Να δουλέψουμε με τον Γλ. Κληρίδη

ΤΟ ΚΥΠΡΙΑΚΟ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΑ ΑΡΧΕΙΑ ΤΩΝ ΗΠΑ

Πρότειναν κορυφαία στελέχη του Αμερικανικού ΥΠΕΞ, δύο μέρες μετά το πραξικόπημα Ν. Σαμψών στην Κύπρο * Να φύγουν οι Ελληνες αξιωματικοί από το νησί, επεδίωκε η Τουρκική κυβέρνηση και προετοίμαζε τη στρατιωτική επέμβαση, ενώ Ουάσινγκτον και Μόσχα συντόνιζαν τη δράση τους και δήλωναν ότι «υποστηρίζουμε το υπάρχον σύνταγμα της Κύπρου»

Για την επόμενη ημέρα στην Κύπρο να στηρίξουμε τον Γλαύκο Κληρίδη, ανέφεραν κορυφαία στελέχη του Αμερικανικού ΥΠΕΞ σε συνεδρίαση της ειδικής Ομάδας Δράσης στην Ουάσιγκτον το πρωί της 17ης Ιουλίου 1974. Δυο μέρες νωρίτερα, ο Χένρι Κίσινγκερ, σε συνομιλία του με τον

Σοβιετικό πρέσβη στην αμερικανική πρωτεύουσα Αν. Ντομπρύνιν αποδοκίμαζαν το πραξικόπημα Ν. Σαμψών και συμφωνούσαν ότι και οι δυο μεγάλες δυνάμεις «υποστηρίζουμε το υπάρχον σύνταγμα της Κύπρου» και «συντονίζουμε τις ενέργειες μας» προς αυτή την κατεύθυνση. Από την πλευρά της η Αμερικανική πρεσβεία στην Αγκυρα , ανέφερε σε τηλεγράφημά της προς το ΥΠΕΞ πως η Τουρκία θέλει «οι Έλληνες αξιωματικοί της Κυπριακής Εθνικής Φρουράς να φύγουν από το νησί», ότι «πρέπει να επιτευχθεί ένας ασφαλής διάδρομος προς τη θάλασσα για την τουρκική κοινότητα» και πως το καθεστώς Σαμψών είναι «εντελώς απαράδεκτο για την τουρκική κυβέρνηση, η οποία προετοιμάστηκε να πραγματοποιήσει στρατιωτική επέμβαση». Αυτά διαφαίνονται από την επίσημη αλληλογραφία πρεσβειών και Υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ , όπως καταγράφονται στο βιβλίο του στρατηγικού αναλυτή Νίκου Λυγερού- σε μετάφραση του γραφείου της κ. Φανής Καράτζου-σειρά αποσπασμάτων του οποίου δημοσιεύει η «ΕτΔ». Στο σημερινό φύλλο, παρουσιάζονται: απομαγνητοφωνημένη συνομιλία του υπ. Εξωτερικών Χένρι Κίσινγκερ με τον Σοβιετικό πρέσβη στην Ουάσιγκτον Αν. Ντομπρύνιν, Τηλεγράφημα της Πρεσβείας των ΗΠΑ στην Τουρκία προς το Υπουργείο Εξωτερικών και Πρακτικά της συνάντησης της Ομάδας Ειδικών Δράσεων της Washington, το πρωί της 17ης Ιουλίου 1974. Αναλυτικά:Απομαγνητοφώνηση της τηλεφωνικής συνομιλίας μεταξύ του Υπουργού Εξωτερικών Kissinger και του Σοβιετικού Πρέσβυ (Dobrynin) Ουάσιγκτον, 15 Ιουλίου 1974, 6:30 μ.μ.D: Γειά σου Henry. Ο Πρέσβης της Κύπρου μόλις με ενημέρωσε ότι ο Μακάριος είναι ζωντανός και στον στρατό του Ο.Η.Ε. [?], βρίσκεται σε άλλο μέρος.
K: Το έχω δει ως ανεπίσημη αναφορά.
D: Αυτό μου ανέφερε. Δεν ξέρω αν είναι επίσημο.
Κ: Χαίρομαι που τηλεφώνησες. Μόλις ετοιμαζόμουν να σε πάρω τηλέφωνο. Μόλις είχα μια ανεπίσημη αναφορά ότι βρίσκεται σε μια πόλη που ονομάζεται Πάφος.
D: Άκουσα…
K: {...}
D: {...}, αλλά στη Λευκωσία γίνεται σκληρή μάχη. {...}.
K: {...}. Και υποστηρίζουμε το υπάρχον Σύνταγμα. {...}
D: Θα στείλω ένα τηλεγράφημα λέγοντας να συντονίσουμε τις ενέργειές μας.
K: Είμαστε υπέρ της υφιστάμενης Συνταγματικής ρύθμισης. {...}
D: Ok, Henry.(Σε πιστή μετάφραση από τα επιλεγμένα σημεία του κειμένου που είναι αναδημοσιευμένο στον σύνδεσμο: https://lygeros.org/63538-en/)
ΝΑ ΦΥΓΟΥΝ ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΑΞΙΩΜΑΤΙΚΟΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΥΠΡΟ
Τηλεγράφημα της Πρεσβείας στην Τουρκία προς το Υπουργείο Εξωτερικών, Άγκυρα, 17 Ιουλίου 1974, 1329Ζ.5629. Θέμα: Κυπριακό Πραξικόπημα: Συνάντηση Amb–PriMin. Για Secretary από τον Πρέσβη. Αναφ. State 154148. {...}
Αφού επεσήμανα τα σημεία που περιγράφονται στην παράγραφο 1, σχετ. τηλ, ο Πρωθυπουργός απάντησε ως εξής:
1. Τρέχουσα αξιολόγηση της κατάστασης από την τουρκική κυβέρνηση:
A. Το πραξικόπημα φαίνεται να πέτυχε. {...}
B. Πραξικόπημα πλήρως σχεδιασμένο από την ελληνική κυβέρνηση.
Γ. Η τουρκική κυβέρνηση δεν φοβάται την κίνηση για de jure Ένωση στο άμεσο μέλλον. {...}
Δ. Η τουρκική κυβέρνηση δεν το δέχεται ως εσωτερικό κυπριακό πρόβλημα. Αντίθετα, είναι διεθνές ζήτημα που αφορά παραβίαση μιας συμφωνίας στην οποία η Τουρκία είναι συμβαλλόμενο μέρος και εγγυήτρια.
Ε. {...}
ΣΤ. Η ευαλωτότητα των Τούρκων στο νησί αυξήθηκε σημαντικά λόγω της έλλειψης ασφαλούς πρόσβασής τους στη θαλάσσια ακτή.
Ζ. {...} η Τουρκία θα πρέπει να επέμβει άμεσα με στρατιωτική δύναμη στο νησί.
H. Εάν χρειαστεί παρέμβαση, θα είναι «πιο αιματηρό» όσο περισσότερο αναβάλλεται. Ως εκ τούτου, η τουρκική κυβέρνηση δεν ήταν διατεθειμένη να καθυστερήσει την παρέμβαση πέρα από «λίγες ημέρες».
Θ. {...} η συνεργασία των Ελλήνων Τούρκων εκτός ΝΑΤΟ πρέπει να τερματιστεί {...}
J. {...}
Κ. Όσον αφορά τη σοβιετική στάση, ο Πρωθυπουργός είπε ότι οι Ρώσοι ήταν ανήσυχοι για την κατάσταση και δεν το κρατούσαν μυστικό. {...}
2. {...}
Α. {...} Ο Πρωθυπουργός είπε ότι βασικός στόχος της τουρκικής κυβέρνησης είναι η αποκατάσταση της συνταγματικής κυβέρνησης της Κύπρου. Με αυτό εννοούσε την επιστροφή του Μακαρίου ως επικεφαλής στην κυβερνητική του θέση, ή αν αυτό δεν είναι εφικτό, ο διάδοχος του Μακαρίου θα έπρεπε να αναδειχθεί με προηγούμενες συνταγματικές διαδικασίες.
Β. Ότι οι Έλληνες αξιωματικοί της Κυπριακής Εθνικής Φρουράς πρέπει να φύγουν από το νησί.
Γ. Ότι πρέπει να επιτευχθεί ένας ασφαλής διάδρομος προς τη θάλασσα για την τουρκική κοινότητα.
3. {...} Θα δούμε τι πιστεύουν οι Βρετανοί. Θα διερευνήσουμε όλες τις ειρηνικές λύσεις πριν εξετάσουμε άλλες».
4. Στο τέλος της συνομιλίας, ο Πρωθυπουργός συνόψισε την κατάσταση ως εξής:
Α. Νέο καθεστώς στην Κύπρο εντελώς απαράδεκτο για την τουρκική κυβέρνηση. {...} η τουρκική κυβέρνηση προετοιμάστηκε να πραγματοποιήσει στρατιωτική επέμβαση. {...}
Β. Εάν το νέο καθεστώς διατηρήσει τον έλεγχο του νησιού, η τουρκική κυβέρνηση μπορεί να είναι πρόθυμη να αναστείλει τη στρατιωτική επέμβαση, εάν εξασφαλιστεί ένας διάδρομος προς τη θάλασσα στους Τούρκους κατοίκους του νησιού. {...}
5. {...}
Macomber
*Στο αυθεντικό κείμενο η τουρκική κυβέρνηση αποδίδεται με το ακρωνύμιο GOT : Government Of Turkey και
**η ελληνική κυβέρνηση αποδίδεται με το ακρωνύμιο GOG: Government Of Greece
(Σε πιστή μετάφραση από τα επιλεγμένα σημεία του κειμένου που είναι αναδημοσιευμένο στον σύνδεσμο: https://lygeros.org/ 63550-en/)
Σημ: Ανάλυση από τον δρ. Ν. Λυγερό και στο podcast: https://lygeros.org/podcast-us-17/
ΚΑΝΟΥΝ ΘΟΡΥΒΟ ΑΛΛΑ ΔΕΝ ΘΑ
 ΜΠΟΥΝ ΟΙ ΤΟΥΡΚΟΙ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ
Πρακτικά Συνάντησης της Ομάδας Ειδικών Δράσεων της Washington Washington, 17 Ιουλίου 1974, 10:10–10:48 μ.μ.
ΘΕΜΑ Κύπρος
ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΝΤΕΣ
* Πρόεδρος-Henry A. Kissinger
κυβέρνηση
* ΡRobert Ingersoll
* Joseph Sisco
* Robert McCloskey
* Wells Stabler
* Thomas D. Boyatt
Υπουργείο Άμυνας
* William Clements
* Robert Ellsworth
* Harry Bergold
JCS [Joint Chiefs of Staff] Σώμα ανώτερων ένστολων ηγετών Υπουργείου Άμυνας
* Gen. George S. Brown
* Lt. Γεν. John Pauly
C.I.A. [Central Intelligence Agency] Κεντρική Υπηρεσία Πληροφοριών
* William Colby
* George Lauder
NSC [National Security Council] Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας
* Richard Kennedy
* Harold Saunders
* Ms. Rosemary Niehuss
* James G. Barnum
Secretary Kissinger: {...}
Mr. Colby: {...}
Secretary Kissinger: Τι πιστεύετε ότι θέλουν να επιτύχουν με αυτό; {...}
Mr. Colby: Μάλλον θέλουν να κινηθούν προς αυτήν την περιοχή (δείχνοντας τη Βόρεια Κεντρική Κύπρο στον χάρτη). Μάλλον θέλουν να δημιουργήσουν έναν θύλακα σε εκείνη την περιοχή.
{...}
Secretary Kissinger: (Προς τον κ. Στάμπλερ) Έχουμε πει στους Τούρκους ότι γνωρίζουμε την ανησυχία τους;
{...}
Secretary Kissinger: Αυτό διαρκεί πάρα πολύ. Καλέστε τον (Τούρκο) Πρέσβη. Θα πρέπει να ξέρουν αμέσως ποια είναι η θέση μας.
{...}
Secretary Kissinger: Να ενημερωθούν οι Τούρκοι ότι οι Έλληνες δεν αυξάνουν τον αριθμό των δυνάμεών τους στο νησί.
{...}
Mr. Clements: {...} Δεν νομίζω ότι θα μπουν οι Τούρκοι (στην Κύπρο). Μπορεί να κάνουν κάποιο θόρυβο, αλλά δεν νομίζω ότι θα κουνηθούν.
Mr. Colby: {...} Νομίζω ότι θα δοκιμάσουν πρώτα τη διπλωματική οδό, αλλά μπορεί στο τέλος να αισθανθούν ότι πρέπει να προχωρήσουν.
{...}
Secretary Kissinger: Εξακολουθώ να μην καταλαβαίνω γιατί η Τουρκία θέλει πίσω τον Μακάριο.
Mr. Colby: {...} Είτε θα είναι ο Μακάριος είτε ο Σαμψών σε αυτό το σημείο. Ο Μακάριος είναι σίγουρα καλύτερος από τον Σαμψών από τουρκικής απόψεως.
{...}
Secretary Kissinger: {...} Εάν επέμβουν οι Τούρκοι, αν πάρουν αυτό το τεταρτημόριο (νοτιοδυτικά), ποια είναι η αναλογία Τούρκων προς Έλληνες σε αυτήν την περιοχή;
Mr. Colby: Είναι σε μεγάλο βαθμό τουρκική.
Secretary Kissinger: Αν πάρουν αυτό το τεταρτημόριο (δείχνοντας το βορειοανατολικό τμήμα του νησιού) ποιος είναι ο πληθυσμός εκεί;
Mr. Lauder: Είναι περίπου 50% ελληνικός και 50% τουρκικός.
Mr. Colby: Ο κύριος σκοπός τους θα ήταν να εγκατασταθούν σε κάποιο τμήμα του νησιού μόνο και μόνο για να αποκτήσουν ερείσματα.
Secretary Kissinger: Με απώτερο στόχο τη μόνιμη κατοχή;
Mr. Colby: Είναι μια πρόταση.
{...}
Mr. Colby: Για να διχοτομηθεί ή να μοιραστεί το νησί.
Secretary Kissinger: Θα μιλήσω με τον Πρόεδρο για να στείλω κάποιον στο Λονδίνο να δει τον Μακάριο και τον Ετσεβίτ. Ίσως τον Bob (Ingersoll). Bill, (προς τον Mr. Clements) ίσως στείλουμε και κάποιον από το Υπουργείο Άμυνας.
{...}
Secretary Kissinger: {...} Το καθεστώς του Σαμψών, μου φαίνεται, αποτελεί την de facto ένωση από Τουρκικής απόψεως. Αυτός (ο Σαμψών) είναι ένας πολύ αποκρουστικός τύπος. Δεν μας συμφέρει να τον έχουμε. Έχω την αίσθηση ότι αν ο Μακάριος επιστρέψει, αυτό μπορεί να γίνει μόνο με την απομάκρυνση του Σαμψών και των Ελλήνων αξιωματικών και ο Μακάριος θα έπρεπε τότε να κλίνει περισσότερο προς την Ανατολή.
{...}
Secretary Kissinger: Ναι, αλλά μόλις απομακρυνθούν (οι Έλληνες αξιωματικοί) αλλάζει η ισορροπία δυνάμεων. Εάν ένα ελληνικό πραξικόπημα αποτύχει, θα ήταν καταστροφή από ελληνικής σκοπιάς. Θα ήταν κάτι παραπάνω από ένα χαστούκι στο πρόσωπο, θα ήταν καταστροφικό.
Κύριος. Colby: Όχι απαραίτητα.
Secretary Kissinger: Πώς είναι αυτό; Εάν ένα πραξικόπημα αποτύχει, θα αποδυναμώσει την επιρροή της Αθήνας σε ολόκληρη την περιοχή. {...}
Mr.Clements: Άλλο να εισβάλουν οι Τούρκοι και άλλο να καταλάβουν μέρος μόνο του νησιού. Αυτό θα υποβάθμιζε την ελληνική επιρροή σε ολόκληρη την περιοχή.
Secretary Kissinger: {...} Δεν μπορούμε να αφήσουμε τον Μακάριο να γίνει ανδρείκελο των Τούρκων.
{...}
Mr.Boyatt: Δεν πρόκειται για ελληνοτουρκικό εθνοτικό αγώνα. Είναι βασικά μια πολιτική διαμάχη.
{...}
Mr. McCloskey: Είτε επιλέξουμε τον Μακάριο είτε τον Κληρίδη, θα κολλήσει γιατί θα μπορούσαμε να τους υποστηρίξουμε.
Mr.Boyatt: Κατά τη γνώμη μου, ο Μακάριος θα ήταν ο καλύτερος για τη σταθεροποίηση, αλλά ο Κληρίδης θα ήταν καλύτερος από τουρκικής σκοπιάς.
{...}
Mr. Clements: Αυτό θα ήταν πιο σκληρό κι από την κόλαση.
Secretary Kissinger: Θα χρειαζόταν μια τεράστια αμερικανο-σοβιετική προσπάθεια και αυτό πιθανότατα θα έδιωχνε την ελληνική κυβέρνηση. Πώς φέρνουμε πίσω τον Μακάριο;
Mr. McCloskey: Νομίζω ότι πρέπει να δουλέψουμε για τον Κληρίδη.
Mr.Boyatt: Θα μπορούσαμε να δοκιμάσουμε ένα διπλωματικό τέχνασμα. Θα μπορούσαμε να πάμε στον Ιωαννίδη, να του πούμε να αποσύρει τους Έλληνες αξιωματικούς και να επιμείνουμε σε μια συνταγματική αλλαγή, δηλαδή στον Κληρίδη. Ο Σαμψών σίγουρα δεν είναι αποδεκτός.
{...}
Mr. Sisco: {...} δεν βλέπω ότι ο άξονας Σαμψών-Ιωαννίδης συμβάλλει σε μεγάλη σταθεροποίηση. {...}
Secretary Kissinger: Νομίζω ότι και οι δύο είναι ξεπερασμένοι. (Μακάριος και Ιωαννίδης.)
{...}
Secretary Kissinger: {...} Θα μιλήσω με τον Πρόεδρο για αυτό σε λίγο. Δεν μπορούμε να τους αφήσουμε να τρέχουν χαλαρά* εκεί όταν δεν γνωρίζουν την ανάλυσή μας για την κατάσταση.
{...}
Secretary Kissinger: Θέλουμε να κρατήσουμε τη Βρετανία και την Τουρκία έξω από το παιχνίδι.
Mr. Sisco: Έχω μία μικρή παρατήρηση. [1 γραμμή δεν αποχαρακτηρίστηκε]
Secretary Kissinger: Αυτό είναι απολύτως εκτός θέματος.
Mr. Sisco: {...} [1 γραμμή δεν αποχαρακτηρίστηκε]
Mr. Colby: [1 γραμμή δεν αποχαρακτηρίστηκε]
{...}
(Σε πιστή μετάφραση από τα επιλεγμένα σημεία του κειμένου που είναι αναδημοσιευμένο στον σύνδεσμο: https://lygeros.org/63552-en/)) Σημ: Ανάλυση από τον δρ. Ν. Λυγερό και στο podcast: https://lygeros.org/podcast-us-18/.