Βρισκόμαστε στην αρχή του χειμώνα, εποχή της έναρξης των εμβολιασμών, που μεταξύ άλλων παρέχουν προστασία και από τον ιό της γρίπης, όσον αφορά σε ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού. Το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ΚΕΕΛΠΝΟ) επισήμανε πρόσφατα τη σημασία του έγκαιρου εμβολιασμού για να μην επαναληφθεί το τραγικό φαινόμενο της περσινής περιόδου, όπου 145 άτομα άφησαν την τελευταία τους πνοή νοσηλευόμενα σε ΜΕΘ, τα περισσότερα από τα οποία ανήκαν σε ομάδες υψηλού κινδύνου και ήταν ανεμβολίαστα.
Ο Πνευμονολόγος - Φυματιολόγος - ΚΕΕΛΠΝΟ Πρότυπου Κέντρου Υγείας Περιστερίου Αλέξανδρος Κωνσταντινίδης, εξηγεί ότι ο ιός γρίπης μεταδίδεται από άτομο σε άτομο, δια μέσου σταγονιδίων τα οποία παράγονται από το αναπνευστικό (όταν τα μολυσμένα άτομα βήχουν ή φτερνίζονται κοντά σε άλλα υγιή άτομα). Η μετάδοση απαιτεί ποσότητα “μολυσμένων” σταγονιδίων και στενή επαφή, και αυτό συμβαίνει διότι τα σταγονίδια δεν μένουν για πολλή ώρα στην ατμόσφαιρα καθώς το μικρό τους ταξίδι στον αέρα, δεν υπερβαίνει το ένα μέτρο. Βέβαια η σωματική επαφή (χέρια στο πρόσωπο, μάτια, μύτη, στόμα) με επιφάνειες που εναποτέθηκαν τα εκλυόμενα σωματίδια αποτελούν μηχανισμό νόσησης. Η περίοδος επώασης για τη γρίπη είναι περίπου 1-4 ημέρες (μέση περίοδος επώασης 2 ημέρες). Ο χρόνος μετάδοσης της νόσου εξαρτάται από την ηλικία του πάσχοντος (έτσι για παράδειγμα τα παιδιά μεταδίδουν τη νόσο κατά μέσο όρο περισσότερο από 10 ημέρες) και από το επίπεδο της ανοσολογικής ετοιμότητας και επάρκειας του οργανισμού κατά την προσβολή (ανοσοανεπαρκείς ή ανοσοκατασταλμένοι οργανισμοί μεταδίδουν τον ιό της γρίπης για εβδομάδες ή ακόμα και για μήνες).
Η μη επιπλεγμένη γρίπη στο γενικό πληθυσμό, χαρακτηρίζεται από απότομη έναρξη συμπτωμάτων, σημειώνει ο κ. Κωνσταντινίδης. Τέτοια συμπτώματα είναι ο πυρετός, οι μυαλγίες, ο πονοκέφαλος, η κακουχία, ο μη παραγωγικός βήχας, η ρινική απόφραξη και η ρινίτιδα. Η διάρκεια της μη επιπλεγμένης νόσου είναι περίπου 3-7 μέρες για την πλειοψηφία των ασθενών, αν και βέβαια ο βήχας και η κακουχία μπορούν να επιμείνουν για περισσότερο από 2 εβδομάδες. Ως γνωστόν η γρίπη μπορεί να προκαλεί πρωτοπαθή πνευμονία, να παροξύνει υπάρχοντα χρόνια νοσήματα (π.χ πνευμονολογικές ή καρδιακές νόσους), να οδηγεί σε δευτεροπαθή μικροβιακή πνευμονία, παραρρινοκολπίτιδα, μέση ωτίτιδα ή να συνυπάρξει ταυτόχρονα με άλλες μικροβιακές ή ιογενείς λοιμώξεις.
Τα συμπτώματα στα παιδιά μπορεί να εμπεριέχουν αυτά της μέσης ωτίτιδας, της ναυτίας και των εμέτων. Μπορεί δε να εμφανίσουν κλινική εικόνα, που θα μιμηθεί βακτηριαιμία και μικροβιακό σηπτικό σύνδρομο με υπερπυρεξία και πυρετικούς σπασμούς. Αυτή η κλινική εικόνα εμφανίζεται περίπου στο 6-20% των παιδιών που νοσούν από γρίπη και χρειάζονται νοσοκομειακή νοσηλεία.
Το κλινικό κριτήριο για τη διάγνωση της γρίπης (οξεία έναρξη με βήχα και πυρετό), φαίνεται πως δεν αποτελεί πανάκεια. Σε έμπειρα όμως χέρια επιβεβαιώνεται κλινικά σε μεγάλο όγκο νοσούντων περίπου 79-88%. Αυτό αφορά ηλικίες εφήβων και ενηλίκων. Όσο όμως το ηλιακό φάσμα μετακινείται προς τα παιδιά τόσο και μειώνεται η ικανότητα διάγνωσης της γρίπης κλινικά. Έτσι για παράδειγμα για παιδιά μικρότερα από τα 5 έτη κυμαίνεται στο 60% η επιτυχής διάγνωση με βάση το κλινικό κριτήριο.
Υπάρχει τρόπος όμως να αποφύγουμε τη νόσηση από γρίπη; Σε όλες τις λοιμώξεις του αναπνευστικού οι καθημερινοί τρόποι καθαριότητας και υγιεινής εξασφαλίζουν επαρκή τρόπο πρόληψης της λοίμωξης. Πλένουμε καλά τα χέρια μας με σαπούνι και ζεστό νερό ή με διαλύματα με βάση την αιθυλική αλκοόλη (οινόπνευμα). Δεν βάζουμε τα χέρια μας στα μάτια μας, στη μύτη μας ή στο στόμα μας ή και αντικείμενα που πιθανόν έχουν έρθει σε επαφή με επιφάνειες μολυσμένες από τον ιό. Τρώμε με βάση τη μεσογειακή δίαιτα (τροφές πλούσιες σε πρωτεΐνες και αντιοξειδωτικά δηλαδή φρούτα λαχανικά και ψάρια), αναπαυόμαστε (κοιμόμαστε τουλάχιστον 8 ώρες και για τα παιδιά 10 ώρες την ημέρα), δεν καπνίζουμε και δεν εκθέτουμε τον οργανισμό μας σε παράγοντες που μπορεί είτε άμεσα, είτε έμμεσα να μας προκαλέσουν γρίπη. Άρα σε περιόδους επιδημίας αποφεύγουμε τους κλειστούς χώρους, δεν ερχόμαστε σε επαφή με άτομα που πιθανώς νοσούν, δε λαμβάνουμε άσκοπα αντιμικροβιακά φάρμακα. Ο σημαντικότερος τρόπος πρόληψης είναι ο εμβολιασμός. Για τη χώρα μας ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έχει ορίσει ότι ο εμβολιασμός είναι ετήσιος και πραγματοποιείται μία φορά το χρόνο, περίπου στα τέλη Οκτωβρίου και αρχές Νοεμβρίου.
Ποιοι όμως πρέπει να κάνουνε το εμβόλιο κατά της γρίπης;
Πρώτα από όλους μας οι επαγγελματίες υγείας με στόχο να προστατεύσουν αρχικά τους εαυτούς τους και στη συνέχεια τους ασθενείς τους. Ο εμβολιασμός πρέπει επίσης να γίνεται:
σε παιδιά ηλικίας από 6 μηνών μέχρι 8 ετών σε 2 δόσεις σε απόσταση ίση ή μεγαλύτερη του μηνός
άτομα μεγαλύτερα των 65 ετών
έγκυες γυναίκες
ασθενείς πάσχοντες από χρόνια αναπνευστικά νοσήματα όπως το βρογχικό άσθμα, χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια και κυστική ίνωση
ασθενείς με νευρολογικά νοσήματα
ασθενείς με καρδιολογικά προβλήματα (συγγενείς καρδιοπάθειες, συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια, στεφανιαία νόσο)
ασθενείς με αιματολογικές παθήσεις (δρεπανοκυτταρική αναιμία)
ασθενείς με ενδοκρινολογικά νοσήματα (όπως για παράδειγμα ο σακχαρώδης διαβήτης)
ασθενείς με νεφρικές νόσους
ασθενείς με ηπατοπάθειες
ασθενείς με μεταβολικά νοσήματα
ανοσοκατασταλμένοι (ασθενείς με AIDS, καρκίνο, χρόνια λήψη στεροειδών)
ασθενείς νεότεροι των 19 ετών που λαμβάνουν επί μακρόν ασπιρίνη (ακετυλοσαλικυλικό οξύ)
άτομα με δείκτη μάζα σώματος > 40 (BMI >40, νοσηρή παχυσαρκία)
Το εμβόλιο κατά της γρίπης είναι απόλυτα ασφαλές. Οι παρενέργειες είναι συνήθως τοπικές ή στο σημείο δηλαδή της ένεσης και αυτό περιοριζόμενες. Σπανιότερες παρενέργειες όπως πυρετό, μυαλγίες, πονοκέφαλοι αντιμετωπίζονται συμπτωματικά και πάντως δε διαρκούν περισσότερο από 1 με 2 ημέρες.
Σημαντικό είναι να γνωρίζουμε ότι:
Η γρίπη μπορεί να προκαλέσει σοβαρή νόσηση που δυνητικά οδηγεί τον ασθενή στην ανάγκη εισαγωγής στο νοσοκομείο και μερικές φορές αποβαίνει αυτό μοιραίο
Είναι μία νόσος που δυστυχώς μεταδίδεται εύκολα
Αν νοσήσουμε τη διασπείρουμε δίπλα μας στους άλλους και όταν η νόσος έχει εξαιρετικά ήπια κλινική εικόνα και ακόμη δηλαδή και όταν νοσούμε αλλά αισθανόμαστε καλά
Εμβολιαζόμενοι προστατεύουμε τους εαυτούς μας αλλά όχι μόνο, προστατεύουμε την οικογένειά μας αλλά και ολόκληρη την κοινωνία
Ο εμβολιασμός στη χώρα μας γίνεται δωρεάν μέσω του συστήματος της ηλεκτρονικής συνταγογράφησης.
