Το βραβείο απονέμεται στη Εθνική Συνέλευση της Βενεζουέλας, που ελέγχεται από την αντιπολίτευση, και σε πολιτικούς κρατουμένους.
Η επίσημη ανακοίνωση αναμενόταν στις 12:00 (τοπική ώρα), όμως οι πολιτικές ομάδες του ευρωκοινοβουλίου αποκάλυψαν νωρίτερα την απόφαση που έλαβαν στη διάρκεια συνεδρίασής τους την Τρίτη το πρωί οι πρόεδροί τους.
Το βραβείο Ζαχάροφ, που δημιουργήθηκε το 1988, πήρε το όνομά του από τον αντιφρονούντα Σοβιετικό επιστήμονα Αντρέι Ζαχάροφ (1921-1989) και απονέμεται από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο κάθε χρόνο σε προσωπικότητες που έχουν διακριθεί στην υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και την ελευθερία της έκφρασης.
Η αντιπολίτευση της Βενεζουέλας ήταν μεταξύ των φαβορί να κερδίσει το βραβείο φέτος, έπειτα από πρόταση των ευρωβουλευτών της κεντροδεξιάς του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (ΕΛΚ) και των Φιλελεύθερων (ALDE).
Οι ίδιοι εξήγησαν ότι επιθυμούσαν με αυτό τον τρόπο να φέρουν στη δημοσιότητα την κατάσταση στη Βενεζουέλα «η οποία έχει επιδεινωθεί σημαντικά τους τελευταίους μήνες» σε ό,τι αφορά την κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, με «περισσότερους από 130 αντιπολιτευόμενους να έχουν δολοφονηθεί από την αρχή της χρονιάς και περισσότερους από 500 να έχουν φυλακιστεί».
Η βράβευση αυτή γίνεται σε μια περίοδο που η αντιπολίτευση στη Βενεζουέλα είναι πιο διχασμένη από ποτέ.
Τέσσερις από τους πέντε περιφερειακούς κυβερνήτες που ανήκουν στην αντιπολίτευση και εκλέχθηκαν στις 15 Οκτωβρίου δέχθηκαν να ορκιστούν ενώπιον της Συντακτικής Συνέλευσης.
Πρόκειται για υποχώρηση σε σχέση με την αρχική θέση της Τράπεζας για τη Δημοκρατική Ένωση (MUD), ενός συνασπισμού περίπου 30 κομμάτων της αντιπολίτευσης, που ήθελε να μποϊκοτάρει τη Συντακτική Συνέλευση, τη νομιμότητα της οποίας δεν αναγνωρίζει.
Σε ένδειξη διαμαρτυρίας ο πρώην υποψήφιος για την προεδρία της Βενεζουέλας Ενρίκε Καπρίλες αποχώρησε την Τρίτη από τη MUD, καταγγέλλοντας μια «προδοσία».
Η κυβέρνηση του προέδρου Νικολάς Μαδούρο ανακηρύχθηκε μεγάλη νικήτρια των περιφερειακών εκλογών, κερδίζοντας στις 18 από τις 23 επαρχίες.