O Μιχαήλ Οικονόμου γεννήθηκε στον Πειραιά το 1888, όπου παρακολούθησε μαθήματα ζωγραφικής από τον κατεξοχήν θαλασσογράφο της ελληνικής τέχνης, τον Κ. Βολανάκη. Το 1906 πήγε στο Παρίσι για να σπουδάσει Ναυπηγική, κατέληξε όμως να αποφοιτά από την Ecole des Beaux-Arts το 1913.
Έζησε στη Γαλλία τα επόμενα είκοσι χρόνια κι επέστρεψε στην Ελλάδα σε ηλικία 38 ετών. Ζωγράφιζε αποκλειστικά σχεδόν τοπιογραφίες από τη Ν. Γαλλία, την Ελλάδα και τα ταξίδια του, μέχρι το 1931, οπότε η προϊούσα ψυχασθένειά του, κατάληξη της σύφιλης από την οποία έπασχε, έκανε αδύνατη τη συνέχιση του εικαστικού του έργου. Πέθανε το 1933 στο Δρομοκαϊτειο.
«Στο Σπίτι με κόκκινη τέντα», έργο της Συλλογής Γ.Ι.Κατσίγρα, που τοποθετείται στη δεκαετία του 1920, «πρωταγωνιστεί» το κυκλαδίτικο τοπίο. Το μικρό, λευκό, κυκλαδίτικο σπίτι· το στιβαρό και γυμνό από φύλλα δέντρο, που αποτελεί συνέχεια-προέκταση της άνυδρης αιγαιοπελαγίτικης χρυσοκίτρινης γης και χωρίζει τη σύνθεση, με τρόπο συμμετρικό, στα δυο· η κόκκινη τέντα που «αγωνίζεται» να κρατήσει το κόκκινό της χρώμα κάτω απ’ τον δυνατό μεσογειακό ήλιο· οι ανθρώπινες φιγούρες εκατέρωθεν του δέντρου, διαβρωμένες από το φως και τη σκιά, οι οποίες μόλις που αναγνωρίζονται ως τέτοιες.
Η ζωγραφική του Οικονόμου αποτελεί μία από τις σπάνιες για την τέχνη περιπτώσεις όπου σε μια τέχνη διδιάστατη εντάσσεται ο χρόνος. Η ιδέα του χρόνου ζωγραφίζεται, όπως ο αέρας από τους ιμπρεσσιονιστές, υποβαλλόμενη απτά μοτίβα που χρησιμοποιεί ο καλλιτέχνης. Τα μοτίβα αναπτύσσονται σχεδιασμένα με βάση την καμπύλη γραμμή μέχρι την άκρη της σύνθεσης, υπονοώντας ότι συνεχίζουν και πέρα απ’ αυτή. Παρουσιάζονται σα να κινηματογραφούνται με κίνηση τράβελινγκ μιας αόρατης κινηματογραφικής μηχανής, κίνηση που αφαιρεί απ’ το μάτι του θεατή τις περιττές λεπτομέρειες και κρατά τα απολύτως ουσιώδη. Τα ιμπρεσσιονιστικά μεταφυσικά τοπία του Οικονόμου, αποτελούμενα από στοιχεία αρχετυπικά, το νερό (σε άλλα έργα), ο αέρας, ο ήλιος, το καταφύγιο, «μιλούν» στον Άνθρωπο και όχι μόνο στους μυημένους θεατές της δυτικής τέχνης. Τα ονειρικά τοπία του Οικονόμου έχουν κατακτήσει ένα λόγο αφηγηματικό, ψυχογραφικό που ξεπερνά τον περιγραφικό, τοπογραφικό τους χαρακτήρα. Ο Δ. Κόκκινος, έχοντας δει την έκθεση του οικονόμου το 1931 στην «Αίθουσα Συντακτών» γράφει «Εκείνο που τον ενδιαφέρει από την φύση είναι το δραματικόν της στοιχείον».
Εν τούτοις, μη έχοντας, ο Οικονόμου, φορτίσει το έργο του με τα στοιχεία της ελληνικότητας, όπως πρόσταζε η εθνική λογιοσύνη των χρόνων του Μεσοπολέμου, η τέχνη του αδικήθηκε κι αναγνωρίστηκε αρκετά χρόνια μετά τον θάνατό του.
Ελένη Φωλίνα, ιστορικός Τέχνης, εικαστικός
