Αναγκαία η ενίσχυση νεοφυών επιχειρήσεων

Μπορούν να βοηθήσουν τους αγρότες να μειώσουν το κόστος παραγωγής

Γράφει ο Φάνης Γέμτος, γεωπόνος, ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, μέλος της Ε.Δ.Υ.ΘΕ.

Για να κλείσω το σημείωμα για τη μείωση του κόστους άρδευσης, θα πρέπει να αναφέρω ότι μπορούμε να το πετύχουμε τόσο με μοντέλα υποβοήθησης των αγροτών στη λήψη αποφάσεων, αλλά και με μοντέλα εκτίμησης των αναγκών σε νερό συνδεδεμένα με μετεωρολογικούς σταθμούς. Μια άλλη ιδέα είναι η μέτρηση της θερμοκρασίας των φυτών με αισθητήρες σε drones (βλ. εικόνα) που, επίσης, μας δείχνουν πότε τα φυτά θέλουν πότισμα και σε ποια σημεία του χωραφιού. Όλα αυτά μπορούν να εφαρμοστούν είτε από τους ίδιους τους αγρότες, όπως τα μοντέλα, είτε με ομαδικά σχήματα ή από επαγγελματίες όπως τα drones με θερμικές κάμερες.
Είναι προφανές από τα προηγούμενα σημειώματα ότι υπάρχουν πολλές δυνατότητες μείωσης του κόστους παραγωγής που θα συνέβαλαν στην αύξηση του εισοδήματος των αγροτών και στην προστασία του περιβάλλοντος. Όπως ξεκίνησα στο πρώτο σημείωμα, το πρώτο στοιχείο που χρειάζονται οι αγρότες είναι μολύβι και χαρτί. Πρέπει να καταγράφουν όλες τις δαπάνες τους και στο τέλος του χρόνου να αξιολογούν το κόστος κάθε δαπάνης και την ωφέλεια από αυτήν. Τότε θα μπορέσουν να ξεφύγουν από τη λογική της ζητιανιάς των επιδοτήσεων και των αποζημιώσεων και να δημιουργήσουν ακμαίες επιχειρήσεις που θα τους δίνουν κέρδη για να ζήσουν άνετα. Όπως έχω γράψει πολλές φορές, οι επιδοτήσεις της ΚΑΠ είναι λίγο πάνω από τα 2 δισ. ευρώ τον χρόνο για τη χώρα. Αν αυξάναμε τον κύκλο εργασιών κατά 100 ευρώ/στρ. (όχι κατά 1.000 για να φτάσουμε το Ισραήλ), στα 35 εκατομμύρια στρέμματα που καλλιεργούμε θα εισπράτταμε 3,5 δισ. Δεν θα ήταν όλο κέρδος, αλλά σε συνδυασμό με μέτρα μείωσης του κόστους και βελτίωση της εμπορίας θα πετυχαίναμε μεγαλύτερα εισοδήματα.
Ένα ερώτημα που θέτω πολλές φορές είναι πώς μπορούν να επιτευχθούν όλες αυτές οι μεταβολές που θα μειώσουν το κόστος παραγωγής, θα βελτιώσουν την παραγωγή και θα αυξήσουν το κέρδος των αγροτών. Είναι βέβαιο ότι δεν μπορούν να γίνουν μόνα τους. Χρειάζεται προσπάθεια από όλες τις εμπλεκόμενες πλευρές. Πρώτα από όλα, χρειαζόμαστε μια σημαντική προσπάθεια από την πλευρά της διοίκησης. Η νέα Κυβέρνηση, αλλά και η Τοπική Αυτοδιοίκηση (οι Περιφερειακές και Δημοτικές Αρχές) και οι Οργανώσεις των αγροτών πρέπει να συνεργαστούν για την ανάπτυξη μιας ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΠΟΙΛΙΤΙΚΗΣ, με στόχο την επίτευξη μιας παραγωγικής γεωργίας. Πρέπει να ορίσουμε στόχους για την αύξηση της παραγωγής π.χ. να πάμε τον κύκλο εργασιών από τα 200 στα 500 ευρώ/στρ. και σταδιακά να φτάσουμε χώρες, όπως το Ισραήλ, που έχουν, όπως είπαμε, 1.200 ευρώ/στρ. Βάζοντας τους στόχους, που προφανώς θα πρέπει να ακολουθήσουν διαδοχικές κυβερνήσεις και ηγεσίες της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, θα ορίσουμε και τις βασικές πολιτικές και τα μέσα για να πετύχουμε τους στόχους. Μια πρώτη συζήτηση θα αναδείξει τα προβλήματα που υπάρχουν σήμερα και εμποδίζουν την ανάπτυξη του πρωτογενούς τομέα. Η έλλειψη υποδομών για την εξασφάλιση φθηνού και καλής ποιότητας αρδευτικού νερού είναι ένα κρίσιμο πρόβλημα. Μέτρα προστασίας των εδαφών από τη διάβρωση, αλλά και μέτρα βελτίωσης της υγείας των εδαφών είναι απαραίτητα. Η έλλειψη συστήματος γεωργικών εφαρμογών, αλλά και συστημάτων διαρκούς εκπαίδευσης και επιμόρφωσης των αγροτών είναι, επίσης, κρίσιμα στοιχεία και πρέπει να αναπτυχθούν αν πραγματικά επιθυμούμε να έχουμε ένα ανθηρό, υψηλής παραγωγικότητας πρωτογενή τομέα στη χώρα. Ποιος θα πάρει την πρωτοβουλία να οργανώσει ένα σύστημα με γεωπόνους στο χωράφι; Ποιοι θα καθοδηγούν και συμβουλεύουν τους αγρότες; Η Κυβέρνηση, η Περιφέρεια, οι Αγροτικοί Δήμοι (ουσιαστικά όλοι οι Δήμοι εκτός της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης), οι Συνεταιρισμοί των αγροτών; Δυστυχώς τίποτα από αυτά δεν συζητήθηκε στην προεκλογική περίοδο. Η Αθήνα είναι μακριά από τη γεωργική πραγματικότητα. Τι θα κάνει η νέα Κυβέρνηση; Περιμένουμε να δούμε και να την αξιολογήσουμε.
Οι αγρότες από την πλευρά τους πρέπει να αλλάξουν νοοτροπία. Πρέπει, πρώτα από όλα, όπως προανέφερα, να καταγράφουν τι κάνουν και τι αποτελέσματα έχουν. Να ξεφύγουν από τη λογική «εμείς έτσι μάθαμε και έτσι θα συνεχίσουμε». Όποιος παραμείνει σε αυτήν τη λογική θα βρεθεί στο περιθώριο και θα συνεχίσει να αναζητά επιδοτήσεις και αποζημιώσεις. Θα πρέπει οι αγρότες να προχωρήσουν άμεσα στην υιοθέτηση νέων τεχνικών της καλλιέργειας και νέων τεχνολογικών που θα τους επιτρέψουν να μειώσουν το κόστος παραγωγής και να αυξήσουν την παραγωγή τους.
ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΝΕΟΦΥΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ
Βρίσκω σήμερα την ευκαιρία μετά τις εκλογές να θέσω ένα σημαντικό θέμα για την ανάπτυξη όχι μόνο του πρωτογενούς τομέα, αλλά και της χώρας γενικότερα. Στη χώρα αναπτύσσονται πολλές νεοφυείς επιχειρήσεις που ασχολούνται με γεωργικά θέματα. Έχω αναφερθεί στην AUGMENTA και στην AGENSO, γιατί έζησα με κάποιον τρόπο την ανάπτυξή τους. Η πρώτη ανέπτυξε λιπασματοδιανομείς για διαφοροποιημένη εφαρμογή λιπασμάτων και επεκτάθηκε στη διαφοροποιημένη εφαρμογή φυτοπροστατευτικών προϊόντων με ψεκαστικά. Η δεύτερη ανέπτυξε συστήματα ιντερνέτ των πραγμάτων με μετεωρολογικούς σταθμούς χαμηλού κόστους και συστήματα διαχείρισης νερού με αισθητήρες που μετρούν ποιοτικά χαρακτηριστικά του νερού (π.χ. νερό από βιολογικούς καθαρισμούς, από αφαλάτωση, από γεωτρήσεις ή από δεξαμενές βρόχινου νερού) και μπορούν να κάνουν αναμίξεις για βελτίωση της ποιότητας του νερού. Δημιούργησε συστήματα με μέτρηση της υγρασίας του εδάφους και δυνατότητα αυτοματοποίησης της άρδευσης (βλ. εικόνα). Φυσικά υπάρχουν και άλλες ελληνικές επιχειρήσεις που δημιουργούν προϊόντα για τον πρωτογενή τομέα. Επιπλέον, με τη νέα νομοθεσία για τα Πανεπιστήμια τους δόθηκε η δυνατότητα ανάπτυξης επιχειρήσεως spinoff. Είναι επιχειρήσεις που αναπτύσσουν τα Πανεπιστήμια, μόνα τους ή σε συνεργασία με επιχειρήσεις, για να αξιοποιήσουν αποτελέσματα των ερευνητικών τους προγραμμάτων. Ήδη αναπτύσσονται, απ’ όσο γνωρίζω, εταιρείες για συστήματα αναγνώρισης ασθενειών στα φυτά με κάμερες και βάσεις δεδομένων. Είμαι βέβαιος ότι υπάρχουν πολλές άλλες εταιρείες που δεν γνωρίζω. Το ερώτημα που θέτω είναι: Τις γνωρίζει η Ελληνική Πολιτεία; Το ΥΠΑΑΤ γνωρίζει τις εταιρείες με καινοτομίες στον πρωτογενή τομέα; Έχει κάνει κάτι για να τις προωθήσει και να τις βοηθήσει να αναπτυχθούν; Καθώς έχουμε μάθει τους αγρότες να τρέχουν πίσω από τις επιδοτήσεις για να προωθήσουμε νέες ιδέες πρέπει να τις βάλουμε στον κατάλογο των επιδοτήσεων. Έχουμε μια σειρά προγραμμάτων που επιδοτούν αγορά εξοπλισμού (σχέδια βελτίωσης) και δράσεις της ΚΑΠ, αλλά και πολλά άλλα. Έχουμε κάνει κάτι για να βοηθήσουμε όλες αυτές τις επιχειρήσεις να αναπτυχθούν και να παράγουν πλούτο για τη χώρα ενισχύοντας και τον πρωτογενή τομέα. Η επιδότηση των 5 ευρώ/στρ. της ΚΑΠ για την ψηφιοποίηση της Γεωργίας είναι μια βοήθεια. Είναι βέβαια ασήμαντη ενίσχυση σε αντίθεση με μέτρα μείωσης της παραγωγής, π.χ. επιδότηση 30-50 ευρώ/στρ. για αντικατάσταση αρδευόμενων καλλιεργειών με ξηρικές (!!!) που έχει η νέα ΚΑΠ. Αλλά γενικότερα η νέα ΚΑΠ έχει κύριο στόχο τη μείωση της παραγωγής. Αποτέλεσμα της πίεσης των «οικολόγων» και της λογικής των Βορείων μελών. Και στο θέμα αυτό περιμένουμε τις δράσεις της νέας Κυβέρνησης. Αλλά η ενίσχυση των νεοφυών επιχειρήσεων και η υιοθέτηση νέων τεχνολογικών από τους αγρότες πρέπει να είναι πρώτη προτεραιότητα.