Πρόκειται για σχέδιο αντιμετώπισης της ασθένειας με βιολογικό τρόπο, που υλοποιείται πειραματικά σε καστανοπερίβολα της Μελίβοιας 5 στρεμμάτων και χρηματοδοτείται από τον Δήμο Αγιάς. Με τα αποτελέσματα του σχεδίου με την ολοκλήρωσή του ο Δήμος Αγιάς φιλοδοξεί να ενισχύσει το οπλοστάσιο των καστανοπαραγωγών στη μάχη κατά της ασθένειας, που καταστρέφει ένα από τα πλέον δυναμικά προϊόντα του Κισσάβου και κατ’ επέκταση το εισόδημα των αγροτών.
Στην κατεύθυνση αυτήν τις προηγούμενες ημέρες ο δήμαρχος Αγιάς Αντώνης Γκουντάρας με απόφασή του ενέκρινε τη δαπάνη του διετούς προγράμματος που υλοποιεί γεωπονικό γραφείο από την περιοχή της Χαλκιδικής, που διαθέτει μεγάλη εμπειρία στην καλλιέργεια της καστανιάς και στην αντιμετώπιση των ασθενειών της.
Το συγκεκριμένο σχέδιο διαχείρισης με στόχο τον περιορισμό του προβλήματος της φαιάς σήψης των καστάνων είναι μία από τις προσπάθειες για την αντιμετώπιση του προβλήματος τονίζει ο δήμαρχος Αγιάς Αντώνης Γκουντάρας, προσθέτοντας πως βρίσκεται σε εξέλιξη άλλη μια έρευνα, που εκπονείται με τη συνεργασία του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, του ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ και του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, για τη διερεύνηση των αιτιών εμφάνισης της ασθένειας και των τρόπων αντιμετώπισής της.
Σύμφωνα με τον καθηγητή Δενδροκομίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, Τμ. Γεωπονίας – Αγροτεχνολογίας, Αλέξανδρο Παπαχατζή, η «φαιά σήψη» είναι μια ασθένεια που προκαλείται από τον μύκητα Gnomoniopsiscastaneae Tamietti (σημερινή ονομασία: Gnomoniopsissmithogilvyi), που προσβάλλει τον καρπό του κάστανου, ξεκινώντας τη στιγμή της ανθοφορίας και αφού εισέλθει από εκεί, στη συνέχεια, αναπτύσσεται εις βάρος του καρπού, καθιστώντας τον μη εμπορεύσιμο.
Κατά τη συγκομιδή, οι καρποί φαίνονται υγιείς, αλλά όταν κόβονται, το κάστανο μέσα, δηλαδή το ενδοσπέρμιο (η ψίχα, αν μπορούμε να την πούμε έτσι), ενώ πρέπει να είναι λευκό, δυστυχώς ένα μεγάλο μέρος του έχει και μια φαιά (σταχτή) εμφάνιση και σύσταση μαλακιά και σπογγώδη. Πρωτοεμφανίστηκε το 2005 σε καστανοπεριοχές της Ιταλίας και τα επόμενα χρόνια εξαπλώθηκε και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, όπως στη Γαλλία, την Ελβετία, την Ισπανία, τη Σλοβενία και το Ηνωμένο Βασίλειο, ενώ στην Ελλάδα αναφέρθηκε πρώτη φορά το 2015.
Όπως αναφέρει σε σχετικό της άρθρο η φυτοπαθολόγος - ερευνήτρια στο Εργαστήριο Δασικής Παθολογίας & Μυκητολογίας, Ινστιτούτο Δασικών Ερευνών-Ελληνικός Γεωργικός Οργανισμός Δήμητρα (ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ), δρ Ελένη Τοπαλίδου, η ασθένεια καταγράφηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα από το Εργαστήριο της Δασικής Παθολογίας και Μυκητολογίας του Ινστιτούτου Δασικών Ερευνών Θεσσαλονίκης στην περιοχή της Πιερίας και θεωρείται ένα από τα σημαντικότερα αναδυόμενα και καταστροφικά παθογόνα σε όλη την Ευρώπη. Έκτοτε, τα επίπεδα προσβολής του κάστανου από τον συγκεκριμένο μύκητα στην περιοχή αυξάνονται συνεχώς και οι παραγωγοί διαμαρτύρονται για απώλειες της παραγωγής τους, που αγγίζουν σε ορισμένες περιπτώσεις και το 80%. Μη επιβεβαιωμένες εργαστηριακά αναφορές στο πρόβλημα υπάρχουν και από άλλες περιοχές, όπως η Φθιώτιδα, η Αγιά Ν. Λαρίσης, η Καστανερή Ν. Κιλκίς κ.ά.
Με τις αναφορές της ερευνήτριας συμφωνεί ο δήμαρχος Αγιάς Αντώνης Γκουντάρας, ο οποίος εκτίμησε πως η προσβολή έφθασε και στο 80% την περσινή χρονιά, για να μειωθεί σε επίπεδα λίγο πάνω από το 50% τη φετινή χρονιά, με τις ανάλογες οικονομικές συνέπειες για τους καστανοπαραγωγούς της περιοχής.