Φίλιππος Καββαδίας (1929-2010)

ΠΡΟΣΩΠΟΓΡΑΦΙΕΣ

«Λάρισα: Η μεγάλη περιφρονημένη» (Α’ μέρος).

Άποψη της πλατείας με το μεταπολεμικό ρολόι. © Αρχείο Φωτοθήκης Λάρισας.

Από τον Αλέξανδρο Χ. Γρηγορίου

Ο Φίλιππος Καββαδίας ήταν ένας εξαίρετος και ταλαντούχος δημοσιογράφος που γεννήθηκε στην Αθήνα το 1929. Την εποχή που φοιτούσε ακόμη στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, γνωρίστηκε με τον δημοσιογράφο και συγγραφέα (και μετέπειτα ακαδημαϊκό) Σπύρο Μελά (1882-1966) και επηρεασμένος από το έργο του επιδόθηκε αρχικά στη συγγραφή ποιημάτων και διηγημάτων.

Αργότερα τον κέρδισε οριστικά η δημοσιογραφία. Η γραφή του ήταν εξόχως ιδιαίτερη, με αποτέλεσμα να προσληφθεί το 1963 από τον εκδότη Πάνο Κόκκα (1919-1974), στο δυναμικό της Αθηναϊκής εφημερίδας «Ελευθερία», στην οποία άρχισε να εργάζεται ως ελεύθερος ρεπόρτερ. Στη συνέχεια εργάστηκε σε όλες σχεδόν τις εφημερίδες της πρωτεύουσας, ενώ δεκάδες άρθρα του φιλοξενήθηκαν σε φιλολογικά περιοδικά. Απεβίωσε στην Αθήνα στις 4 Φεβρουαρίου 2010, σε ηλικία 81 ετών.
Τον Μάρτιο του 1966 ο Φίλιππος Καββαδίας επισκέφθηκε τη Λάρισα στο πλαίσιο δημοσιογραφικής αποστολής. Στις 5 Απριλίου 1966 δημοσιεύθηκε η ανταπόκρισή του από τη θεσσαλική πρωτεύουσα στην εφημερίδα «Ελευθερία» (φ. 6611, σελ. 5), με τίτλο «Λάρισα: Η μεγάλη περιφρονημένη». Την ανταπόκριση αυτήν, επίκαιρη όσο ποτέ, αναδημοσιεύουμε στη συνέχεια διατηρώντας την ορθογραφία του πρωτότυπου κειμένου.
«Έχει μείνει πίσω -πολύ πίσω- η Λάρισα συγκρινόμενη με άλλες μεγάλες ελληνικές πόλεις, στην πορεία της κοινωνικής και οικονομικής ανόδου των τελευταίων χρόνων. Και δεν ευθύνονται καθόλου γι’ αυτό οι φιλόπονοι και ανοιχτόκαρδοι άνθρωποι, που την κατοικούν. Το κρατικό ενδιαφέρον, όποτε εκδηλώθηκε, υπήρξε, μέχρι σήμερα, τυπικό -έτσι κάτι να γίνεται «για τα μάτια»- και αξιοθρήνητα υποτονικό. Η «εργατομάνα» του Πηνειού, η πόλις με τους μισούς κατοίκους του νομού και την μεγάλη βιομηχανική κίνησι, μαστίζεται έτσι χρόνια τώρα μαζί με ολόκληρη την περιοχή από την ανεργία, την υποαπασχόλησι, την μεταναστευτική αιμορραγία, την ανθυγιεινή διαβίωσι και τον αναλφαβητισμό του πληθυσμού της. Και ο τουρισμός ούτε σκύβει σοβαρά να την προσέξη. Οι ξένοι περνούν από την Λάρισα και δεν στέκουν. Μαζί τους διαβαίνει -ξεγελαστικό συνήθως- και το ενδιαφέρον της πολιτείας…
Το νερό -το πλούσιο της Θεσσαλίας- αντί να ευεργετή την Λάρισα την πλημμυρίζει συχνά και την καταστρέφει. Δρόμοι δεν υπάρχουν, η οικοδόμησι και η επέκτασι της πόλεως καρκινοβατεί, το αίσχος της παράγκας δεν έχει εκλείψει. Και δεν υπάρχει στην πόλι, ούτε μουσείο, ούτε δημοτικό θέατρο!… Ωστόσο, λίγοι γνωρίζουν ότι η Λάρισα διεκδικεί στην ιστορία τον τίτλο του λίκνου του ευρωπαϊκού πολιτισμού. Στη γη της κατά καιρούς βρέθηκαν εργαλεία και σκεύη ανθρώπων που έζησαν πριν 80.000 χρόνια! Στην Ακρόπολί της -κτισμένη απ’ τους πανάρχαιους Πελασγούς- βρέθηκαν λείψανα που ανήκουν στη νεολιθική, τη χάλκινη και τη γεωμετρική περίοδο. Και όμως όλ’ αυτά τα πολύτιμα ευρήματα βρίσκονται σήμερα συγκεντρωμένα πρόχειρα, στιβαγμένα και σχεδόν αφρούρητα -άγνωστα στο ευρύ ελληνικό κοινό- μέσα σ’ ένα μισοερειπωμένο… τούρκικο τζαμί!
Η Λάρισα παρουσιάζει, επίσης, τα τελευταία χρόνια σοβαρή αύξησι του πληθυσμού της. Ρυθμιστικό, όμως, σχέδιο της πόλεως δεν υπάρχει, γιατί η εκτέλεσί του απαιτεί δαπάνη 2.000.000 δρχ. που ο Δήμος δεν μπορεί ν’ αναλάβη. Έτσι, η ζωτικά αναγκαία επέκτασι της πόλεως -βάσει του εγκεκριμένου σχεδίου- καθυστερεί. Και τα πολλά και συνεχή διαβήματα πέφτουν στο κενό. Οι πλημμύρες είναι ένα άλλο μεγάλο κακό της πόλεως. Η έκτασι έξω από την περιφερειακή τάφρο, στην οποία επεξετάθη η Λάρισα, κατακλύζεται συχνότατα από τα νερά της βροχής και τις όχι σπάνιες φουσκοποταμιές του Πηνειού. Οι κάτοικοι υποφέρουν, κινδυνεύουν και φωνάζουν πως πρέπει το ταχύτερον να γίνουν τ’ αναγκαία αποχετευτικά έργα που θα τους απαλλάξουν απ’ το άγχος των πλημμυρών. Αλλά οι επικλήσεις μένουν χωρίς ανταπόκρισι με ανανεούμενη κάθε φορά την υπόσχεσι κατασκευής της μεγάλης περιφερειακής τάφρου που ωστόσο παραμένει ανεκτέλεστη στα κιτάπια.
Από τα σοβαρά, επίσης, προβλήματα της ιστορικής πρωτεύουσας της Θεσσαλίας είναι και η κατάργησι της παράγκας, που ακόμη ζη εκεί και βασιλεύει. Πάνω από 100 τέτοια άθλια παραπήγματα υπάρχουν στη Λάρισα σε χώρους που μπορούσαν να περάσουν δρόμοι ή να δημιουργηθούν άλση και πλατείες. Ο Δήμος δεν παύει να ζητά από το κράτος να ανεγείρη, το δεύτερο, λαϊκές πολυκατοικίες, προσφέροντας ο ίδιος δωρεάν τα οικόπεδα. Αλλά παίρνει την απάντησι ότι το πράγμα… θέλει νομοθετική ρύθμισι! Και το αίσχος, έτσι, της παράγκας διαιωνίζεται, ντροπιάζοντας καθημερινά τον πολιτισμό. Αλλά δεν είναι ένα και δύο τα ζητήματα που εμποδίζουν σήμερα την ανάπτυξι της Λάρισας, της μεγάλης βιομηχανικής πόλεως των 100.000 και πλέον κατοίκων, της λησμονημένης από το κράτος πρωτεύουσας μιας περιοχής που έθρεψε με το ψωμί της γενεές και γενεές Ελλήνων. Έξω από τις επιτακτικές ανάγκες της, της επεκτάσεως του σχεδίου πόλεως, της κατασκευής της περιφερειακής τάφρου και της αποκαταστάσεως των παραπηγματούχων, έρχεται στην σειρά και η τροποποίησι των δυσμενεστάτων όρων δομήσεως που ισχύουν σήμερα για την πόλι με τις ψηλές τιμές των ακινήτων, ύστερα από την σοβαρή εμπορική κίνησι που παρατηρείται και την αλματώδη αύξηση του πληθυσμού της πόλεως τα τελευταία χρόνια» (…).
(Συνεχίζεται).