝΙ

Ο κ. Μανθεάκης, μας ενημερώνει ότι η Ελλάδα πρώτη φορά, ζήτησε την επιστροφή των αρχαίων του Παρθενώνα, το 1833, από τον βασιλιά της Αγγλίας και έπειτα η Μελίνα Μερκούρη το 1984. Εκτοτε δεν υπάρχει αίτημα της κυβέρνησης της Ελλάδας, για την επιστροφή τους.

Για τη Μελίνα, μας είπε: «Η Μελίνα είχε αρχίσει έναν αγώνα πολύ συναισθηματικό, πολύ δυναμικό, που έδωσε ώθηση και έφερε το θέμα στην επιφάνεια.

Όταν ζήτησα να μάθω μετά από χρόνια, για το αν υπήρχε εξέλιξη του θέματος με νέες ενέργειες της ελληνικής κυβέρνησης, που είπαν «Υπάρχει το αίτημα της Μελίνας και αυτό ισχύει...».

Το Ευρωκοινοβούλιο ψήφισε υπέρ της επιστροφής τω γλυπτών του Παρθενώνα. Έχουμε ψήφισμα της Βουλής της Νέας Ζηλανδίας για την επιστροφή. Από την ελληνική Βουλή δεν έχουμε τέτοιο ψήφισμα, γεγονός που δείχνει ότι δεν την απασχόλησε.

Όταν είχα επαφή με κάποιο υψηλό πρόσωπο της κυβέρνησης παλαιότερα, η ανεπίσημη θέση ήταν «Δεν θέλουμε να στεναχωρήσουμε του Εγγλέζους, αυτή την περίοδο που έχουμε προβλήματα»!

Μα θα τους στεναχωρήσουμε να τα πάρουμε πίσω, δεν υπάρχει άλλος τρόπος.

Οι Άγγλοι το μόνο που επικαλούνται είναι ότι έχουν ένα αντίγραφο φιρμανιού, μεταφρασμένο στα Ιταλικά, κατά το οποίο

τους παραχωρούσε τα γλυπτά η Οθωμανική αυτοκρατορία. Το φιρμάνι δεν υπάρχει. Οι Άγγλοι δεν έχουν κανένα νόμιμο έγγραφο ιδιοκτησίας των ελληνικών μαρμάρων του Παρθενώνα.

Σύμφωνα με όσα επικαλούνται ότι γράφει το αντίγραφο του φιρμανιού, η Οθωμανική αυτοκρατορία, επέτρεψε στον Ελγιν, να πάρει όσες πέτρες θέλει και να ζωγραφίσει τα υπόλοιπα αρχαία. Οπότε πήρε αυτά, ξήλωσε τα πάντα, έκοψε, κατέστρεψε...

Βούλιαξε και ένα καράβι φορτωμένο με ελληνικά αρχαία κοντά στα Κύθηρα, έκανε δυο τρία χρόνια να βγάλουν τα γλυπτά από το βυθό της θάλασσας και τα πήγαν στην Αγγλία.

Η θέση μας είναι ότι αυτά τα αρχαία είναι λεηλατημένα και «όμηροι» σε βρετανικό έδαφος».

- Μήπως όμως επειδή η Ελλάδα βρίσκεται σήμερα σε δυσχερή οικονομική θέση, δεν είναι η κατάλληλη περίοδος για να προβεί σε τέτοιου είδους διεκδικήσεις; Τον ρωτάμε και απαντά:

«Οι μεγαλύτερες διεκδικήσεις γίνονται στους πολέμους. Τώρα είναι η σωστή ώρα, για πολλούς λόγους, μεταξύ των οποίων και για ψυχολογικούς. Διότι αν το πετύχουμε και πάρουμε πίσω ένα κομμάτι της εθνικής μας ταυτότητας, αυτό θα είναι τονωτικό για τον Έλληνα και

θα λειτουργήσει αθροιστικά και πολλαπλασιαστικά».

Ο ΛΟΓΟΣ

ΤΗΣ ΕΠΙΣΚΕΨΗΣ

«Για μας το νέο αίμα είναι πολύ σημαντικό, είναι σκυτάλη...», τονίζει αναφερόμενος, στο λόγο που επισκέφθηκε τη Λάρισα για να συναντήσει τους μαθητές της Σχολής Καραβάνα, που με τη δασκάλα τους κ. Κάρμεν Φαλίδη, πήραν την πρωτοβουλία να ανεβάσουν παράσταση στο Β΄ Αρχαίο Θέατρο Λάρισας, ντυμένοι αρχαίοι Έλληνες και να κινητοποιήσουν τον κόσμο να υπογράψει ψήφισμα για την επιστροφή των αρχαίων. Ο κ. Μανθεάκης συμπληρώνει: «Με

συγκίνησε. Ήταν πρωτοποριακό, γιατί προέρχεται από πολύ μικρά παιδιά και το ότι βγήκαν στην πόλη και μάζεψαν υπογραφές, δεν έχει ξαναγίνει στην Ελλάδα. Αυτά τα παιδιά έδειξαν ένα πάθος, ότι δεν ήταν απλά μια άσκηση στο σχολείο.

Ενημερώσαμε γι’ αυτή τη δράση τους, όλα τα μέλη μας ανά τον κόσμο,

και λάβαμε πολλά θετικά μηνύματα και συγχαρητήρια.

Έχουν γίνει κατά καιρούς ανάλογες μεμονωμένες κινήσεις, όπως από μια σχολή χορού στην Αγγλία...

Υπάρχουν πυρήνες, αλλά το θέμα είναι να υπάρχει συνέχεια και πιστεύω ότι αυτό που έγινε στη Λάρισα θα έχει συνέχεια. Θα μπορούσε να γίνει ένα προσχολικό πανελλήνιο δίκτυο, με αυτό το αίτημα, με στόχο μια κοινή μεγάλη εκδήλωσή τους. Πιθανόν να καθιερωθεί μια ετήσια μέρα ανάλογων εκδηλώσεων. Πρέπει να υπάρξει συντονισμός.

Οι φωνές των μαθητών της Σχολής Καραβάνα, ακουστήκαν ήδη στο Βρετανικό Μουσείο και στο Αγγλικό Κοινοβούλιο. Ενοχλεί αυτό, με την έννοια ότι ευαισθητοποιεί τον κόσμο, είναι ένας μοχλός!».

Η ΑΘΗΝΑ ΩΝΑΣΗ

Ο κ. Μανθεάκης στο βιβλίο του για την Αθηνά Ωνάση, αφηγείται ως αυτόπτης μάρτυρας, την ιστορία του τελευταίου μέλους της εφοπλιστικής δυναστείας Ωνάση και της οικογένειάς της.

Είναι αναμφίβολα, από τους καταλληλότερους ανθρώπους να μας μιλήσει γι’ αυτή και υποστηρίζει: «Η Αθηνά Ωνάση, δεν έχει ελληνική συνείδηση. Γνωρίζει ποια είναι, γνωρίζει για τον παππού της, αλλά έχει μεγαλώσει στο εξωτερικό.

Στην Ελλάδα οι δίκες που γίνανε με τον πατέρα της την πικράνανε, όπως και η περιπέτεια με τον άνδρα της, τον Ντόντα, που δεν του έδιναν ελληνική υπηκοότητα. Ο Ολυμπιονίκης ιππέας άνδρας της, παραιτήθηκε από τη χώρα του και έκανε πρόταση να είναι ιππέας με τα χρώματα της Ελλάδας, αλλά δεν του δίνανε την ελληνική υπηκοότητα. Ζήτησε την αθλητική υπηκοότητα, αλλά δεν του έδωσαν ούτε αυτό. Όπου κάποια στιγμή και οι δύο παράτησαν την Ελλάδα και γύρισαν στη Βραζιλία.

Η Ελλάδα ζημιώθηκε πολύ από αυτή τη στάση, διότι η Αθηνά Ωνάση είναι ένα πολύ μεγάλο όνομα και πολύ χρήσιμο.

Ένα τηλέφωνο να κάνει η Αθηνά στον Ομπάμα, θα το σηκώσει, έχει μεγάλη δύναμη, αλλά και εχθρούς που ούτε μπορεί να τους φανταστεί.

Η τελευταία φορά που ήρθε στην Ελλάδα ήταν μαζί μου, όπου είχαμε πάει στον Σκορπιό για να κάνουμε το μνημόσυνο για τη μητέρα της, Χριστίνα.

Ήταν για μένα ένα κεφάλαιο της ζωής μου, που έκλεισε. Τώρα το μεγάλο στοίχημα για μένα είναι η επιστροφή των γλυπτών του Παρθενώνα».