ΑΓΙΑ (Γραφείο «Ε»)

Του Νίκου Γουργιώτη

Ανοίγει τις πύλες του σήμερα Κυριακή 31 Αυγούστου το Αγιώτικο Πανηγύρι και εγκαινιάζεται η 19η Γιορτή Μήλου, η οποία πλαισιώνεται με ποικίλες πολιτιστικές, καλλιτεχνικές και αθλητικές εκδηλώσεις, που θα διαρκέσουν ως τις 7 Σεπτεμβρίου.

Ταυτόχρονα με το πανηγύρι, η Αγιά τιμά με λαμπρές θρησκευτικές εκδηλώσεις τη μνήμη των προστατών της, του ασκητή της ερήμου Αγίου Αντωνίου του Μεγάλου, ασκήσαντος τον 4ο αιώνα, και του Νέου του εν Βεροία, ασκήσαντος στη Βέροια τον 10ο αιώνα.

Παράλληλα, αύριο, θα γιορταστεί και η επέτειος απελευθέρωσης της Αγιάς από τους Τούρκους.

Ανέκαθεν το Αγιώτικο Πανηγύρι, που κρατάει αιώνες τώρα, και ο Ιερός Ναός των Αγίων Αντωνίων συγκέντρωναν αυτές τις ημέρες χιλιάδες επισκέπτες και προσκυνητές απ’ όλη τη Θεσσαλία, την Ήπειρο και τη Μακεδονία! Αποτελούσε μια ιδιόμορφη σύναξη ανθρώπων, που αν και ξεκινούσε από την ανάγκη της κοινής λατρείας, γινόταν αφορμή για μια άλλη διάσταση στη ζωή, αντίθετη της καθημερινότητας. Ανανεώνονταν φιλίες, συνάπτονταν κοινωνικές σχέσεις, ευφραίνονταν η ψυχή των επισκεπτών με τον χορό, τη μουσική, τις συνεστιάσεις και τα αθλήματα. Το πιο σημαντικό ήταν ότι αυτές τις ημέρες περίμενε ο κάθε ντόπιος παραγωγός, τεχνίτης, έμπορος να ξοδέψει τη σοδειά του χρόνου ολόκληρου. Εξίσου προετοιμασμένοι ήταν όλοι να ανταλλάξουν μέρος του εισοδήματός τους με προμήθειες από τους εμπόρους του χώρου του πανηγυριού.

Ο Ιερός Ναός των Αγίων Αντωνίων, που βρίσκεται στο κέντρο της Αγιάς, αποτελεί τη μητρόπολή της, έχει ρυθμό τρίκλιτης βασιλικής και πιθανολογείται ότι κτίστηκε περίπου το 1650. Ο ναός θεωρείτο κατά το παρελθόν το θεραπευτήριο των ψυχικά αρρώστων. Στα περί αυτού κελιά φιλοξενούνταν οι ασθενείς και οι συγγενείς τους. Υπήρχε και ιδιαίτερος χώρος στον οποίον έδεναν με αλυσίδες τους παρανοϊκούς, τους οποίους φρόντιζαν οι συγγενείς ή κατ’ ανάθεση υπάλληλος του ναού, προσμένοντας τη θεραπεία από τους Αγίους. Οι Άγιοι Αντώνιοι τύγχαναν πανθεσσαλικής φήμης και αναφέρονται πολλές περιπτώσεις κατά τις οποίες ασθενείς θεραπεύτηκαν μερικώς ή εξ ολοκλήρου. Στα αρχεία του ναού, μάλιστα, υπάρχει και βιβλίο καταγραφής θαυμάτων από ψυχικά αρρώστους, και όχι μόνον, οι οποίοι διανυκτέρευαν στο γυναικωνίτη προσευχόμενοι.

Μεγάλη δόξα το πανηγύρι γνώρισε κατά τον 18ο και 19ο αιώνα, οπότε και η περιοχή ζούσε περίοδο μεγάλης οικονομικής ανάπτυξης (γεωργία – σηροτροφία – βυρσοδεψία). Μετά την απελευθέρωση της Αγιάς (1881) ένας σημαντικός αριθμός προσκυνητών από τη Μακεδονία και την Ήπειρο έπρεπε να περνούν τα ελληνοτουρκικά σύνορα και επειδή η δυσκολία κινήσεως εμπόρων και πανηγυριστών μέσω συνόρων διήρκησε 31 χρόνια (ως το 1912) επήλθε η αναμενόμενη κάμψη. Επιπρόσθετος λόγος παρακμής του πανηγυριού, από το 1892 και μετά, ήταν και η επικράτηση της λαρισαϊκής εμποροπανήγυρης. Μετά το 1912 μεταλλάσσεται ο εμπορικός χαρακτήρας του πανηγυριού με την προβολή αρχικά της σηροτροφίας ως το 1930 και μεταπολεμικά με την πλούσια παραγωγή του τόπου. Το 1956 δημιουργείται από τον αείμνηστο Τάκη Καρδάρα, κοινοτάρχη τότε και μετέπειτα βουλευτή, ο θεσμός των γεωργοκτηνοτροφοδασικών και λαογραφικών εκθέσεων που θα κρατήσουν για πάρα πολλά χρόνια με τεράστια επιτυχία και απήχηση στον κόσμο. Από το 1996 η Αγιά με κοινοτάρχη τον Αντώνη Μαυρογιάννη, θέλοντας να προβάλει το μήλο ως κύριο προϊόν βιοπορισμού της περιοχής, θεσπίζει την 1η Γιορτή Μήλου που κρατάει ως και σήμερα φτάνοντας φέτος αισίως τη 19η συνεχόμενη.

Σύμφωνα με το πρόγραμμα, που εξεδόθη από τον Δήμο Αγιάς σε συνεργασία με την Αρχιερατική Περιφέρεια Αγιάς, την Κοινωφελή Επιχείρηση «Καλυψώ» του Δήμου Αγιάς, τον Μορφωτικό Πολιτιστικό Σύλλογο Αγιωτών «Μιλτιάδης Δάλλας» και την 7η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων, προβλέπονται τα εξής:

Κυριακή 31 Αυγούστου

Γενικός σημαιοστολισμός οικιών και καταστημάτων από το μεσημέρι ως το απόγευμα της επόμενης ημέρας.

7 μ.μ., συγκέντρωση τοπικών αρχών για την υποδοχή του μητροπολίτη Βελεστίνου κ. Δαμασκηνού.

7:15 μ.μ., μέγας αρχιερατικός πανηγυρικός εσπερινός χοροστατούντος του κ. Δαμασκηνού.

8 μ.μ., άφιξη επισήμων.

8:30 μ.μ., περιφορά εικόνας, συνοδεία της φιλαρμονικής του Δήμου Τυρνάβου.

9:30 μ.μ., χαιρετισμοί, εγκαίνια Γιορτής Μήλου.

10 μ.μ., δεξίωση επισήμων στο Πνευματικό Κέντρο του Ι.Ν. Αγίων Αντωνίων από τον Σύλλογο Γυναικών Αγιάς.

Δευτέρα 1η Σεπτεμβρίου

7:30 π.μ., όρθρος και πανηγυρική θεία λειτουργία ιερουργούντος του γενικού αρχιερατικού επιτρόπου της Ιεράς Μητροπόλεως Δημητριάδος αρχιμανδρίτη π. Μάξιμου Παπαϊωάννου.

10 π.μ., προσέλευση επισήμων, δοξολογία, ομιλία για την απελευθέρωση της πόλης από τον πρόεδρο του Δημοτικού Συμβουλίου Αγιάς κ. Αργυρούλη Ιωάννη, κατάθεση στεφάνων.

8:30 μ.μ., παρουσίαση βιβλίου «Σταμάτα να τρως» της συγγραφέως Ιωάννας – Άννας Λάκα στην κεντρική πλατεία Αγιάς.

9 μ.μ., ημερίδα για το μήλο στην κεντρική πλατεία Αγιάς.

Τρίτη 2 Σεπτεμβρίου

6 μ.μ., φιλικός αγώνας ποδοσφαίρου «Δωτιέας» Αγιάς – Τύρναβος.

9 μ.μ., παρουσίαση δρώμενου από τη θεατρική ομάδα του Μ.Π.Σ. Αγιωτών «Μιλτιάδης Δάλλας» στον χώρο του καμπαναριού του Ι.Ν. Αγίων Αντωνίων.

Τετάρτη 3 Σεπτεμβρίου

6 μ.μ., φιλικός αγώνας ποδοσφαίρου «Δωτιέας» Αγιάς – Τρίκαλα.

9 μ.μ., λαϊκή βραδιά στην κεντρική πλατεία της Αγιάς από του καθηγητές της Μουσικής Σχολής του Δήμου Αγιάς.

Πέμπτη 4 Σεπτεμβρίου

9 μ.μ., παρουσίαση χορευτικών τμημάτων των συλλόγων Ανατολιτών, Σαρακατσαναίων Καστρίου, «Όμηρος» Μελιβοίας και Αγιωτών «Μιλτιάδης Δάλλας», με τη συνοδεία παραδοσιακής δημοτικής ορχήστρας στην κεντρική πλατεία Αγιάς.

Παρασκευή 5 Σεπτεμβρίου

8:30 μ.μ., θέατρο σκιών στην κεντρική πλατεία της Αγιάς.

10:15 μ.μ., πάρτυ νεολαίας στην κεντρική πλατεία της Αγιάς με τη συνοδεία dj.

Σάββατο 6 Σεπτεμβρίου

6 μ.μ., φιλικός αγώνας ποδοσφαίρου «Δωτιέας» Αγιάς – «Φιλοκτήτης» Μελιβοίας.

8:30 μ.μ., θεατρική παράσταση από τη θεατρική ομάδα του Συλλόγου Ανατολιτών στο ανοιχτό θέατρο του Πολιτιστικό Κέντρου «Χρυσαλλίδα».

Κυριακή 7 Σεπτεμβρίου

6 μ.μ., φιλικός αγώνας μπάσκετ «Ερμής» Αγιάς – ΑΕΛ

8:30 μ.μ., μουσική βραδιά στο αρχοντικό Καλυψώς Αλεξούλη, το οποίο θα είναι ανοιχτό για τους επισκέπτες από τη 1η Σεπτεμβρίου ως και τις 5 Σεπτεμβρίου από ώρα 11 π.μ. ως 1 μ.μ..