Του Κ. Γκιάστα
Μα πόσο ιστορία μπορεί να χωρέσει μια αίθουσα;
Κι όμως... Στο 3ο χιλιόμετρο Λάρισας – Θεσσαλονίκης ένα αρχειοστάσιο έχει καταφέρει να συγκεντρώσει το μεγαλύτερο μέρος της ιστορίας του Νομού Λάρισας και πλέον ανοίγει τις πύλες του για το μέλλον αυτού του τόπου, δηλαδή τους μαθητές όλων των Σχολείων. Πρόκειται για τα Γενικά Αρχεία του Κράτους του Νομού Λάρισας όπου ήδη ξεκίνησε ένα πρόγραμμα δωρεάν επισκέψεων από παιδιά Α’ Δημοτικού ως και Γ’ Λυκείου.
Τα Γενικά Αρχεία του Κράτους - Αρχεία Ν. Λάρισας ιδρύθηκαν το 1991 και βασικός τους σκοπός είναι να συνεχιστεί η προσπάθεια διάσωσης των αρχείων της περιοχής, η οποία έως τώρα απέφερε αξιόλογο υλικό, τόσο αρχειακό όσο και μουσειακό, η επιστημονική επεξεργασία του, ώστε να είναι διαθέσιμο στους ερευνητές και τους χρήστες του αρχείου, και η συνεργασία με μελετητές και φορείς της πόλης που θα το αναδείξουν.
Το υλικό χρονολογείται από το 1881 όταν η Θεσσαλία εντάχθηκε στο ελληνικό κράτος. Από τις σημαντικότερες συλλογές για την τεκμηρίωση της τοπικής ιστορίας είναι τα συμβολαιογραφικά αρχεία που αποτυπώνουν, μεταξύ άλλων, τη μετάβαση της κυριότητας της γης από τους Οθωμανούς στους Έλληνες. Τα εκπαιδευτικά αρχεία αντικατοπτρίζουν την πορεία και τις κατευθύνσεις της εκπαιδευτικής διαδικασίας από τα τέλη του 19ου και τον 20ό αιώνα καθώς και τις συνθήκες διαβίωσης σε ολόκληρο τον νομό. Μεγάλης αξίας είναι τα πρακτικά του Δημοτικού Συμβουλίου Λάρισας (1882-1975), καθώς επίσης το αρχείο της Ελληνικής Βιομηχανίας Ζάχαρης, εργοστάσιο που η λειτουργία του ενίσχυσε την τοπική οικονομία για σχεδόν 50 χρόνια.
Στη Λάρισα τα ΓΑΚ χρησιμοποιούν το κτίριο που τους παραχωρήθηκε από τον Δήμο στη Σκαρλάτου Σούτσου 10. Αρχικά ήταν ο μοναδικός χώρος της υπηρεσίας, αλλά λόγω της μεγάλης συγκέντρωση υλικού, χρησιμοποιήθηκαν κατά καιρούς κτίρια που διατέθηκαν από άλλες υπηρεσίες και στη συνέχεια μισθώθηκαν δύο επιπλέον αρχειοστάσια. Ωστόσο η ανάγκη εύρεσης μια μόνιμης λύσης για αυτά τα πολύτιμα έγγραφα είναι επιτακτική.
ΠΡΟΙΚΟΣΥΜΦΩΝΑ ΚΑΙ ΜΑΥΡΟΠΙΝΑΚΑΣ
Τα προγράμματα που μπορούν να παρακολουθήσουν οι Λαρισαίοι μαθητές ποικίλλουν τόσο χρονικά όσο και θεματικά. Πιο συγκεκριμένα οι εκπαιδευτικοί μπορούν να επιλέξουν μεταξύ των παρακάτω:
* Αναμνήσεις από τη σχολική τάξη
Τα παιδιά γνωρίζουν την παλιά σχολική τάξη μέσα από μία παρουσίαση με φωτογραφίες που συγκρίνει το παλιό σχολείο με το σημερινό. Γράφουν στον μαυροπίνακα, ξεφυλλίζουν παλιά διδακτικά βιβλία και παίζουν παιχνίδια βασισμένα στην παρουσίαση που παρακολούθησαν.
* Μάθημα στη μηχανή του χρόνου
Σε συνεργασία με τους εκπαιδευτικούς τα παιδιά κάνουν μάθημα στη σχολική τάξη με τα διδακτικά βιβλία του παρελθόντος και τον μαυροπίνακα.
* Ανακαλύπτω την ιστορία του σχολείου μου
Τα παιδιά με τους εκπαιδευτικούς ετοιμάζουν μία εργασία για την ιστορία του σχολείου τους ερευνώντας το αντίστοιχο αρχειακό υλικό.
* Γνωρίζω τη γειτονιά του σχολείου μου
Μέσα από το βιβλίο του Γιώργου Ζιαζιά «Τοπωνυμική εγκυκλοπαίδεια οδών και πλατειών Λάρισας» τα παιδιά βρίσκουν τις οδούς που περικλείουν το σχολείο τους και μαθαίνουν την ιστορία του ονόματος.
* Ψάχνοντας την ιστορία της πόλης
Τα παιδιά προσπαθούν να διαβάσουν μεταφρασμένα τουρκικά δωρητήρια έγγραφα στα οποία Τούρκοι Μπέηδες προσφέρουν μέρος της κινητής ή ακίνητης περιουσίας τους για τη σύσταση ισλαμικού ιδρύματος.
* Ο θεσμός της προίκας
Τα παιδιά μαθαίνουν για τον θεσμό της προίκας μέσα από αρχειακές πηγές (προικοσύμφωνα). Χωρίζονται σε ομάδες, στις οποίες μοιράζονται προικοσύμφωνα διαφορετικών χρονολογιών. Στη συνέχεια η κάθε ομάδα παρουσιάζει το δικό της και συζητούν για την εξέλιξη του θεσμού ανάλογα με την εποχή και τις κοινωνικοπολιτικές και οικονομικές συνθήκες.
* Γίνομαι αρχειονόμος για μια μέρα
Οι μαθητές βιώνουν βιωματικά τη δουλειά του αρχειονόμου και των Γενικών Αρχείων. Με την καθοδήγηση των υπαλλήλων των ΓΑΚ ταξινομούν και περιγράφουν ένα αρχείο.
* Ζωγραφίζω τον ΑλοΓΑΚη
Τα παιδιά ζωγραφίζουν αφίσα με τη μασκότ των ΓΑΚ Λάρισας, ο ΑλοΓΑΚης ΑΡΧΕΙΟΜΝΗΜΩΝ...
Επειδή όμως ζούμε σε μια ψηφιακή εποχή εδώ υπάρχει και το σύστημα διαχείρισης αρχειακών δεδομένων @ρχειομνήμων που δίνει τη δυνατότητα στους επισκέπτες να περιηγηθούν στις αρχειακές συλλογές των Γενικών Αρχείων του Κράτους μέσα από τις οθόνες τους. 7 εκατομμύρια σελίδες με ένα κλικ λοιπόν.
