Συνομιλώντας με γνωστούς και φίλους, έλεγα την προεκλογική περίοδο ότι κρίνοντας ρεαλιστικά τα των δημοτικών εκλογών δεν θα έπρεπε κανείς να είχε την προσδοκία ότι ο συσχετισμός δυνάμεων που διαμορφώθηκε τον Μάιο και τον Ιούνιο στις βουλευτικές εκλογές θα ανατρεπόταν σε τρεις μήνες. Αν και λόγω του ιδιαίτερου χαρακτήρα των αυτοδιοικητικών εκλογών όπου τα πρόσωπα και οι διαδρομές τους στις τοπικές κοινωνίες παίζουν καθοριστικό ρόλο, πολλοί περίμεναν ότι κάπως θα μετρούσαν όσα τραγικά συνέβησαν στη Θεσσαλία, στον Έβρο και σε άλλες περιοχές της χώρας που επλήγησαν από φωτιές, πλημμύρες και την παραλυσία του επιτελικού κράτους, όμως...
Ο καθένας από εμάς και σ’ αυτές τις δημοτικές εκλογές έκανε την επιλογή του, είτε ιδεολογικά, είτε συναισθηματικά, είτε συγγενικά, είτε φιλικά, είτε διλημματικά και έχοντας εν γνώση του αρκετά γεγονότα και αρκετές πληροφορίες για να επιλέξει, επέλεξε. Έτσι, πλέον κανείς δεν μπορεί να παραπονιέται για το αποτέλεσμα. Ο καθένας μας πλέον έχει να εστιάσει σε μια νέα σκληρή αλήθεια που, ως συνήθως, υπήρχε μπροστά στα μάτια όλων και κανείς δεν την έβλεπε. Νόμοι και πρακτικές οδηγούν σε ένα πλαίσιο η αγορά του Δήμου να γίνεται πια παρελθόν, ενώ η εξ-αγορά ενός Δήμου πολύ πιο σοβαρή πιθανότητα….
Παρ’ όλα αυτά η Τοπική Αυτοδιοίκηση είναι η πλησιέστερη στον πολίτη εξουσία και επηρεάζει άμεσα κάθε έκφανση της ζωής του – από την καθαριότητα στη γειτονιά του μέχρι τα σχολεία όπου φοιτούν τα παιδιά του. Ωστόσο, οι αρμοδιότητες των Δήμων και των Περιφερειών ξεπερνούν κατά πολύ τα όρια του ευπρεπισμού μιας γειτονιάς ή των αγροτικών δρόμων που όλο φτιάχνονται κι όλο χαλασμένοι είναι.
Η Τοπική Αυτοδιοίκηση δυνητικά διαθέτει τα εργαλεία να αλλάξει επί της ουσίας τις ζωές των δημοτών, χαράζοντας πολιτικές για το περιβάλλον και το μικροκλίμα μιας περιοχής, για την αγορά εργασίας και την αξιοποίηση των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών κάθε τόπου, για κάθε δημότη χωριστά, αλλά και τις ευάλωτες ομάδες κάθε περιοχής. Η Τοπική Αυτοδιοίκηση, δηλαδή, μπορεί και πρέπει να γίνει μοχλός ανάπτυξης, ευημερίας, εκδημοκρατισμού και λαϊκής συμμετοχής.
Όλοι οι δημοτικοί άρχοντες, συμπολίτευσης και αντιπολίτευσης, ανεξαρτήτως του τι πιστεύουν, αναλαμβάνουν τον ρόλο τους θεωρώντας δεδομένα τρία πράγματα: Ότι θα κάνουν αυτό που έχουν στο μυαλό τους (συνήθως το ταυτίζουν µε μεγάλες ιδέες και οράματα, ακόμη και αν δεν τα πιστεύουν), θα είναι αποφασιστικοί και θα είναι παντοτινοί. Το τρίτο, μάλιστα, ενώ είναι ασύμβατο µε τη ζωή και την πολιτική ιστορία, είναι το τελευταίο που τους εγκαταλείπει ως βεβαιότητα…
Το στοίχημα που έχει να αντιμετωπίσει η νέα Δημοτική Αρχή και ειδικά ο νέος δήμαρχος Τεμπών δεν είναι να περιγράψει τη σύγχρονη Τοπική Αυτοδιοίκηση σε ένα διατυπωμένο και προδιαγεγραμμένο πολιτικό σκηνικό, αλλά να αλλάξει όσα πρέπει να αλλάξουν για να είναι ο Δήμος μας και το πρόγραμμά του αποδεκτά από την τοπική κοινωνία.
Στο επόμενο διάστημα και θέλοντας το καλό του τόπου, Δήμαρχος και Δημοτική Πλειοψηφία κυρίως, θα βρεθούν μπροστά σε διλήμματα, όπως:
1ο. Θα συγκρουστούν με το Αθηναϊκό κράτος και την Περιφέρεια Θεσσαλίας αν και όπου χρειαστεί; Θα αντισταθούν στον ασφυκτικό έλεγχο της τοπικής διοίκησης σε όλο το εύρος της, μέσα από ένα δημαρχοκεντρικό σύστημα που έχτισε και χτίζει συνεχώς με νέες νομοθετικές παρεμβάσεις η Κυβέρνηση; (Βλέπε νομοσχέδιο του Υπουργείου Εσωτερικών για την κατάργηση των νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου των Δήμων και κοινωφελών επιχειρήσεών τους).
2ο. Θα αλλάξουν στόχους μ’ αφορμή το γεγονός ότι πολλά έχουν αλλάξει τελευταία; Από νοοτροπίες μέχρι την κλιματική αλλαγή…
3ο. Θα απολογηθούν για όσα θετικά και αρνητικά έγιναν μέχρι σήμερα και ιδιαίτερα την προεκλογική περίοδο; Θα βάλουν τάξη σε ενδοπαραταξιακές κόντρες;
4ο. Θα αλλάξουν συμπεριφορές στη στάση τους απέναντι στην αντιπολίτευση; Ο πολιτικός πολιτισμός θα πρέπει να βρίσκεται πάνω από όλους και όλα, το ίδιο και ο πολιτισμός γενικότερα…
5ο. Θα ακολουθήσουν τον εύκολο δρόμο, της αλαζονείας ή τον δύσκολο των συνεργασιών και των συμψηφισμών;
6ο. Θα βρουν τους κατάλληλους ανθρώπους που θα θελήσουν με τη συμμετοχή τους (είτε ως πρόσωπα είτε μέσα από ομάδες και επιτροπές εργασίας) να βοηθήσουν για ένα νέο ξεκίνημα;
7ο. Θα κάνουν τους δημότες να αισθανθούν ότι τους ακούνε, τους νοιάζονται, ώστε το ίδιο να κάνουν κι οι δημότες; Σε έναν Δήμο, ένα χωριό, που φωνή έχουν όλοι -η Κυβέρνηση, τα μικρά και μεγάλα συμφέροντα, οι διάφοροι φορείς- πρέπει να έχουν φωνή και οι κάτοικοι, οι δημότες. Θα λειτουργήσουν ποτέ στον τόπο μας οι ξεχασμένες Λαϊκές Συνελεύσεις;
8ο. Ή τελικά θα φτιάξουν βασίλειο µε αυλικούς, αξιωματούχους και τους αναγκαίους γελωτοποιούς ή µάγους; Πρέπει να γνωρίζουν, όμως, την αρχή, ότι κανένας δεν έχασε επειδή ήθελε να χάσει, αλλά γιατί έκανε λάθος επιλογές που τον οδήγησαν στην ήττα, ενώ όλα έδειχναν για τον ίδιο καλά και τέλεια καμωμένα... Πρέπει, επίσης, όλοι τους -συμπολίτευση και αντιπολίτευση- να λάβουν υπόψη τους μια κατάσταση που διαμορφώνεται μπροστά σε κάθε πρόσωπο µε θέση ευθύνης και περιγράφεται από τον Άκη Πάνου στον στίχο: «Ο πιο καλός µου φίλος και πιο κακός εχθρός µου είναι ο εαυτός µου». Προσοχή, λοιπόν, στον πιο κακό εχθρό τους…
Κλείνοντας και επειδή πιστεύω ότι, τουλάχιστον στην αντιπολίτευση, ίσως δούμε και ανάδοχα σχήματα και ανανεώσεις, να πω ότι ο καλύτερος ηγέτης είναι εκείνος που προετοιμάζει – δημιουργεί από πολύ νωρίς, τον καλύτερο διάδοχό του. Άλλωστε, συμπολίτευση κι αντιπολίτευση αρχίζουν να χτίζουν τη μεθεπόμενη πενταετία με την ορκωμοσία του νέου Δημοτικού Συμβουλίου την 1η Γενάρη 2024.
Ας μην ξεχνάμε, τέλος, στον χάρτη που κατατάσσει τις πόλεις και τις κοινότητες ανάλογα με το πόσο βιώσιμες και φιλικές είναι για τον πολίτη και το περιβάλλον, η χώρα μας τα έχει βάψει μαύρα. Σύμφωνα με τα στοιχεία που δημοσίευσε η Eurostat, με αφορμή την Ευρωπαϊκή Εβδομάδα Περιφερειών και Πόλεων, οι επιδόσεις της Ελλάδας στην επίτευξη του Στόχου Βιωσιμότητας των Πόλεων και των Κοινοτήτων είναι πολύ κατώτερες από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, σε όλες τις επιμέρους μετρήσεις.
…Καλές δουλειές και πάλι, με δύναμη, υπομονή, πείσμα, διορατικότητα και ενσυναίσθηση για το καλό όλων μας.