Του Στέλιου Αλβανού | Χειρουργού Ορθοπαιδικού
Μετά την πάροδο των 45 ετών είναι πολύ πιθανό να εμφανιστούν αλλοιώσεις σε μια ή περισσότερες αρθρώσεις, όπως το γόνατο, που σηματοδοτούν την έναρξη της οστεοαρθρίτιδας, μιας πάθησης που μπορεί να γίνει ιδιαίτερα ενοχλητική (και να χρήζει άμεσης αντιμετώπισης) λόγω του πόνου και της δυσκαμψίας.
Οστεοαρθρίτιδα γόνατος ονομάζεται η κατάσταση κατά την οποία η άρθρωση καταστρέφεται λόγω εκφύλισης του αρθρικού χόνδρου. Η οστεοαρθρίτιδα είναι ένα φυσιολογικό βιολογικό φαινόμενο το οποίο εκδηλώνεται με την πάροδο των χρόνων (μετά τα 45-50) αλλά επιβαρύνεται από διάφορους παράγοντες όπως καταπόνηση, παχυσαρκία και τυχόν παλαιότερο τραυματισμό της άρθρωσης. Οι αιτίες που την προκαλούν δεν έχουν διευκρινιστεί. Μπορεί να παρουσιαστεί και ως συνέπεια άλλων νόσων που προσβάλουν τις αρθρώσεις όπως ρευματοειδής αρθρίτιδα, αγκυλοποιητική σπονδυλίτιδα κλπ.
Το αρχικό σύμπτωμα της οστεοαρθρίτιδας του γόνατος είναι ο πόνος της άρθρωσης που μπορεί να φτάνει ως και τις γάμπες. Ο πόνος είναι εντονότερος μετά από περίοδο ακινησίας ( πχ μετά τον ύπνο) και υποχωρεί με την κίνηση. Άλλο σύμπτωμα, σε πιο προχωρημένο στάδιο, είναι η δυσκαμψία της άρθρωσης με μείωση του εύρους κίνησής της, δηλαδή το γόνατο δεν μπορεί να κλείσει και να ανοίξει πλήρως.
Η διάγνωση της πάθησης γίνεται από ορθοπαιδικό ιατρό με την κλινική εξέταση, με ακτινογραφίες σε όρθια θέση του ασθενούς και σπανιότερα με μαγνητική τομογραφία. Η θεραπεία της οστεοαρθρίτιδας του γόνατος εξαρτάται από το στάδιο της πάθησης. Στα αρχικά στάδια ένα απλό αναλγητικό (παρακεταμόλη) είναι αρκετό, όπως επίσης η εφαρμογή πρακτικών μέτρων ανακούφισης (απώλεια σωματικού βάρους, ξεκούραση, φυσικοθεραπείες, κολύμπι, αποφυγή ορθοστασίας και σκαλιών κλπ). Στη συνέχεια χρησιμοποιούνται αντιφλεγμονώδη που έχουν πιο ισχυρή δράση, αλλά σε μακροχρόνια χρήση παρουσιάζουν παρενέργειες.
Η γλυκοζαμίνη και η διασερεϊνη είναι οι δραστικές ουσίες των χονδροπροστατευτικών - αναπλαστικών φαρμάκων που τα τελευταία χρόνια έχουν δείξει μεγάλη αποτελεσματικότητα. Μπορούν να λαμβάνονται για μεγάλο χρονικό διάστημα χωρίς ιδιαίτερες παρενέργειες είτε εναλλάξ, είτε μεμονωμένα.
Ένα φάρμακο που έχει αλλάξει σημαντικά την πορεία της οστεοαρθρίτιδας του γόνατος είναι το υαλουρονικό οξύ. Πρόκειται για ένα φυσιολογικό συστατικό των αρθρώσεων το οποίο μειώνεται αρκετά σε ασθενείς με οστεοαρθρίτιδα με αποτέλεσμα να μην προστατεύει πλέον την άρθρωση. Οι εγχύσεις με υαλουρονικό οξύ μειώνουν σημαντικά τον πόνο για μεγάλο χρονικό διάστημα. Σαν μειονέκτημα του φαρμάκου μπορεί να αναφερθεί ότι δεν ανταποκρίνονται σʼαυτό θετικά όλοι οι ασθενείς, αξίζει όμως να δοκιμαστεί διότι δεν εμφανίζει καμία σημαντική παρενέργεια.
Η χειρουργική αντιμετώπιση ξεκινά με τον αρθροσκοπικό καθαρισμό της άρθρωσης του γόνατος ιδίως σε νεότερους ασθενείς αλλά η οριστική αντιμετώπιση της οστεοαρθρίτιδας επιτυγχάνεται με την αρθροπλαστική του γόνατος, η οποία περιλαμβάνει την αφαίρεση των κατεστραμμένων τμημάτων της άρθρωσης καθώς και την αντικατάστασή τους με τεχνητή άρθρωση.
