Του Κώστα Γκιάστα

Όταν η «Μόνα Λίζα» του Λεονάρντο Ντα Βίντσι εξαφανίστηκε το καλοκαίρι του 1911 από το Μουσείο του Λούβρου δεν ήταν ένας γνωστός πίνακας. Ακολούθησε συναγερμός σε όλη τη Γαλλία μέχρι και σύλληψη του Πικάσο ως βασικού υπόπτου ώσπου να συλληφθεί οριστικά ένας εργαζόμενος του μουσείου στην προσπάθειά του να τον πουλήσει σε μια γκαλερί της Φλωρεντίας. Έπειτα από την κλοπή του ο πίνακας έγινε ένας από τους διασημότερους στον κόσμο…

Η ιστορία των κλοπών έργων τέχνης είχε πάντοτε μια διαφορετική χροιά από τις υπόλοιπες κοινές κλοπές. Μια γοητεία που κάποιους συναρπάζει και στην Ελλάδα τη ζούμε σπάνια ενώ στη Λάρισα τη βιώσαμε για πρώτη φορά το Σαββατοκύριακο, οπότε τοποθετείται χρονικά η κλοπή από άγνωστο του πίνακα «Γυναίκες στην αυλή» του εικαστικού Θεόφραστου Τριανταφυλλίδη από τη Δημοτική Πινακοθήκη Μουσεία Γ.Ι. Κατσίγρα.

Πώς εξηγείται όμως κάτι τέτοιο; Σύμφωνα με τον πρόεδρο του Σωματείου Πτυχιούχων Εικαστικών Λάρισας «Οκτώ», Βαγγέλη Βλαχοδήμο πολύ απλά «δεν εξηγείται» γιατί όπως λέει «δεν μπορούμε να ξέρουμε γιατί επέλεξαν το συγκεκριμένο έργο. Δεν γνωρίζω την οικονομική αξία αλλά παρ' όλα αυτά δεν είναι λογικό να κλέβεις ένα έργο. Η τέχνη δεν κλέβεται και δεν υπάρχει η λογική να κλαπεί».

Αν ανατρέξουμε ωστόσο στο 1961 ένας πλούσιος Αμερικανός συλλέκτης έργων τέχνης, ο Charles Wrightsman, αγόρασε τον πίνακα του Goya, το «Πορτραίτο του Δούκα του Ουέλινγκτον», για 392 χιλιάδες δολάρια και σχεδίαζε να τον μεταφέρει στην Αμερική μαζί του. Επειδή όμως υπήρξαν έντονες αντιδράσεις από τους Βρετανούς, το κράτος αναγκάστηκε να συγκεντρώσει το απαραίτητο ποσό για την επανάκτησή του, κι έτσι ο πίνακας επέστρεψε στην Εθνική Πινακοθήκη του Λονδίνου.

Τρεις μήνες μόνο μετά την επιστροφή του, εξαφανίστηκε. Ο δράστης ζήτησε λύτρα 140 χιλιάδες λιρών, πρόταση η οποία δεν έγινε δεκτή. Έτσι μετά από τρία χρόνια, επέστρεψε ο ίδιος τον πίνακα και παραδόθηκε στις αρχές.

Στη δικιά μας περίπτωση όμως τι συμβαίνει; «Η πρώτη σκέψη είναι πως σαφώς εκλάπη για να πουληθεί. Όμως πλέον έχουν αλλάξει οι εποχές και οι έλεγχοι. Αν το έργο εμφανιστεί σε μια δημοπρασία θα γίνει γνωστό αμέσως και θα είναι άκυρο. Αν κλάπηκε για ιδία χρήση είναι κάτι διαφορετικό. Για παράδειγμα στη «Μόνα Λίζα» αυτός που το έκανε θεωρήθηκε ήρωας. Πάντως δεν περνούσε ποτέ από το μυαλό μου πως θα κλεβόταν έργο από την Πινακοθήκη».

Μήπως θα μπορούσε να περάσει ποτέ από το μυαλό του ίδιου του καλλιτέχνη. Σύμφωνα με τον κατάλογο της έκθεσής του, που τυπώθηκε πριν από λίγες ημέρες ο Θεόφραστος Τριανταφυλλίδης αποτελεί έναν από τους κορυφαίους Έλληνες ζωγράφους του μεσοπολέμου, αν και το έργο του – που αποτελεί την πιο σημαντική διατύπωση του ελληνικού ιντιμισμού- εξήντα χρόνια από τον θάνατό του, παραμένει υποτιμημένο.

Ατύχησε με τη γυναίκα του που έμεινε παράλυτη και αναγκάστηκε να πουλήσει το σπίτι του και να ζει μαζί της σε ένα δωμάτιο. Ο ίδιος σημείωνε ότι «η μεγαλύτερή μου ευχαρίστηση είναι σαν ακούω να χτυπούν την πόρτα μου. Φυσικά δεν πιστεύω πως έρχεται κανείς για ν' αγοράσει -τέτοιες αυταπάτες δεν με βασανίζουν- αλλά να δει και να του εξηγήσω το έργο μου».

Πέθανε πάμπτωχος το 1955 αλλά σήμερα εξήντα χρόνια μετά το έργο του παίρνει αυτόματα προστιθέμενη αξία.