Αργότερα είχα την τύχη να δω το αρχείο του που το χάρισε σε μας, στα Γενικά Αρχεία. Από την περίοδο της Αντίστασης είχε σώσει κάποια πράγματα, που είχαν δημοσιευθεί παλαιότερα. Όμως ο αντιστασιακός λόγος του είχε διοχετευθεί μέσα από διαλέξεις και ζητήματα, παράδοσης και γενικά ανάπτυξης της ελληνικής μεταπολεμικής κοινωνίας, στην οποία μετείχε έντονα ως μαχόμενος δημοσιογράφος και συγγραφέας.

Η στάση του ήταν αυτό που επικράτησε να λέμε «προοδευτική». Όχι από τις θέσεις κομμάτων, με τα οποίο δεν συμφωνούσε απόλυτα, από ό,τι κατάλαβα. Είχε κριτική στάση σε όλους. Όταν συζητούσες μαζί του έβλεπες ταυτόχρονα τον ρεαλισμό στα γεγονότα που αφορούσαν την επιβίωση του λαού, και ταυτόχρονα την κριτική του ικανότητα, τη διαφωνία στα αυθαίρετα κομματικά παραγγέλματα που πήγαιναν πίσω τον τόπο. Η όποια κοινωνική του ανέλιξη ήταν αποτέλεσμα της προσωπικής του αξίας, δεν τον βοήθησαν κάποιοι να ανελιχθεί. Είχε γνωριμίες σε όλη την Ελλάδα, αλλά δεν είχε φιλαράκια να τον επισκέπτονται στο σπίτι του ή έστω με το γνωστό αλισβερίσι.

Έβλεπες αυτή την αγάπη που είχε η γενιά του για την Ελλάδα και την πρόοδό της στα λόγια του.

Ο Λάζαρος Αρσενίου ερχόταν και στο Αρχείο (Σκαρλάτου Σούτσου 10) αλλά κυρίως με καλούσε στο σπίτι του, αφού δεν μπορούσε να βγαίνει το απόγευμα. Για το πρωί μου έλεγε αν με θέλεις επειγόντως έλα στο καφενείο που πηγαίνω στην οδό Πατρόκλου. Τέτοιοι άνθρωποι είναι ζωντανά αρχεία. Ό,τι ήθελα από την παλιά Λάρισα τον ρωτούσα. Ήξερε ακόμη ιστορία καλά, ήξερε πρόσωπα και πράγματα.

Μας έδωσε απλόχερα ό,τι υλικό είχε και δεν είχε, ακόμη και βιβλία του, όσα του απέμειναν, μετά τη δωρεά της βιβλιοθήκης του στη βιβλιοθήκη της Καλαμπάκας. Διάβασα τον κατάλογο των 300 περίπου βιβλίων, τα περισσότερα ήταν σπάνια. Θύμωσα που δεν βρέθηκε κανείς ούτε από τη Δημόσια Βιβλιοθήκη να τα πάρει. Δεν υπάρχει Βιβλιοθήκη για εκλεκτούς και εκλεκτικούς στη Λάρισα.

«Έκανες λάθος κύριε Λάζαρε» του έλεγα, «και η Λάρισα έχασε μία σημαντικότατη αρχειακή βιβλιοθήκη. Δεν θα αξιοποιηθεί εκεί, στην ιδιαίτερη πατρίδα σου, όσο εδώ που έδωσες όλη σου την ικμάδα. Άσε που στην επαρχία τέτοια σύνολα συνήθως λεηλατούνται».

Το Αρχείο το αγαπούσε και ήθελε να αυξάνει το υλικό του. Μεμφόταν τους πολιτικούς που δεν επένδυαν στα Αρχεία. «Εσένα», μου έλεγε, «θα έπρεπε να σου δώσουν κίνητρα να μείνεις για πάντα. Δεν αλλάζει εύκολα ένας αρχειακός».

Μία φορά μου έφερε έναν φίλο του, κάτοικο του Βόλου, ο οποίος είχε βρει ένα αρχείο της Αντίστασης στη γέφυρα του Βενέτικου. Είχε 111 όλα κι όλα έγγραφα, προερχόμενα από το 53 Σύνταγμα της ΙΧ Μεραρχίας του ΕΛΑΣ. Το ταξινόμησα όλο και αργότερα το ψηφιοποιήσαμε, για να το βλέπει όλη η Ελλάδα. Μέχρι και από το ΓΕΣ μου το ζήτησαν, αλλά μετά ο αξιωματικός που το είπε δεν με ξαναζήτησε.

Ο Λάζαρος Αρσενίου δεν μιλούσε, αν δεν τον ρωτούσες, σχεδόν καθόλου για την Αντίσταση, αυτός που κατέγραψε με πλήρη λεπτομέρεια όλη τη Θεσσαλική Αντίσταση. Πιο πολύ ζούσε το μεταπολεμικό παρόν της επιβίωσης του λαού. Προφανώς συμμετείχε στην Αντίσταση για να εξασφαλίσει το παρόν και όχι να καζαντίσει.

Είχε τη στόφα του πολιτικού, και φυσικά είναι ένας από τους πολυάριθμους προοδευτικούς πολίτες που πήρε το βάπτισμα του πολέμου πρώτα στο Αλβανικό μέτωπο και μετά στην Αντίσταση, μπορούσε με το εκπληκτικό θυμικό αυτής της γενιάς να σταδιοδρομήσει ως πολιτικός ακόμη και υπουργός, αλλά οι γνωστές τότε μονόπλευρες έως αντιδραστικές δυνάμεις τον περιθωριοποίησαν.

Αν είχε ασχοληθεί με το Αρχείο της πόλης μας (Ιστορικά Αρχεία τα έλεγαν τότε), αν είχε ασχοληθεί αμέσως μετά τον πόλεμο, θα υπήρχε κάτι διαφορετικό στην πόλη μας».

* Από τον Σταύρο Γουλούλη