Του Δημήτρη Χατζηευθυμίου
Η πρόσφατη καταδικαστική απόφαση σε βάρος των υπευθύνων της Τράπεζας «Marfin» για μια εγκληματική ενέργεια, την οποία δεν προκάλεσαν μεν οι καταδικασθέντες, θα μπορούσε όμως να έχει τελείως διαφορετική κατάληξη τουλάχιστον για τους τρεις νεκρούς υπαλλήλους της Τράπεζας αν είχαν τηρηθεί συγκεκριμένα μέτρα ασφαλείας, επανέφερε στη δημόσια συζήτηση τον ρόλο των Τεχνικών Ασφαλείας, σε μεγάλες αλλά και μικρές (ως προς τον αριθμό του προσωπικού που απασχολούν), επιχειρήσεις.
Αν και η σχετική νομοθεσία που θεσμοθέτησε τους Τεχνικούς Ασφαλείας (όπως και τους Γιατρούς Εργασίας), υφίσταται από το 1986, είναι αλήθεια ότι η εφαρμογή της προχώρησε με αργούς ρυθμούς, με πρώτες τις δημόσιες υπηρεσίες και επιχειρήσεις.
Αρχικά η νομοθετική πρόβλεψη αφορούσε σε επιχειρήσεις άνω των 150 εργαζομένων, σήμερα όμως η υποχρέωση εκτείνεται ακόμη και σε επιχειρήσεις με έναν εργαζόμενο, επιχειρήσεις δηλαδή χαμηλής επικινδυνότητας. Στις περιπτώσεις αυτές βεβαίως ο ίδιος ο εργοδότης αναλαμβάνει ρόλο τεχνικού ασφαλείας, έχοντας στο μεταξύ λάβει, μέσω ειδικών σεμιναρίων, τις απαραίτητες γνώσεις.
Βεβαίως το ζήτημα είναι γενικότερο και έχει να κάνει με την ασφάλεια στους χώρους εργασίας, ένα θέμα που απαιτεί, πέρα από τη γνώση, και τη συνεργασία όλων: εργοδοτών, εργαζομένων, τεχνικών ασφαλείας και των δημόσιων φορέων ελέγχου.
Το βασικότερο «όπλο» στη φαρέτρα της ασφάλειας είναι η εμπέδωση μιας κουλτούρας πρόληψης, λέει στην «Ε» ο διευθυντής του Κέντρου Πρόληψης Επαγγελματικού Κινδύνου (ΚΕΠΕΚ) Κεντρικής Ελλάδας και εκπρόσωπος της χώρας μας στο Ευρωπαϊκό Σώματος Επιθεωρητών Εργασίας στο Λουξεμβούργο, κ. Αλεξ. Καραγεωργίου. Όπως σημειώνει η ασφάλεια δεν είναι ούτε ακριβή, ούτε απαιτεί κάποια πολύπλοκη διαδικασία. Αντιθέτως εκείνο που χρειάζεται –στις περισσότερες των περιπτώσεων- είναι η οργάνωση ενός στοιχειώδους εξοπλισμού διατηρητέου πάντα σε ετοιμότητα και οι καλές σχέσεις μεταξύ εργοδοτών και εργαζομένων.
Από κει και πέρα ο Τεχνικός Ασφαλείας είναι το συμβουλευτικό όργανο του εργοδότη, ο οποίος έχει και την κύρια ευθύνη, να συμμορφώνεται προς τις υποδείξεις και τις προτάσεις του Τεχνικού Συμβούλου.
Ο κ. Καραγεωργίου επισημαίνει ωστόσο και τη σημαντική διάσταση του ρόλου του εργαζόμενου, καθώς σε επιχειρήσεις άνω των 20 ατόμων δύναται –και πρέπει- να συσταθούν επιτροπές ασφαλείας και υγιεινής, που θα μπορούσαν να έχουν καίριο και αποφασιστικό λόγο με θεσμικές παρεμβάσεις στη λήψη μέτρων ασφαλείας στην επιχείρησή τους. Ειδικά σήμερα που λόγω της οικονομικής κρίσης παρατηρείται μια γενική χαλάρωση σε όλους τους τομείς.
Το ίδιο ισχύει με τα μέτρα πάταξης της αδήλωτης και μαύρης εργασίας, με τη δυνατότητα που δίνει ο νόμος για τη λειτουργία των Κοινωνικών Επιθεωρητών.
ΟΙ ΕΛΕΓΧΟΙ
Έλεγχοι βεβαίως γίνονταν και πριν την τραγωδία της «Marfin» αλλά και μετά από αυτή. Ωστόσο την τελευταία διετία υπήρξε μια πραγματική εκστρατεία για ελέγχους και επανελέγχους (πέραν των άλλων επιχειρήσεων), σε συνεργασία με την Πυροσβεστική, σε όλα τα υποκαταστήματα Τραπεζών στον χώρο ευθύνης του ΚΕΠΕΚ Κεντρικής Ελλάδας. Ουσιαστικά διασφαλίστηκε η ύπαρξη σχεδίων διαφυγής και διάσωσης, συγκροτήθηκαν –όπου δεν υπήρχαν- ομάδες εργαζομένων για πυρασφάλεια και παροχή πρώτων βοηθειών, ενώ ελέγχθηκαν όλοι οι έξοδοι κινδύνου. Ιδιαίτερη προσοχή δόθηκε στο σχεδιασμό των προτεινόμενων παρεμβάσεων, καθώς τα τραπεζικά καταστήματα λειτουργούν ήδη με συστήματα ασφαλείας υψηλών προδιαγραφών έναντι απειλών όπως π.χ. μιας ληστείας, συστήματα τα οποία που όμως δεν μπορεί να αντιστρατεύονται την ασφάλεια των πολιτών.
Η γενική διαπίστωση είναι ότι οι Τράπεζες έχουν ανταποκριθεί θετικά στις όποιες συστάσεις καθώς ενδιαφέρονται τα μέγιστα για την «εικόνα» τους και ως εκ τούτου δεν είναι διατεθειμένες να κάνουν εκπτώσεις σε θέματα ασφαλείας.
Εκείνο που απουσιάζει όμως, εξηγεί ο Καραγεωργίου, είναι οι δοκιμές και οι «ασκήσεις ετοιμότητας» των συστημάτων ασφαλείας, π.χ. σε μια μέρα πληρωμών.
Στο σημείο αυτό ο κ. Καραγεωργίου αναφέρει ότι η ασφάλεια δεν είναι μια δαπανηρή υπόθεση καθώς –στις περισσότερες των περιπτώσεων- μπορούν να γίνουν πολλά χωρίς κόστος, ενώ αντίθετα το κόστος της έκθεσης στους πιθανούς κινδύνους αλλά και των προστίμων από έναν έλεγχο είναι πάντα υψηλότερο από αυτό της συμμόρφωσης με τους κανόνες ασφαλείας.
Αξίζει πάντως να σημειώσουμε ότι η οικονομική κρίση και η κάθετη πτώση της οικοδομικής δραστηριότητας έχει μειώσει σημαντικά τα εργατικά ατυχήματα.
Μια άλλη διάσταση μας δίνει πάντως κι ένας Τεχνικός Ασφαλείας, σημειώνοντας προς την «Ε» ότι η αμοιβή είναι τόσο μικρή ώστε πολλοί Τεχνικοί Ασφαλείας συστήνουν και δηλώνουν τις προδιαγραφές ασφαλείας, αλλά δεν παρίστανται για να ελέγξουν ότι πράγματι τα όσα εισηγούνται τηρούνται και από τους εργοδότες.
Επιθεωρητές χωρίς μέσο μετακίνησης
Η περιοχή ευθύνης του Κέντρου Πρόληψης Επαγγελματικού Κινδύνου ΚΕΠΕΚ), είναι ολόκληρη η Κεντρική Ελλάδα (Θεσσαλία και Στ. Ελλάδα). Μέσα στο 2012 έγιναν 132 επιτόπιοι έλεγχοι από επιθεωρητές εργασίας σε επιχειρήσεις, ενώ φέτος έχουν γίνει άλλοι 72. Ωστόσο το ΚΕΠΕΚ λειτουργεί εδώ και δύο χρόνια χωρίς αυτοκίνητο (καθώς έληξε η σύμβαση «λίζινγκ») με αποτέλεσμα οι εργαζόμενοι να χρησιμοποιούν τα δικά τους!
