Τον Οδηγό για τη Φυτική παραγωγή μπορείτε να τον βρείτε στον παρακάτω σύνδεσμο:
https://geotee.gr/MainNewsDetail.aspx?CatID=1&RefID=26078&TabID=1.
Διαβάζοντάς τον, μου έκανε ιδιαίτερη εντύπωση ότι σχεδόν όλα τα μέτρα στοχεύουν στη μείωση της παραγωγής. Σας τα αναφέρω:
Π1-31.1 ΧΡHΣΗ ΑΝΘΕΚΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΣΑΡΜΟΣΜΕΝΩΝ ΕΙΔΩΝ ΚΑΙ ΠΟΙΚΙΛΙΩΝ
Στόχος του μέτρου είναι η αντικατάσταση αρδευόμενων καλλιεργειών με ξηρικές. Αν αντικαταστήσεις π.χ. καλαμπόκι ή μηδική με βίκο ή σιτάρι, έχεις μια σημαντική επιδότηση. Αν το δούμε από την πλευρά της μεγιστοποίησης των επιδοτήσεων, είναι χρήσιμο μέτρο. Αλλά αν πάμε στην πλευρά της παραγωγικότητας της γεωργίας μας, τότε θα αντικαταστήσουμε καλλιέργειες με παραγωγή 1.500 κιλά/στρ. με 300-500 κ./στρ. Από πάνω από 200 ευρώ/στρ. σε 60 ευρώ/στρ. Είναι λογικό; Ο υπουργός ΠΑΑΤ μάς είπε ότι δίνει συνδεδεμένη στο καλαμπόκι για να αυξήσει την παραγωγή ζωοτροφών. Με αυτό το μέτρο τα παίρνει πίσω. Ιδιαίτερα αν δεν θα δοθεί επιδότηση καλαμποκιού στη Θεσσαλία, γιατί δεν έχει καλή κατάσταση των υδάτων. Περιορίζομαι στη μείωση της παραγωγής και δεν προχωρώ στις ξηρικές καλλιέργειας μικρού κύκλου που δεν ξέρουν τι ακριβώς είναι και πού θα βρεθούν.
Π1-31.2 ΕΠΕΚΤΑΣΗ ΤΗΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΠΕΡΙΟΧΩΝ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΣΤΙΑΣΗΣ
4% των καλλιεργούμενων εκτάσεων σε αγρανάπαυση για τη βασική επιδότηση. Η δυνατότητα αντικατάστασης της αγρανάπαυσης με ψυχανθή που ήταν αποδεκτή μέχρι τώρα καταργείται. Στο μέτρο αυτό μπορεί να πάμε στο 10% με χρήση είτε αγρανάπαυσης, είτε με φύτευση δέντρων ή θάμνων, ρεμάτων κ.λπ. Δηλαδή περιοχών που δεν παράγουν.
Π1-31.3 ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΒΕΛΤΙΩΜΕΝΩΝ ΠΡΑΚΤΙΚΩΝ ΦΥΤΟΚΑΛΥΨΗΣ, ΜΕ ΠΑΡΑΛΛΗΛΗ ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΤΗΣ ΒΙΟΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑΣ
Φυτοκάλυψη είναι ένα σημαντικό κατά τη γνώμη μου μέτρο, καθώς προστατεύει τα εδάφη από διάβρωση (κυρίως τα επικλινή), αλλά και ενισχύει τη βιολογική λειτουργία του εδάφους. Η συνεχής παρουσία φυτών και ριζών ενισχύουν τους μικροοργανισμούς του εδάφους, αυξάνουν την προσθήκη οργανικών υλικών που αυξάνουν την οργανική ουσία του εδάφους και βελτιώνουν την υγεία του. Η χρήση ψυχανθών θα δέσμευε άζωτο από την ατμόσφαιρα και θα εξοικονομούσε κόστος λιπασμάτων. Όρος, όμως, για την επιδότηση είναι να μη συγκομίζεται η βιομάζα. Από τη μια πλευρά σωστό, καθώς αυξάνεται η φυτομάζα που ενσωματώνεται στο έδαφος που θα αυξήσει την οργανική ουσία του εδάφους, από την άλλη χάνεται παραγωγή που θα μπορούσε να δώσει φθηνή ζωοτροφή για την κτηνοτροφία μας.
Π1-31.4 ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΚΥΚΛΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΣΤΗ ΓΕΩΡΓΙΑ
Εδώ προωθείται η χρήση κομπόστ στη γεωργία. Επιδοτείται η παραγωγή κομπόστ από υπολείμματα καλλιεργειών και από κλαδέματα δέντρων. Λίγο πολύπλοκο μέτρο, θα δούμε πώς θα εφαρμοστεί και τι αποτελέσματα θα έχει. Πάντως, τα κλαδιά που έχουν αποθέσεις λιγνίνης δεν φαντάζομαι να γίνουν εύκολα λίπασμα. Ενδιαφέρουσα θα είναι η ενίσχυση της χρήσης υπολειμμάτων μεθανικής ζύμωσης με σωστές μεθόδους εφαρμογής.
Π1-31.5 ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΑΓΡΟΔΑΣΙΚΩΝ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ, ΠΛΟΥΣΙΩΝ ΣΕ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΟΥ ΤΟΠΙΟΥ
Εδώ αναφέρεται η προώθηση αγροτοδασικών συστημάτων με διάσπαρτα ή περιφερειακά δέντρα (δασικά ή καρποφόρα) ή βοσκοτόπους με δέντρα.
Π1-31.6 ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΦΙΛΙΚΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΠΡΑΚΤΙΚΩΝ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ, ΜΕ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΨΗΦΙΑΚΗΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΕΙΣΡΟΩΝ ΚΑΙ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΠΑΡΑΜΕΤΡΩΝ
Εδώ τα μέτρα που αναφέρονται αφορούν περισσότερο μέτρα φυτοπροστασίας, όπως κομφούζιο, εξαπόλυση χρήσιμων εντόμων κ.λπ. Θα πρέπει να δούμε τις αποφάσεις για το πώς θα εφαρμοστούν πολλά από αυτά. Ίσως οι Υπουργικές Αποφάσεις να είναι πιο συγκεκριμένες για εφαρμογή πραγματικά ψηφιακών πρακτικών.
Π1-31.7 ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ
Αναφέρεται σε βοσκήσιμες εκτάσεις
Π1-31.8 ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ΚΑΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΩΝ ΣΕ ΕΚΤΑΣΕΙΣ ΜΕ ΑΝΑΒΑΘΜΙΔΕΣ
Και εδώ ένα χρήσιμο μέτρο συντήρησης αναβαθμίδων.
Π1-31.9 ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ΜΕΘΟΔΩΝ ΒΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΓΕΩΡΓΙΑΣ ΚΑΙ ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑΣ
Η βιολογική γεωργία είναι ένα σημαντικό στοιχείο της νέας ΚΑΠ. Ενισχύονταν και στην προηγούμενη με τις υποχρεώσεις να περιορίζονται στην πιστοποίηση και όχι σε παραγωγή και εμπορία προϊόντων. Με τη νέα ΚΑΠ αυτό διορθώνεται. Αλλά το τελικό αποτέλεσμα είναι μείωση της παραγωγής. Η εμπειρία μου είναι ότι χωρίς λιπάσματα και φυτοφάρμακα η παραγωγή θα μειωθεί πάνω από 30%.Η μείωση της παραγωγής θα καλυφθεί σε ένα μέρος από τις επιδοτήσεις, ενώ ένα μέρος θα καλυφθεί από τους καταναλωτές. Άλλωστε ένα μεγάλο μέρος της πολιτικής από το αγρόκτημα στο πιάτο του καταναλωτή απευθύνεται σε όλη την εφοδιαστική αλυσίδα που πρέπει να πάρει μέτρα για να είναι βιώσιμη/αειφορική, αλλά και στους καταναλωτές που πρέπει να προτιμούν προϊόντα που έχουν παραχθεί με αειφορικές πρακτικές και να είναι έτοιμοι να πληρώσουν το επιπλέον κόστος. Ποιοι θα μπορούν να πληρώσουν το κόστος αυτό; Είναι ένα ερώτημα που πρέπει να απαντηθεί.
Π1-31.10 ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΠΙΩΝ ΚΑΙ ΓΕΩΡΓΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΥΨΗΛΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΣΗΜΑΣΙΑΣ
Εδώ ενισχύονται καλλιέργεια με παραδοσιακές πρακτικές στα νησιά του Ιονίου, π.χ. αμπέλια σε κύπελλο, ελιές μεγάλης ηλικίας σε υψηλά σχήματα, αλλά και νεότερες φυτείες με υποστηριγμένα σχήματα.
Από τα οικολογικά σχήματα που ανέφερα είναι χαρακτηριστικό ότι σχεδόν στο σύνολό τους θα έχουν ως αποτέλεσμα τη μείωση της παραγωγής. Αυτό είναι ένα χαρακτηριστικό τόσο της πολιτικής από το Αγρόκτημα στο Πιάτο όσο και της νέας ΚΑΠ. Στο Συνέδριο για τη Φυτοπροστασία, σε ένα από τα στρογγυλά τραπέζια, υποστηρίχθηκε ότι οι υπουργοί Περιβάλλοντος ορίζουν τα μέτρα προστασίας του περιβάλλοντος, χωρίς να λαμβάνουν υπόψη τους τη μείωση της παραγωγικότητας της ευρωπαϊκής γεωργίας. Αλλά είτε μας αρέσει είτε όχι, το πρώτο στοιχείο που πρέπει να πετύχουμε είναι η εξασφάλιση της επισιτιστικής επάρκειας για έναν πληθυσμό της γης που αυξάνεται και θα αυξάνεται μέχρι το τέλος του αιώνα. Πολλές χώρες της Ε.Ε. στηρίζουν την ευημερία τους στη βιομηχανική τους παραγωγή. Η χώρα μας, όμως, δεν έχει πολύ αναπτυγμένη βιομηχανία και η γεωργική παραγωγή προσφέρει σημαντικό εισόδημα, τόσο σε μέρος του πληθυσμού άμεσα όσο και έμμεσα, ακόμη και στον τουρισμό. Μήπως θα πρέπει να μην ακολουθήσουμε χωρίς συζήτηση τις πολιτικές μείωσης της παραγωγής που μας ζητούν να εφαρμόσουμε; Ας μην ξεχνάμε ότι η ΚΑΠ του 1970 στόχευε στην αυτάρκεια τροφίμων μετά τους εκβιασμούς με τη σόγια μαζί με τις δύο ενεργειακές κρίσεις. Αντιλαμβάνομαι ότι οι επιδοτήσεις της Ε.Ε. δίνονται για κάλυψη της μείωσης της παραγωγής και του εισοδήματος των αγροτών προκειμένου να επιτευχθούν κάποιοι στόχοι. Το ερώτημα που θέτω είναι αν οι στόχοι αυτοί είναι σωστοί από την πλευρά της επισιτιστικής ασφάλειας και του εισοδήματος των παραγωγών και της χώρας.

Γράφει ο Φάνης Γέμτος,

γεωπόνος, ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας