Το Συμβούλιο -όπως τονίζει η υπουργός- είναι η απάντηση στο «πώς οι περιφερειακές πόλεις θα αναπτύξουν την εξωστρέφεια που είναι σήμερα απαραίτητη, τόσο σε σχέση με ολόκληρη την περιφέρεια όσο και με ολόκληρη τη χώρα, αλλά και στις σχέσεις της με την Ευρώπη και τον έξω κόσμο». Η κ. Ζορμπά βρίσκεται στη Λάρισα προκειμένου αύριο Κυριακή να εγκαινιάσει στις 12.30 μ.μ. το Μουσείο Σίτου και Αλεύρου, σήμερα δε θα πραγματοποιήσει σειρά επισκέψεων σε τόπους πολιτιστικού ενδιαφέροντος, ενώ σήμερα στις 5 μ.μ. στην αίθουσα του Δημοτικού Συμβουλίου θα μιλήσει με θέμα «Περιφερειακή πολιτική του σύγχρονου πολιτισμού και πολιτισμική δημοκρατία». Η υπουργός στη συνέντευξή της μιλάει με τα καλύτερα λόγια για τη Λάρισα που όπως αναφέρει «είναι μια πόλη με δραστήριους πολιτιστικούς οργανισμούς που υποστηρίζονται από την τοπική Αυτοδιοίκηση», τονίζει ότι «στη μεταμνημονιακή εποχή είναι σημαντικό να επανακτήσουμε ό,τι χάσαμε σε πολύτιμο και απαραίτητο στις υπηρεσίες του Δημοσίου ανθρώπινο δυναμικό», ενώ σχετικά με τον νέο Οργανισμό Βιβλίου και Πολιτισμού που θα επανιδρυθεί μετά την κατάργησή του το 2011, τονίζει ότι «θα έχει περιφερειακή διάσταση, ώστε να είναι σε θέση να κάνει παρεμβάσεις και να υποστηρίζει χώρους βιβλίου και πολιτισμού στην περιφέρεια και σε πόλεις, σε συνεργασία με την τοπική αυτοδιοίκηση και τους πολιτιστικούς οργανισμούς και φορείς. Θα ήταν ευτυχής συγκυρία να υπάρξουν τέτοιες συνέργειες στη Λάρισα…».

Συνέντευξη στον Θανάση Αραμπατζή

*Η Λάρισα είναι μια πόλη που αναμφιβόλως παράγει υψηλό πολιτιστικό προϊόν, με οργανισμούς όπως το Θεσσαλικό Θέατρο, τη Δημοτική Σχολή Μπαλέτου αλλά και δομές όπως τη Συμφωνική Ορχήστρα που έχει αδιάλειπτη παρουσία πάρα πολλών ετών. Ωστόσο το προϊόν αυτό δεν μπορεί να γίνει ευρύτερα γνωστό. Ποιος είναι ο σχεδιασμός του Υπουργείου για την πολιτιστική εξωστρέφεια των πόλεων;

-Η Λάρισα είναι μια πόλη με δραστήριους πολιτιστικούς οργανισμούς που υποστηρίζονται από την τοπική Αυτοδιοίκηση. Υπάρχει στην πόλη ιστορία και παρόν, σύγχρονη αντίληψη για τον πολιτισμό και πρωτοβουλίες αξιοποίησης των πόρων και του ανθρώπινου δυναμικού με ισχυρές συνέργειες. Οι πολιτιστικοί οργανισμοί όχι μόνο διαθέτουν εμβέλεια και κύρος αλλά βρίσκονται σε άμεση επαφή και διάλογο με τους πολίτες, τους επηρεάζουν και η παρουσία τους στην καθημερινή πολιτιστική ζωή είναι έντονη. Είδα πέρσι στο Μουσείο Κατσίγρα μια έκθεση που ήρθε φέτος στην Αθήνα, στο Φετιχέ τζαμί με τίτλο «Με το βλέμμα του κατακτητή» του συλλέκτη κ. Βύρωνα Μήτου και χάρηκα που η Λάρισα δάνεισε στην πρωτεύουσα έναν τέτοιο θησαυρό. Όλα αυτά μας οδηγούν να σκεφτούμε το επόμενο βήμα, δηλαδή πώς οι πολιτιστικοί οργανισμοί, αλλά και άλλοι φορείς και κύτταρα πολιτισμού της πόλης και της περιοχής θα βρεθούν σε ένα νέο περιβάλλον, πώς με ένα ευνοϊκό σχέδιο θα υποστηριχθούν ώστε να αποκτήσουν μεγαλύτερη επικοινωνιακή δύναμη και εμβέλεια, ώστε η πόλη να αναπτύξει την εξωστρέφεια που είναι σήμερα απαραίτητη, τόσο σε σχέση με ολόκληρη την περιφέρεια όσο και με ολόκληρη τη χώρα, αλλά και στις σχέσεις της με την Ευρώπη και τον έξω κόσμο.

Αυτό είναι ένα ερώτημα μαζί με πολλά άλλα, στο οποίο το Υπουργείο Πολιτισμού απαντά με τον σχεδιασμό μιας Περιφερειακής Πολιτικής Σύγχρονου Πολιτισμού, η οποία θα περιληφθεί άμεσα σε σχετικό νομοσχέδιο. Στόχος μας είναι οι πόλεις και οι περιφέρειες της χώρας να οργανώσουν, με τη στήριξη νέων και κατάλληλων υπηρεσιών του υπουργείου που προβλέπεται να ιδρυθούν, τους πολιτιστικούς οργανισμούς, φορείς και κύτταρα πολιτισμού σε δυναμικά δίκτυα, να σχεδιάσουν περιφερειακά πολιτισμικά επιχειρησιακά σχέδια, να θέσουν οι ίδιες προτεραιότητες και στόχους. Με τη δημιουργία ενός Συμβουλίου Περιφερειακής Πολιτισμικής Πολιτικής το υπουργείο θα προσφέρει τεχνογνωσία, διάλογο και δυνατότητες πολυεπίπεδης πολιτισμικής ανάπτυξης με το βλέμμα στο κοινό, στο ανθρώπινο δυναμικό της περιφέρειας. Προσβλέπουμε στους ανθρώπους που έχουν αγάπη στον πολιτισμό και στην αξιοποίηση αυτής της αγάπης σε κοινωνικο-πολιτισμική παρέμβαση.

*Τα στοιχεία, δυστυχώς, δείχνουν ότι οι νέοι δεν έχουν στενή σχέση με τις τέχνες και τον πολιτισμό. Πώς μπορεί να ανατραπεί αυτό;

-Πρέπει να εργαστούμε συστηματικά για να αναπτυχθεί μια πολυτροπική σχέση των παιδιών και των νέων με τον πολιτισμό, την κληρονομιά και τις τέχνες, με τρόπο που να επηρεάζουν όλα αυτά την καθημερινή ζωή, τις νοοτροπίες και τις συμπεριφορές τους, να ενισχύουν εντέλει μια στάση ζωή με ελευθερία, ενδιαφέροντα και αυτοπεποίθηση. Το υπουργείο θα ανακοινώσει σύντομα ένα πρόγραμμα υποστήριξης δημιουργικών δράσεων που θα απευθύνονται στις ηλικίες έως 18 ετών, θα αφορούν όλες τις τέχνες αλλά και ευρύτερες πολιτισμικές πρωτοβουλίες κατά των διακρίσεων. Τα παιδιά και οι νέοι αποτελούν το φυτώριο ιδεών και ευαισθησίας, μια δυναμική ομάδα στην οποία πρέπει να δώσουμε τις δυνατότητες αυτενέργειας και ελεύθερης δημιουργικής έκφρασης. Πρέπει να επιτρέψουμε στα παιδιά και τους νέους να μας εκπλήξουν, να μας ανοίξουν τον κόσμο τους, να τους ακούσουμε, να τους κατανοήσουμε, να αποκωδικοποιήσουμε τα μηνύματα που μας στέλνουν και είτε μας προκαλούν αμηχανία είτε τα υποτιμάμε είτε τα απορρίπτουμε. Οφείλουμε να τα επεξεργαστούμε και να τα κατανοήσουμε αν θέλουμε να κοιτάξουμε προς το μέλλον που αυτά τα παιδιά και οι νέοι ψηλαφούν ήδη διαισθητικά και ετοιμάζονται να αντιμετωπίσουν και να διαμορφώσουν.

*Χιλιάδες συμβασιούχοι στον τομέα του πολιτισμού είναι όμηροι του άρθρου 103 (συνταγματική απαγόρευση για μόνιμη μονιμοποίηση). Υπάρχει η βούληση για συνταγματική αναθεώρηση του συγκεκριμένου άρθρου;

 -Το ζήτημα της συρρίκνωσης του Δημοσίου είναι ευρύτερης σημασίας και συνδέεται με την οικονομική ανάπτυξη της χώρας. Σε κάθε περίπτωση, η τάση αρχίζει να αντιστρέφεται και στη μεταμνημονιακή εποχή είναι σημαντικό να επανακτήσουμε ό,τι χάσαμε σε πολύτιμο και απαραίτητο στις υπηρεσίες του Δημοσίου ανθρώπινο δυναμικό.

 *Ποια είναι τα σημαντικότερα ζητήματα που έχει να αντιμετωπίσει ο σύγχρονος πολιτισμός;

-Οι πολεμικές καταστροφές είναι ένα σημαντικό ζήτημα, σκεφτείτε την καταστροφή του αρχαιολογικού χώρου της Παλμίρας στη Συρία ή των αρχαιοτήτων της Μεσοποταμίας, του Αφγανιστάν και άλλων. Είναι ειρωνεία που τα πιο σύγχρονα «έξυπνα» όπλα έρχονται να καταστρέψουν τα πιο σημαντικά τεκμήρια της ιστορίας της ανθρωπότητας. Ωστόσο, υπάρχουν κι άλλα ζητήματα, όπως είναι η κατανόηση της σύγχρονης τέχνης και ο διάλογός της με την κοινωνία, τη διαφορετικότητα και πολυπολιτισμικότητα των κοινωνιών μας, οι πολιτισμικές ανισότητες και οι διακρίσεις. Μάλιστα, οι διακρίσεις όπως λόγου χάρη φυλής, φύλου, θρησκευτικές, γλωσσικές, χρώματος, σε βάρος ατόμων με αναπηρία, σεξουαλικού προσανατολισμού και άλλες ακόμη διατρέχουν επικίνδυνα την κοινωνία μας και προκαλούν αναταράξεις και επικίνδυνα φαινόμενα. Αυτά τα φαινόμενα, όπως είναι η βία, η ξενοφοβία ή ο ρατσισμός θα πρέπει να βρίσκονται στο επίκεντρο της προσοχής μας και της πολιτικής του πολιτισμού.

*Στον Καναδά οι γιατροί συνταγογραφούν… Τέχνη. Στην Ελλάδα τι φταίει και η παραπάνω είδηση μπαίνει στη στήλη με τα παράξενα;

-Υπάρχουν πολλές συνδέσεις που πρέπει να κάνουμε προς όφελος του πολιτισμού κι αυτή που αναφέρετε είναι μια ακόμη. Οι ευάλωτες ομάδες, η τρίτη ηλικία, οι φυλακισμένοι, οι ασθενείς πρέπει να αποτελέσουν αντικείμενο όχι μόνο φυσικής αλλά και έξυπνης φροντίδας, κι εδώ οι τέχνες, η ψυχαγωγία, τα εκπαιδευτικά προγράμματα, η δια βίου μάθηση προφέρουν ένα μεγάλο πεδίο εφαρμογών.

*Πρόσφατα ο διευθυντής του Βρετανικού Μουσείου Χάρτβιχ Φίσερ τόνισε ότι η Ελλάδα «δεν αναγνωρίζει την ιδιοκτησία των Γλυπτών του Παρθενώνα». Μάλλον απαισιόδοξοι πρέπει να αισθανόμαστε σχετικά με τον επαναπατρισμό των Γλυπτών μετά κι από αυτή τη δήλωση…

-Θα σας παραθέσω απλώς την απάντησή μου στον Χάρτβιχ Φίσερ, γιατί θεωρώ ότι πρέπει με επιμονή, νηφαλιότητα και αποφασιστικότητα να αντιμετωπίζουμε σταθερά το ζήτημα αυτό. «Η δήλωση του κ. Φίσερ περί ''νόμιμου ιδιοκτήτη'' επιδεικνύει μια στενή, κυνική διαχειριστική αντίληψη. Είναι λυπηρό να ακούγεται από τον διευθυντή του Βρετανικού Μουσείου και γνωστό ιστορικό τέχνης. Υποβαθμίζει την πολιτιστική κληρονομιά από ανεκτίμητη οικουμενική αξία σε αγοραπωλησία. Παρόμοιες απόψεις είναι διαμετρικά αντίθετες με τις αντιλήψεις που επικρατούν σήμερα στο διεθνές πεδίο του πολιτισμού. Αποτελούν υπολείμματα της αποικιοκρατίας και αγνοούν τη διεθνή συζήτηση και τις Διακηρύξεις της UNESCO. Πολύ περισσότερο, όταν πρόκειται για ένα ακρωτηριασμένο μνημείο, σύμβολο της χώρας διαχρονικά, στο οποίο οφείλεται η επανένωση και αποκατάστασή του, σύμφωνα με τη βασική αρχή της "ακεραιότητας", όπως επιβάλλει η Σύμβαση της Unesco του 1972».

*Με τον Οργανισμό Βιβλίου και Πολιτισμού τι γίνεται; Τι διαφορετικό θα έχει σε σχέση με το ΕΚΕΒΙ;

-Ο Οργανισμός Βιβλίου και Πολιτισμού θα επανιδρυθεί, μετά την ατυχή απόφαση της κυβέρνησης Σαμαρά να του βάλει λουκέτο το 2011, έχοντας διευρυμένες αρμοδιότητες, με βάση την εμπειρία των χρόνων που λειτούργησε ευεργετικά για το βιβλίο και την ανάγνωση αλλάζοντας το τοπίο με τη βοήθεια όλου του κόσμου του βιβλίου, των συγγραφέων, μεταφραστών, εκδοτών, βιβλιοπωλών και, φυσικά, των ίδιων των αναγνωστών, των βιβλιοθηκών, των λεσχών ανάγνωσης. Το νομοσχέδιο που έχουμε ετοιμάσει και θα έρθει πολύ σύντομα στη Βουλή για ψήφιση, λαμβάνει υπόψη του τις νέες τεχνολογικές δυνατότητες αλλά και τις νέες ανάγκες που έχουν ανακύψει. Επίσης θα έχει περιφερειακή διάσταση, ώστε να είναι σε θέση να κάνει παρεμβάσεις και να υποστηρίζει χώρους βιβλίου και πολιτισμού στην περιφέρεια και σε πόλεις, σε συνεργασία με την τοπική αυτοδιοίκηση και τους πολιτιστικούς οργανισμούς και φορείς. Θα ήταν ευτυχής συγκυρία να υπάρξουν τέτοιες συνέργειες στη Λάρισα, που είναι μια πόλη πρότυπο από πολλές απόψεις, με ισχυρή πολιτισμική ταυτότητα και ενεργή στο συνολικό πεδίο του πολιτισμού.