* Γεώργιος Βέβης
Δικηγόρος Λάρισας
(Ανατρέχοντας στο προσωπικό μου αρχείο ανέσυρα το παρακάτω άρθρο το οποίο έγραψα στις 8-4-2010 αλλά δεν δημοσίευσα ποτέ, και το οποίο εκτιμώ ότι αναδείκνυε την παθογένεια του ευρωπαϊκού οικοδομήματος, η οποία οδήγησε στις γνωστές στρεβλώσεις μεταξύ των ισχυρών χωρών του βορρά και των αδυνάμων του νότου):
Το ευρώ το οποίο αποτελεί ένα μοναδικό και πρωτοφανές οικοδόμημα, βάλλεται σήμερα πανταχόθεν και η αξιοπιστία του δοκιμάζεται σκληρά. Η αρχή πάνω στην οποία χτίστηκε είναι ότι η ευρωζώνη αποτελεί μία νομισματική και όχι πολιτική ένωση. Τα κράτη μέλη ίδρυσαν μια κοινή κεντρική τράπεζα αλλά αρνήθηκαν ρητά την εκχώρηση του δικαιώματος φορολόγησης των πολιτών τους σε ένα συλλογικό όργανο (άρθρο 125 της Συνθήκης του Μάαστριχτ). Όμως δεν υπολόγισαν ότι το ευρώ ως νέο νόμισμα που είναι, εκτός από κεντρική τράπεζα χρειάζεται και Υπουργείο Οικονομικών, η παρουσία του οποίου δεν χρειάζεται να είναι καθημερινή αλλά απαραίτητη σε καιρούς κρίσης. Μπορεί όταν το χρηματοοικονομικό σύστημα απειλείται με κατάρρευση, η κεντρική τράπεζα να παρέχει ρευστότητα, αλλά μόνο το Υπουργείο Οικονομικών μπορεί να αντιμετωπίσει τα προβλήματα αφερεγγυότητας. Η κρίση του 2008 ανέδειξε την αδυναμία του οικοδομήματος του ευρώ, καθώς κάθε κράτος μέλος καλούνταν να σώσει το δικό του τραπεζικό σύστημα, αντί να υπάρξει κοινή δράση. Η δημοσιονομική κρίση της Ελλάδας οδήγησε στην κλιμάκωση των προβλημάτων: εάν τα κράτη μέλη δεν μπορούν να προχωρήσουν μπροστά, ίσως η ευρωζώνη αναγκαστεί να διασπαστεί με σοβαρές επιπτώσεις για την ΕΕ. Βασικό αξίωμα της αρχικής δομής του ευρώ είναι ότι κάθε κράτος-μέλος πρέπει να συμμορφώνεται με τους περιορισμούς της συνθήκης του Μάαστριχτ, αξίωμα το οποίο παραβιάστηκε από τις προηγούμενες ελληνικές κυβερνήσεις, εκτινάσσοντας το έλλειμμα στα ύψη. Οι ευρωπαϊκές αρμόδιες αρχές δέχθηκαν το πρόγραμμα σταδιακής μείωσης του ελληνικού ελλείμματος, το οποίο όμως δεν κατάφερε να καθησυχάσει τις αγορές. Το πριμ κινδύνου των ελληνικών κρατικών ομολόγων διαμορφώνεται σε τέτοιες ποσοστιαίες μονάδες στερώντας ουσιαστικά από την Ελλάδα τα οφέλη της συμμετοχής στο ευρώ, την ικανότητα αναχρηματοδότησης των κρατικών της ομολόγων στο επίσημο επιτόκιο προεξόφλησης. Με το πριμ κινδύνου στα σημερινά επίπεδα, υπάρχει σοβαρός κίνδυνος η χώρα μας να μην μπορέσει να βγει από τη δύσκολη θέση στην οποία βρίσκεται, ανεξάρτητα από τις δικές της ενέργειες, καθώς οι περαιτέρω δημοσιονομικές περικοπές θα συμπιέσουν ακόμη περισσότερο την οικονομική της δραστηριότητα, με συνέπεια τη συρρίκνωση των εσόδων από τη φορολογία και επιδείνωση του λόγου χρέους- ΑΕΠ. Υπό αυτήν την απειλή το πριμ κινδύνου δεν θα επανέλθει στα πρότερα επίπεδά του εάν δεν παρασχεθεί εξωτερική βοήθεια, έστω και υπό τη μορφή προσωρινών μέτρων βοήθειας, η οποία ενδεχομένως να είναι αρκετή για να εξασφαλίσει την επιτυχία στη χώρα μας, αφήνοντας έξω όμως άλλες χώρες που θα ακολουθήσουν, όπως δηλαδή την Πορτογαλία την Ιρλανδία, την Ισπανία και την Ιταλία. Όλες αυτές όμως οι χώρες μαζί αντιστοιχούν σε ένα πολύ μεγάλο ποσοστό της ευρωζώνης, για το οποίο δεν επαρκούν τα προσωρινά μέτρα βοήθειας. Ακόμα και αν επιβιώσει η Ελλάδα το μέλλον της ευρωζώνης παραμένει αβέβαιο. Ακόμα και αν η ΕΕ αντιμετωπίσει την τρέχουσα κρίση τι θα κάνει στην επόμενη; Το ερώτημα λοιπόν είναι εάν μπορεί να υπάρξει πολιτική βούληση για την ανάληψη τέτοιων μέτρων και την ανάπτυξη τέτοιων μηχανισμών που θα είναι η απαρχή για τη σταδιακή μετατροπή της ευρωζώνης και σε πολιτική ένωση. Διαφορετικά το νομισματικό οικοδόμημα της ΕΕ θα έχει την τύχη μιας επιχειρηματικής κοινοπραξίας που η ύπαρξη και η λειτουργία της θα εξαρτάται από την οικονομική και μόνο ευρωστία των μελών της με ορατό τον κίνδυνο διάλυσής της όταν αρκετά μέλη της περιέλθουν σε αδυναμία επιβίωσης. Γι’ αυτό λοιπόν οι συμπεριφορές και αποφάσεις των μελών – κρατών της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα πρέπει να είναι τέτοιες ώστε να μετεξελιχθεί αυτή σε Πολιτικό Οργανισμό με κεντρικό συντονισμό, γιατί υπό τις παρούσες συνθήκες είναι αδύνατη η λειτουργία της με αμιγώς επιχειρηματικά κριτήρια».
******************
Λίγες ημέρες μετά (23/4/2010) ξεκίνησε η αντίστροφη μέτρηση για την Ελλάδα. Ο Γ. Παπανδρέου με φόντο το γραφικό Καστελόριζο ανακοίνωνε την προσφυγή της χώρας μας στον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης και άνοιγε το κουτί της Πανδώρας. Τα υπόλοιπα είναι γνωστά σε όλους μας. Σήμερα με το παρόν άρθρο θα ήθελα να εστιάσω σε μια παράμετρο που σε αυτά τα 5 χρόνια που μεσολάβησαν δεν αναδείχθηκε από τους αμέτρητους «ειδικούς» που παρέλασαν από τα τηλεοπτικά πάνελ. Η παράμετρος αυτή αφορά τη χώρα μας έναντι των εταίρων – δανειστών και τους πολίτες της. Η χώρα μας από άποψη οικονομικής ισχύος έναντι των εταίρων της μπορεί να προσομοιαστεί με μια εταιρία περιορισμένης ευθύνης (ΕΠΕ) (και ακριβολογώ περιορισμένης ευθύνης), η οποία αποδεδειγμένα πτώχευσε και στην κατάσταση αυτή την οδήγησαν οι εκάστοτε διαχειριστές της (κυβερνώντες) οι οποίοι μετά το 1981 τουλάχιστον υπολόγιζαν μόνο το πολιτικό κόστος, την άντληση πρόσκαιρων ωφελειών για τους ίδιους, το πολιτικό , το συνδικαλιστικό και οποιοδήποτε σύστημα ήταν προσκολλημένο σ’ αυτούς. Βέβαια και μεγάλη μερίδα των πολιτών εκμεταλλευόμενη αυτή την τάση, απεκόμισε πολύ σημαντικά οφέλη. Έτσι η Ελλάδα πτώχευσε, αλλά στα μάτια των εταίρων-δανειστών της δεν πτώχευσαν οι πολίτες της, γι’ αυτό κατά καιρούς αναφέρονταν στην Ελλάδα ως μία φτωχή χώρα με πλούσιους κατοίκους. Αυτό το σύμπλεγμα δεν μπορούν να το ξεπεράσουν μέχρι και σήμερα και συμπεριφέρονται έναντί μας ως οι ιεροεξεταστές (τιμωροί).Σε μεγάλο βαθμό δεν έχουν και άδικο, γιατί καθένας από εμάς γνωρίζει πόσο συνεπής ήταν τα τελευταία τριάντα χρόνια απέναντι στο κράτος (δεν εννοώ τους αδύναμους, χαμηλόμισθους, χαμηλοσυνταξιούχους κλπ ), πόσο συνέβαλε από τον τομέα δραστηριότητάς του στην ανεύρεση λύσεων που αφορούσαν ευρύτερες κοινωνικές ομάδες αλλά και κρατικές και κοινωνικές δομές και έτσι αυτός είναι ένας από τους βασικούς λόγους για τους οποίους ενώ βλέπουμε τη λαίλαπα των αντιαναπτυξιακών μέτρων που μας επιβάλλουν δεν αντιδρούμε. Αισθανόμαστε συνυπεύθυνοι για τις δικές μας παραλείψεις και το κατάντημα της χώρας μας και αποδεχόμαστε την τιμωρία, ενώ πολύ καλά γνωρίζουμε ότι αν δεν επέλθουν ριζικές αλλαγές στις κρατικές, κοινωνικές και λοιπές δομές και αλλαγή φιλοσοφίας και συμπεριφοράς από τους πολίτες που επηρεάζουν την οικονομική και κοινωνική ζωή της χώρας, δεν υπάρχει σωτηρία όσα μνημόνια και αν υπογράψουμε.
